İskilipli Atıf Hoca / Kelebekler Sonsuza Uçar
İskilipli Âtıf Hoca / Kelebekler Sonsuza Uçar, 1993 yapımı Türk filmidir. Yönetmenliğini Mesut Uçakan'ın yaptiğı filmin senaryosu Mesut Uçakan, müzikleri ise Özhan Eren'e aittir.
İskilipli Âtıf Hoca | |
---|---|
Filmin afişi | |
Yönetmen | Mesut Uçakan |
Yapımcı | Mustafa Çelik |
Senarist | Mesut Uçakan |
Oyuncular |
Yılmaz Zafer Haluk Kurtoğlu Gülay Pınarbaşı Kadir Savun |
Müzik | Özhan Eren |
Görüntü yönetmeni | Ümit Ardabak |
Kurgu | Ayhan Ergürsel |
Stüdyo | Atlas Nehir İletişim |
Yapım yılı | 1993, Türkiye |
Süre | 1:46:54 |
Dil | Türkçe |
Diğer adları | Kelebekler Sonsuza Uçar |
Mehmed Âtıf, Âtıf Hoca, İskilipli Mehmed Âtıf Hoca, İskilipli Mehmed adlarıyla bilinen döneminin önde gelen bu isminin, Şapka Kanunu'na muhalefet etmek suçlamasıyla cumhuriyetin kuruluş yıllarında yargılanmasını ve idam edilmesini anlatır.
Özeti
Film, evi aramaya gelen üç polisle başlar. Arama yapılırken evin hanımının pişirdiği kahveleri hoca bizzat onlara götürürken polisler, onu sorgulamaya götürmek durumunda olduğunu söylerler. Bir yandan bu sorgulamalar ve arkasından gelen mahkeme gösterilirken Genç Hukukçular Derneği başkanı olan Avukat Ferit'in 68 yıl sonra bu mahkemeyi incelemek için İskilipli Hoca'nın doğduğu köye gider, orada artık yaşlanmış olan kızından konuyla ilgili bilgi almak ister. Bu arada o köyde yaşayan bir şeyhin ona "Hoca ölmedi, yaşıyor" demesinden ve onun genel olarak şahsından etkilenir.
Araştırmaları, 1926'da İskilipli Hoca'yı ve başkalarını duruşmaya çağırıp cezâlandıran mahkemenin haksız bir karar verdiği yolundaki şüphesini gittikçe kuvvetlendirmektedir. Nihâyet hukûkun üstünlüğüne inanmış Genç Hukukçular Derneği'ni İskilipli Mehmed Âtıf Hoca'ya iâde-i îtibâr dâvâsı açılarak Türk hukûkunun aklanması konusunda karar alınır.
"Frenk Mukallitliği ve Şapka risalesiyle ilgili ilk davada Giresun'da beraat eden İskilipli Âtıf, kendisine yasak konulmasına rağmen kitapların dağıtımını sürdürdüğü iddiasıyla ikinci kez Ankara'da yargılandığında geçmişi de tekrar incelenir. Devlet, Şeyh Said İsyanı'ndan sonra artık daha dikkatlidir. Bu nedenle TBMM'de 25 Şubat 1925 tarihinde kabul edilen "Dini ve Dinin Kutsal Kavramlarını Siyasete Alet Edenler Hakkında Kanun"a göre dini kullanıp halkı kışkırtanların vatan haini sayılacakları belirtilmiştir. Kurtuluş Savaşı yıllarında ihaneti görülmüş fakat sonradan affedilmiş kişilerle ilgili kayıtlar Şeyh Said İsyanı'ndan sonra yeniden değerlendirilmiştir. İskilipli Âtıf'ın sicili de gündeme gelmiştir. Sonuçta Ankara İstiklal Mahkemesi İskilipli Âtıf'ı Türk Ceza Kanunu'nun 55. Maddesi'nin "TC'nin Teşkîlât-ı Esâsîye Kanunu'nun tamamen veya kısmen tağyir ... veya ifayı vazifeden menine cebren teşebbüs edenler idam olunur, diyen muharrer fırkası mucibince" vatana ihanet suçundan idam etmiştir."[1]
Film, seyirciye bu konuda târihî araştırma yapılmış izlenimi vermekte, iâde-i îtibar dâvâsı için yapılan bu başvurunun 1995'te yapıldığını, Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu'ya îtibarlarının iâde edilerek İstanbul'da inşâ edilmiş anıtmezara taşındığını, İskilipli Mehmed Âtıf Hoca'nın dosyasının incelenmekte olduğunu söylemektedir.
Oyuncular
- Yılmaz Zafer (Avukat Ferit)
- Haluk Kurtoğlu (İskilipli Âtıf Hoca)
- Gülay Pınarbaşı Mine
- Nilüfer Aydan
- Baki Tamer
- Kadir Savun
- Kazım Eryüksel
- Engin İnal
- Arzu Atalay Belma
- Mehmet Beyazıt
- Demir Nuyan
- Lütfü Seyfullah
- Bilal Yıkılmaz
- Devrim Parscan Hacı Yâkupzâde
- Nuri Tuğ
- Reyhan Ayyüzlü
- Altan Akışık
- Ali Zebil
- Ahmet Yazıcı
Yapım Ekibi
- Yapımcı: Mustafa Çelik
- Görüntü Yönetmeni: Ümit Ardabak
- Sanat Yönetmeni: Mustafa Ziya Ülkenciler
- Kurgu: Ayhan Ergürsel
Ödüller
- Antalya Portakal Halk Jürisi ödülü
- T.C. Yazarlar Birliği en iyi yönetmen ödülü
- BİRSAD en iyi film
Dış bağlantılar
- Filmin bütünü12 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- "İskilipli Atıf Hoca kimdir? İskilipli Atıf Hoca neden asıldı?". Haberler.com. 2021-02-05. Erişim tarihi: 2021-02-06.