Çaşnigirbaşı

Çaşnigirbaşı, Osmanlı saray teşkilatında sofra hizmetlerini gören garsonlar için kullanılan bir tabirdir. Bazıları yemeklerin malzemelerini temin eder, bazıları da pişen yemeklerin dağıtımında hizmet görürlerdi. Bunlara "Zevvakin-i hassa" da denirdi. Divan-ı Hümayun toplantılarında çaşnigirbaşı, çaşnigirlerin önlerine düşüp yemeklerin dağıtımına nezaret ederdi.

Has odaya verilecek yemeklerde de çaşnigirbaşı önde bulunduğu halde çaşnigirler yemekleri getirirlerdi. Devlet büyüklerinin sofrasını çaşnigirler kurar, kendilerine mehter eşlik ederdi. Böyle günlerde başlarına mücevveze ve çatma üst elbisesi giyerek matbah-ı amire tarafında oturup sırası gelince vezirlere yemek verirlerdi.

Çaşnigirbaşlarına bayram yemeklerinden sonra birer kaftan giydirilmesi adet olunduğundan, bu yemek sırasında arkalarındaki çatmaları çıkarır, orta kuşağıyla hizmet ederlerdi. Çaşnigirliğe, has oda ile hazine ve kiler odalarında hizmet eden iç oğlanlarından gelinirdi. Sayıları, önceleri kırk iken daha sonra 117'ye kadar yükselmişti. XVIII. yüzyılın son yarısında 50'ye yakın yaşlı çaşnigire bölük ağalığı verilmiştir. Çaşnigirlerin kademelerine göre yevmiyeleri vardı. Yevmiye XVII. yüzyılda kırk akçe idi ve küçük ruznamçeden ödenirdi. Ayrıca, iki yılda bir laciverdi kuşak ve pamuklu kaftan ücreti verilirdi.