Adenozin monofosfat
Adenozin monofosfat, İngilizce Adenosine monophosphate'den AMP olarak kısaltılır, ayrıca 5'-adenilik asit olarak da bilinir. Adenozin adlı nükleozit ile fosforik asidin birleşimi bir esterdir. AMP, bir fosfat grubu, beş karbonlu bir riboz şekeri ve adenin nükleobazından oluşur.
Sentez ve yıkımı
ATP sentezı sırasında iki ADP molekülünün birleşmesi ile AMP oluşabilir:
- 2 ADP → ATP + AMP
AMP, ADP'deki yüksek enerjili fosfat bağlarından birinin de parçalanması ile de oluşabilir:
- ADP → AMP + Pi
AMP ayrıca ATP'nin AMP ve pirofosfat olarak ayrışmasından oluşabilir:
- ATP → AMP + PPi
RNA parçalandığı zaman oluşan nükleozit monofosfatlar arasında AMP de vardır.
AMP'den ATP şu şekilde oluşur:
- AMP + ATP → 2 ADP (ters yönde adenilat kinaz tarafından katalizlenir)
- 2 ADP + 2 Pi → 2 ATP (bu adım aerobik organizmalarda oksidatif fosforilasyon sırasında ATP sentaz tarafından katalizlenir)
AMP, miyoadenilat deaminaz enzimiyle IMP'ye dönüşür.
AMP, katabolizması sonucunda ürik aside dönüşüp vücuttan atılır.
cAMP
AMP'nin siklik AMP (veya cAMP) olarak adlandırılan halkalı bir biçimi vardır. Bazı hücrelerde adenilat siklaz enzimi ATP'yi cAMP'ye dönüştürür; bu reaksiyon adrenalin ve glukagon gibi hormonları tarafından denetlenir. cAMP, sinyal transdüksiyonunda önemli bir rol oynar.