Üçtepe Höyük

Üçtepe Höyük Diyarbakır il merkezinin 40 km. güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Bismil ilçesine 10 km. mesafedeki eski adı Kerh ya da Kerh-i Dicle olan Üçtepe köyündedir. Göksu Çayı'nın batı kıyısında ovaya hakim durumdaki höyük 200 x 180 metre genişlik ve 44 metre yükseklikteki doğal bir tepedir.[2]

Arkeolojik Höyük
Adı: Üçtepe / Kerh
il: Diyarbakır
İlçe: Bismil
Köy: Üçtepe
Türü: Höyük
Tahribat:
Tescil durumu: Tescilli[1]
Tescil No ve derece: 471 / 1 ;3
Tescil tarihi: 04.05.1990
Araştırma yöntemi: Kazı

Üçtepe Höyüğü Doğu Anadolu Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki en büyük çaplı höyüklerden biridir. Eski adının Tuşha ya da Tuşhan olduğu düşünülmektedir.[2]

Kazılar
III. Salmanasar'ın Kurh Monoliti

Diyarbakır'da İngiliz elçisi olan J. C. Taylor, 1865 yılında Asur İmparatorluğu kralları II. Ashurnasirpal ve III. Salmanasar[not 1] tarafından diktirilen kireç taşı'dan iki stel bulmuştur.[not 2] Bölgede 1986 yılına kadar birkaç yüzey araştırması dışında herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Prof. Dr. Veli Sevin başkanlığında 1986 yılında yüzey araştırmaları yapılmıştır.[3] Höyükte kazı çalışmaları 1988 yılında, II. Ashurnasirpal tarafından yaptırılan eyalet sarayını bulmak için başlatılmıştır. Kazılara Prof. Dr. Veli Sevin[not 3] başkanlığında, TAÇDAM'ın da desteğiyle[4] başlanmış, 1992 yılına kadar sürdürülmüştür.[2] Daha sonra 2001 yılı Temmuz ayında yol çalışmalarının verebileceği zararı önlemek için bir kurtarma çalışması başlatılmıştır.[5]

Tabakalanma

Höyükte V. Sevin başkanlığında yapılan kazılarda tespit edilen yapı katları yukarıdan aşağıya şöyledir;

Buluntular

Höyüğün 200 metre çapındaki konisi tümüyle Yeni Asur yerleşimin görünümündedir. Kalın bir duvar, iç kaleyi çevreleyen sur olarak düşünülmektedir.[2] Doğrudan toprak üzerine oturtulan duvarın 41/43 – 15/19 cm.lik kerpiç bloklarla inşa edildiği ve 3,3 metreye kadar korunmuş durumda olduğu görülmüştür.[8]

Dokuzuncu yapı katında bir kadınla bir kız çocuğunun gömüldüğü bir mezar bulunmuştur. Gömütler giyinik ve takılı olarak gömülmüştür. Takılar, altın takılar, fayans boncuklar, tunç bileziktir. Mezara ayrıca kaliteli seramikler bırakılmıştır.[2] Ayrıca burna takılan gümüş bir hızma buluntular arasıdadır.[9]

Orta Tunç Çağı'na tarihlenen 11. tabakada muhtemelen yöreye özgü bir bezeme tekniği oldukça ilgi çekicidir. Diğerleri gibi hızlı dönen çarklarda ürerilmiş olan bu seramikler, yine diğerleri gibi portakal renginde olmakla birlikte bazı tarafları farklı renkte görünmektedir. Bu işin, fırında ısı değiştirilerek ya da seramikler fırına belirli bir tarzda yerleştirilirek elde edildiği düşünülmektedir.[10]

Helenistik Dönem yapı duvarlarının kireç sıva ile kaplandığı, sarı, kırmızı, açık yeşil ve siyah renkte boyandığı, tabanın ise muhtemelen mozaik olduğu görülmüştür. Duvarlarda yer alan freskolar ve taban mozaikleri ile bitkisel motiflerle süslü matara, Samsat'taki Mithridates Sarayı'na benzer özellikler göstermektedir.[6]

Notlar
  1. Hükümdarlık yılları MÖ 858 - 824
  2. Bu stellerden III. Salmanasar'a ait olanı Karkar Muharebesi'ni anlatan bir belge olup günümüzde "Kurh Monoliti" olarak bilinmektedir.
  3. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi

Kaynakça
  1. "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2012.
  2. TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları
  3. Nurgül Yıldırım, Anadolu'da Bulunan Yeni Asurca Belgeler 12 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sh.: 123
  4. Veli Sevin, 1992 Yılı Diyarbakır Üçtepe Höyüğü Kazıları – 15. Kazı Sonuçları Toplantısı Sh.: 399
  5. Diyarbakır Müzesi
  6. Veli Sevin, 15. Kazı Sonuçları Toplantısı Sh.: 400
  7. Veli Sevin, 15. Kazı Sonuçları Toplantısı Sh.: 402
  8. Veli Sevin, 15. Kazı Sonuçları Toplantısı Sh.: 401
  9. kulturvarlillari.gov
  10. Veli Sevin, 15. Kazı Sonuçları Toplantısı Sh.: 404
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.