7,5 cm PaK 97/38
PaK 97/38 (7,5 cm Panzerabwehrkanone 97/38), Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan bir tanksavar silahıydı. Silahın namlu kısmı Fransız yapımı Canon de 75 modèle 1897 topuna ve kundağı ise Alman 5 cm PaK 38 e aitti.
 | |
| 7,5 cm Panzerabwehrkanone 97/38 | |
|---|---|
| Genel Özellikler | |
| Tipi | Tanksavar |
| Çıkış ülkesi | Fransa |
| Kullanım Bilgileri | |
| Kullanan Ülke(ler) | Nazi Almanyası |
| Kullanıldığı Savaş(lar) | II. Dünya Savaşı |
| Serviste Kaldığı Süre | |
| Üretim Bilgileri | |
| Geliştiren | bilinmiyor |
| Üretici | Schneider (fransa) |
| Toplam Üretimi | 3712 adet |
| Diğer Model(ler) | |
| Özellikleri | |
| Ağırlığı | çatışma 1190 kg taşınma: 1,270 kg |
| Namlu Uzunluğu | 4,65 m |
| Namlu Türü | 2,587 mm / 34.5 kalibre 2,722 mm / 36.3 kalibre (namlu ucu hariç) |
| Geri Tepme Sistemi | |
| Kalibresi | 7,62 sm |
| Atış Aralığı | -6° to 18° |
| Yanal Ateş Açısı | 60° |
| Mermi Namlu Çıkış Hızı | |
| Etkili Menzili | |
| Azami Menzili | |
| Doldurma sistemi | |
Geliştirilme tarihi
Polonya Seferi ve Fransa Seferi sırasında Wehrmacht Fransız üretici Schneider tarafından üretilen binlerce 75 mm model 1897 top ele geçirdi. Bu toplar Alman ordusu tarafından 7,5 cm F.K.97(p) ve 7,5 cm F.K.231(f) adıyla kullanıldı.
1941 yılında Wehrmacht SSCB işgali sırasında yeni Sovyet yapımı orta sınıf T-34 ve ağır sınıf KV tankları ile karşılaştı. Kalınve eğimli zırha sahip bu tanklar Alman tanksavar silahlarına karşı dayanıklıydı. Bu sebepte sözü geçen tanklara karşı uzun menzilli ve daha etkili tanksavar silahlarına ihtiyaç duyuldu. Aslında Almanların elinde tam bu işe uygun 7,5 cm PaK 40 topu vardı ve Kasım 1941 de servise girmişti. Ancak bu silah yeterli kadar üretilmiyordu ve acilen kullanıma girecek bir çözüm gerekiyordu.
Bu durumda Almanlar ellerinde bulunan her türlü silahı bu işe kullanmaya karar verdi. Fransızlardan ele geçirdikleri topları bu iş için kullanmaya karar verdiler. Ancak bu toplarda merminin namlu çıkış hızı düşüktü. Ayrıca yanal atış açısı sadece 6 derece kalıyordu. Süspansiyon sistemi çok kötüydü ve top en fazla 10–12 km hızla çekilebiliyordu. Bu sorunu 75 mm'lik namluyu Pak 38 e ait daha modern şaseye monte ederek çözdüler. Barutun yarattığı geri tepmeyi azaltmak içinde daha geniş bir namlu ağzı kullandılar. Silahta namlu çıkış hızı gerektirmeyen HEAT mermileri kullanıldı.
İlginç olanı Amerikan ordusu da aynı şekilde bu topu modernize ederek 75mm'lik tanksavar topu olan M2A3 KMO üretiler.[1].
Üretimi
1942 yılında 2,854 adet, 1943 yılında ise 858 adet top servise girdi. 1943 yılında 160 top ise 7.5 cm PaK 40 sehpalı olarak (PaK 97/40) adıyla üretildi. Bu topların bir tanesin maliyeti 9,000 Reichsmark iken, bir PaK 40 için bu miktar 12,000 di. Üretim daha etkili tanksavar toplarının geliştirilmesi ve üretilmesi sebebi ile sona erdi.
| Pak 97/38 ait mühimmat üretimi, (bin adet) | |||||
| Türü | 1942 | 1943 | 1944 | Toplam | |
| HEAT | 929,4 | 1.388,0 | 264,5 | 2.581,9 | |
Görevleri
PaK 97/38 servise 1942 yazında girdi. Set geri tepmesinden ötürü savaş sonuna kadar az da olsa olumlu işler yapmıştır. Kullandığı mühimmat miktarları kıyaslanacak olunursa, 1942'de 37.800 adet ve 1943'te ise 371,600 adet HEAT mermisi tüketti. 1944'e ait fotoğraflarda bile bu silahın hala kullanımda olduğu görülmektedir. 1 Mart 1945 tarihinde bile Wehrmacht 145 adet Pak 97/38 ve F.K.231(f) topu üretmişti. Ama sadece 14 tanesi cephede kullanıldı.
10 namlu ise deneysel olarak Sovyetler'den ganimet alınan T-26 hafif tankı üzerine monte edilerek 7,5 сm Pak 97/38(f) auf Pz.740(r) adıyla geliştirilmeye çalışıldı. Bu kundağı motorlu toplar 1 Mart 1944 tarihinde Marder III araçları gelene kadar 563. tanksavar taburunun 3. bölüğünde görev yaptılar.
Bu silah Fin Ordusu tarafından Kızıl Ordu'ya karşı verilen savaş sırasında da kullanıldı. Finler 1940 yılında Fransa'dan 75 mm sahra topu olarak bu silahtan aldılar. Ancak performanslarının çok kötü olması sebebiyle 1943 yılında Almanya ile bu silahların PaK97/38'e dönüştürülmesi konusunda anlaştılar. 46 adedi Mart-Haziran 1943 tarihleri arasında dönüştürüldü. 7 top görev sırasında kayboldu. Geri kalan toplar 1986 yılına kadar ordu tarafından kullanıldı.
Aynı şekilde Romanya ordusu da bu topları Doğu Cephesi'nde kullandı.
Sonuç
PaK 97/38 Fransız ve Polonya tarafından ganimet olarak alınan mermilerle kullanıldı. Bu top hafif olması, iyi hareket kabiliyeti ve HEAT tanksavar mermisi ile gösterdiği başarılı atışlar ile çok yararlı bir tanksavar topu olmuştur. (HEAT mermisi T-34 tank zırhını tüm yüzeylerden, KV tank zırhını ise yandan delebiliyordu)
Silahın ön önemli dezavantajı düşük olan mermi namlu çıkış hızıydı. Ancak HEAT mermilerinde bu pek de önemli değildi. Ancak bu özelliği yüzünde zırh delici mermiler 500 metrenin üzerinde etkisiz kalıyordu. Ayrıca zırh delici mermi kullanıldığında çok fazla geri tepme doğuyordu.
Mühimmatı
Alman yapımı zırh delici mermilerin PaK 97/38 için üretildiği konusunda şüpheler var. Polonya ordusuna ait bu tip mermilerden ize çok az sayıda kullanıldı.
HEAT mermisi 90° açı ile 90 mm'lik, 60° açı ile 75 mm'lik zırhı geçebiliyordu.
| Kullandığı mühimmat[2] | |||||
| Türü | Modeli | Ağırlığı, kg | Yüksek patlayıcı ağırlığı, g | Namlu çıkış hızı, m/s | Menzili, m |
| Zırh delici mermiler | |||||
| Zırh Delici,Polonya | 7,5 cm K.Gr.Pz.(p) | 6,8 | 570 | 1.500 | |
| Yüksek patlayıcılı tanksavar mermisi | |||||
| HEAT | 7,5 cm Gr.38/97Hl/A(f) | 4,4 | |||
| HEAT | 7,5 cm Gr.38/97Hl/B(f) | 4,57 | 450 | 1.500 | |
| HEAT | 7,5 cm Gr.15/38Hl/B(f) | 4,4 | |||
| Yüksek patlayıcılı ve parça tesirli | |||||
| Yüksek patlayıcılı, Fransız | 7,5 cm Sprgr.233/1(f) | 6,19 | 577 | 10.000 | |
| Yüksek patlayıcılı, Fransız | 7,5 cm Sprgr.230/1(f) | 5,44 | 545 | 7.600 | |
| Yüksek patlayıcılı, Fransız | 7,5 cm Sprgr.231/1(f) | 5,44 | 557 | 7.600 | |
| Yüksek patlayıcılı, Fransız | 7,5 cm Sprgr.236/1(f) | 6,6 | 10.000 | ||
Kaynakça
 |
Wikimedia Commons'ta PaK 97/38 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Shirokorad A. B. - The God of War of the Third Reich - M. AST, 2002 (Широкорад А. Б. - Бог войны Третьего рейха. — М.,ООО Издательство АСТ, 2002., ISBN 5-17-015302-3)
- Ivanov A. - Artillery of Germany in Second World War - SPb Neva, 2003 (Иванов А. - Артиллерия Германии во Второй Мировой войне. — СПб., Издательский дом «Нева», 2003., ISBN 5-7654-2634-4)
- Isaev A. - Antisuvorov. Ten Myths of World War II - M., Eksmo, Yauza, 2004 (А.Исаев. Антисуворов. Десять мифов Второй мировой. - М., Эксмо, Яуза, 2004., ISBN 5-699-07634-4)
- Kolomiets M. - Anti-tank Artillery of Wehrmacht 1939-1945 - "Frontovaya Illustratsiya" magazine, no. 1, 2006 (М.Коломиец. Противотанковая артиллерия Вермахта 1939-1945 гг. - журнал «Фронтовая иллюстрация», №1, 2006)
- Zaloga, Steven J., Brian Delf - US Anti-tank Artillery 1941-45 (2005) Osprey Publishing (New Vanguard 107), ISBN 1-84176-690-9.
- Finnish Army 1918-1945: 75 PstK/97-38 "Mulatti"15 Şubat 2012 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi
- Zaloga, Delf - US Anti-tank Artillery 1941-45, p 8.
- Shirokorad A. B. - The God of War of the Third Reich.