Amok
Amok (gözü kara, hiddetle saldıran ve öldüren) Güneydoğu Asya bölgesinde ve bu bölge kültüründe "cinnet" hâlini ifade etmek için kullanılan bir tanımdır. Kavram, Filipinler'de ise "juramentado" kelimesiyle bilinir.
Cinnet hâli, sonuçlarını hesap edemeden şiddet kullanma durumudur. Psikolojide "amok", derin bir depresyon döneminin sonrasında ortaya çıkan şiddet ile sonuçlanan atakların görüldüğü disosiyatif bir ruh hâlidir.
"Amok" hâli, erkekler arasında daha yaygın gözlenmekte ve genellikle "bardağı taşıran son damla" niteliğindeki bir olayın ardından patlak verdiği gözlenmektedir. Cinnet hâlindeki kişi, kötülüğe uğradığına ya da uğrayacağına inanmaktadır.
Psikiyatride ender görülen kültüre özgü sendromlar arasında sayılan "amok" hâlinin, güneydoğu Asya bölgesine özgü olabileceği ve "kültüre özgü sendromlara" örnek gösterilebileceği de ifade edilmektedir. Bazı kaynaklar ise günümüz toplumu ile "amok" ya da cinnet hâlinin tarihsel ilişkisi irdelenerek modern endüstri toplumunda da benzer bir tablonun görülebileceğini ileri sürmektedir.
Bu özel durum altında olan, ister silahla, ister bir araçla suç işleyen, toplu öldürme ya da yaralamalarda bulunan kişiler "amok koşucusu" tâbiriyle tarif edilmektedir.
Ayrıca bakınız
- Disosiyatif sendrom
- Kültüre özgü sendrom
- Forlorn hope
- Berserker
- Serdengeçti
Kaynakça
- Modern bakış açısından kültüre özgü bir sendrom örneği olarak amok koşucusu ve benzer sendromlar tartışması (İngilizce)
- Davison, G.C. ve Neale, J.M. (ed. İhsan Dağ) (2004). Anormal Psikolojisi, Türk Psikologlar Derneği Yayınları: Ankara