Bajazet (opera)
II Timurlenko veya II Bajazet [1] 1735 yılında Antonio Vivaldi tarafından Verona karnavalı için bestelenmiş opera.
| Özgün isim | Bajazet |
|---|---|
| Müzik | Antonio Vivaldi |
| Libretto | Aqustino Pioven |
| Gala | 1735 |
| İlk gösterim yeri | Karnaval , Verona |
Librettosu Aqostino Pioven tarafından yazılmıştır. Üç bölümlü bir senfoni ve 3 perdeden oluşur. Opera (katalog numarası RV 703) Osmanlı sultanı I. Bayezid`in Timur tarafından esir edilmesini ve sonraki hayatından yola çıkarak kurgulanmış bir hikâye anlatılır ancak tarihe çok sadık kalmadan yazılmıştır. Eserde, Bayezid’ın yanında bir Yunanistan despotuna, ona aşık olan Beyazit’ın kızına, bir Trabzon Rum Kralı ve ona aşık bir kıza rol verilir.
Pastiş (diğer eserlerden az veya çok derecede uyarlanmış bölümleri de içeren yapıt) bir operadır. Besteci, iyi karakterlrerin (Bayezid, Starya, Idaspe) aryalarını kendisi yazmış, kötü karakterlerin (Timurlenk, Irene, Andronik) aryaları için Hasse, Giacomelli, Porpora and Broschi gibi bestecilerin[2] aryalarını kullanmıştır. Ünlü Sposa, son disprezzata ariyası bu opera`dandır.
Konusu
Timur, Bayezid’in kızı Asteria’ya âşık olur ve önceden Trabzon Prensesi Irene’yle nişanlanmasına rağmen esir ettiği düşmanının kızıyla evlenmeyi kafasına koyar. Oysa Asteria, Timur'un Yunan müttefiki Andronikea âşıktır. Asteria’nın başarısız Timur’dan intikam alma girişiminden ve Bayezid’in zehir içerek intihar etmesinden sonra kalpler yumuşar ve sevgi nefrete galip gelir.
Roller
| Rol | Ses tipi | İlk oyunçu[3] |
|---|---|---|
| Timurlenk, Tatar Türklerinin imparatoru | mezzo-soprano | Maria Maddalena Pieri |
| Bayezid, Osmanlı Türklerinin imparatoru, şimdi Timurlenk`in esiri | bariton | Marc Antonio Mareschi |
| Asteriya, Bayezid`in kızı, Andronik`in sevgilisi | kontralto | Anna Girò |
| Andronik, Yunanistan prensi, Timurlenk’in müttefiki | kontralto | Pietro Moriggi |
| İrene, Trabzon prensesi, Timurlenk’in nişanlısı | kontralto | Margharita Giacomazzi |
| İdaspe, Andronik`in dostu | soprano | Giovanni Manzoli |
Senfoni
- Allegro
- Andante Molto
- Allegro
Perdeler
| Perde | Sahne | Resitativ/Arya | Kahramanlar |
|---|---|---|---|
| Perde 1 | Sahne 1 | Resitativ: Prence Lo so: vi devo | Bayezid, Andronik |
| Ariya: Del destin non dee lagnarsi | Bayezid | ||
| Sahne 2 | Resitativ: Non si perda di vista | Andronik, İdaspe | |
| Ariya: Nasce rosa lusinghiera | İdaspe | ||
| Sahne 3 | Resitativ: Principe, or ora i greci | Timurlenk, Andronik | |
| Ariya: In si torbida procella | Timurlenk | ||
| Sahne 4 | Resitativ: Il Tartaro ama Asteria | Andronik | |
| Ariya: Quel ciglio vezzosetto | Andronik | ||
| Sahne 5-6 | Resitativ: Or sì, fiero destino | Asteriya, Timurlenk | |
| Ariya: Vedeste mai sul prato | Timurlenk | ||
| Səhnə 7-8 | Resitativ: Non ascolto più nulla | Bəyazid, Asteriya, Andronik | |
| Ariya: Amare un'alma ingrata | Asteriya | ||
| Sahne 9 | Resitativ: Così la sposa il Timurlenko accoglie? | İrene, Andronik, İdaspe | |
| Ariya: Qual guerriero in campo armato | İrene | ||
| Sahne 10 | Resitativ: È bella Irene | Andronik | |
| Ariya: Non ho nel sen constanza | Andronik | ||
| Perde 2 | Sahne 1 | Resitativ: Amico, tengo un testimon fedele | Timurlenk, Andronik |
| Sahne 2 | Resitativ: Sarete or ostinato | İdaspe, Andronik | |
| Ariya: Anche il mar par che sommerga | İdaspe | ||
| Sahne 3 | Resitativ: Gloria, sdegno ed amore | Asteriya, Andronik | |
| Ariya: Stringi le mie catene | Asteriya | ||
| Sahne 4 | Resitativ: Ah, disperato Andronico! | Andronik | |
| Aria: La sorte mia spietata | Andronik | ||
| Sahne 5 | Resitativ: Signor, vergine illustre | İdaspe, Timurlenk, İrene, Asteriya | |
| Ariya: Cruda sorte, avverso fato! | Timurlenk | ||
| Sahne 6 | Resitativ: Senti, chiunque tu sia | Asteriya, İrene | |
| Ariya: La cervetta timidetta | Asteriya | ||
| Sahne 7 | Resitativ: Gran cose espone Asteria | İrene, İdaspe | |
| Ariya: Sposa, son disprezzata | İrene | ||
| Sahne 8 | Resitativ: Dov'è mia figlia, Andronico? | Bəyazid, Andronik | |
| Ariya: Dov'è la figla? | Bayezid | ||
| Sahne 9 | Resitativ: Asteria, siamo al soglio...; Accompagnato: Odi, perfida | Timurlenk, Asteriya, Bayezid, İrene, Andronik | |
| Kvartet: Sì crudel! questo è l'amore | İrene, Bayezid, Asteriya, Timurlenk | ||
| Perde 3 | Sahne 1 | Resitativ: Figlia, siam rei | Bayezid, Asteriya |
| Ariya: Veder parmi, or che nel fondo | Bayezid | ||
| Sahne 2-3 | Resitativ: Andronico, il mio amore | Timurlenk, Andronik, Asteriya, Bayezid | |
| Ariya: Barbaro traditor | Timurlenk | ||
| Sahne 4 | Resitativ: Lascerò di regnare | Andronik | |
| Ariya: Spesso tra vaghe rose | Andronik | ||
| Sahne 5-7 | Resitativ: Eccoti, Bajazette | Timurlenk, Asteriya, Andronik, Bayezid, İrene | |
| Arioso: Verrò crudel, spietato | Bayezid | ||
| Sahne 8 | Resitativ: Signor, fra tante cure | İrene, Timurlenk | |
| Ariya: Son tortorella | İrene | ||
| Sahne 9 | Resitativ: Signore, Bajazette | İdaspe, Timurlenk, Andronik | |
| Sahne 10 | Accompagnato: È morto, sì, tiranno | Asteriya | |
| Ariya: Svena, uccidi, abbatti, atterra | Asteriya | ||
| Final sahnesi | Resitativ: Deh, tu cauto la segui | Andronik, İrene, Timurlenk | |
| Xor: Coronata di gigli e rose | Hepsi (ölmüş Bayezid haric) |
Kaynakça
- George Fredrich Hendel`in Tamarleno (Timurlenk) operası ile karıştırılmamalı.
- "Il gran Tamerlano, Memin.com sitesi Erişim tarihi:04.11.2015". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2015.
- Ryom, Peter (2007). Vivaldi-Werkverzeichnis, p. 379. Breitkopf & Härtel.