İsyan
Ayaklanma veya isyan, aynı ortamda bulunan bir grup kişinin (genellikle askeri personel veya gemi mürettebatı, sivil olsa bile) kanunen itaat etmesi gereken emirlere karşı gelmesi nedeniyle işlenen suç. Geçmişte birçok ülke, ayaklanmayı idam cezası gibi sert cezalarla cezalandırmıştır.
Askerlerin komutanlarına karşı gelmesi, askerî isyan türüne bir örnektir. MÖ 327'de Hindistan'a girmek isteyen İskender, savaşlardan yorulmuş ve bıkmış askerlerinin karşı gelmesi üzerine Hindistan'a girememiştir. Bu isyan sonucunda İskender, Hindistan'a girmekten vazgeçmiştir.
1520'de Ferdinand Macellan, Dünya çevresini turlamak amacı ile çıktığı seyahatte, Amerika açıklarında gemi mürettebatının isyanı ile karşılaştı. İsyancılardan birini idam etti, öbürünü de kıyıda bıraktı.
Sosyal sorunların sebep olduğu isyanlara en güzel örneklerden birisi, MÖ 73'te İtalya'da Spartaküs önderliğindeki köle ayaklanmasıdır.