Bilim Akademisi
Bilim Akademisi Derneği, bilimsel liyakat, özgürlük ve dürüstlük ilkelerini tanıtmayı, örneklemeyi ve gözetmeyi amaçlayan bağımsız bir sivil toplum kuruluşu olarak 25 Kasım 2011 günü İstanbul’da kuruldu.[1]
Bilim Akademisi | |
---|---|
Kuruluş | 25 Kasım 2011) |
Kuruluş yeri | İstanbul |
Merkez | Hasfırın Caddesi Sinan Paşa İş Hanı 4. Kat, No 1, Beşiktaş, 34353 İstanbul |
Resmî site | bilimakademisi.org |
Tanıtım
Bilim Akademisi bütün dünya akademileri gibi, hükümetlerin politikalarından bağımsız olarak bilimsel liyakat, dürüstlük ve özgürlük ilkelerini[2] gözeten bir kurumdur. Türkiye'nin başarılı bilim insanlarını bir araya getirerek bilimde mükemmeliyetin, bilimsel yöntem, gelenek ve usullerin, bilimsel özgürlük ve dürüstlüğün tanıtılması ve korunması için çalışır.
Bilim Akademisi'nin amacı bu ilkeler çerçevesinde bilimsel araştırma sonuçları, yeni bulgular, bilim politikası, eğitimi ve etiği, bilimin toplumu ilgilendiren sonuçları ve uygulamaları üzerine, uzmanların hazırladıkları konferanslar, toplantılar, yayınlarla kamuoyunu ve talep eden kamu ve özel kurumları bilgilendirmektir.
Bilim Akademisi 2014 yılında asosye üyesi olduğu ALLEA'nın 17 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Federation of ALL European Academies, Tüm Avrupa Akademileri Federasyonu) tam üyeliğine 2017 yılında kabul edildi.[3][4] Bilim Akademisi kuruluşundan beri IHRNASS 24 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (International Human Rights Network of Academies and Scholarly Societies, Akademiler ve Bilim Dernekleri Uluslararası İnsan Hakları Ağı) üyesidir.
Bilim Akademisi 2019 yılında ISC (International Science Council, Uluslararası Bilim Konseyi) üye kuruluşu olarak kabul edildi.[5] ISC, bilim kurumlarının en büyük üst örgütlenmesidir; 140'tan fazla ulusal ve bölgesel kamu kurumu ve sivil toplum örgütünden oluşmaktadır.[6]
Kuruluş
Türkiye Bilimler Akademisi’nin (TÜBA) 82 üyesinden 52'si, 27 Ağustos 2011 ve 2 Kasım 2011 (mükerrer: 3 Kasım 2011) tarihli Resmi Gazetede yayınlanan ve 651 ve 662 sayılı Kanun Hükmünde Kararname[7][8] ile fiilen özerk bir kurum olmaktan çıkarılarak hükumete bağlı bir kuruluş haline getirilmesi ve böylece TÜBA’nın bilim akademisi olma vasfını yitirmesi gerekçesiyle TÜBA'dan istifa etti.[9] TÜBA'dan istifa eden 17 bilim insanı[10], 25 Kasım 2011’de Bilim Akademisi'ni kurdu.[11] İlk genel kurulda Başkan ve Yönetim Kurullarını seçen Bilim Akademisi üyeleri, yeni üyelerini kendi iradeleri ile bilimsel liyakata dayalı olarak seçmektedir.
Üyeler
Bilim Akademisi’nin 107 Fen, Matematik ve Mühendislik Bilimlerinden, 42 Sosyal ve Beşeri Bilimlerden ve 31 Sağlık Bilimlerinden olmak üzere 180 asli üyesi[12] ve 34 onursal üyesi vardır. Akademi'nin onursal üyeleri 16 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. arasında Nobel Ödüllü dört bilim insanı (Philip W. Anderson, Fizik 1977; John Polanyi, Kimya 1986; Martin Chalfie, Kimya 2008; Peter A. Diamond, Ekonomi 2010) ile Abel Ödülü sahibi Robert Langlands de vardır.
Faaliyetler
Bilim Akademisi 2017'den beri Türkçe ve İngilizce olarak yayınladığı Akademik Özgürlükler Raporu'nda Türkiye’de bilim alanındaki gelişmeler, bilim ve akademi çevrelerini ilgilendiren sorunlar hakkında ülke ve dünya kamuoyu ile bilim çevresini bilgilendirmektedir.[13][14] Akademi, Türkiye'de ve dünyada bilimle ilgili güncel konular hakkında da görüş belirtmektedir.
Bilim Akademisinin düzenlediği kamuya açık konferansların sunum ve video kayıtları internet sitesi üzerinden de paylaşılmaktadır 15 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
Genç Bilim İnsanları Programı (BAGEP)
Türkiye’de ilk kez özel kişi ve kurumların destekleri ile başlatılan Bilim Akademisi Genç Bilim İnsanları Programı (BAGEP 13 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) çerçevesinde 2013 yılından bu yana çeşitli bilim dallarından genç araştırmacılara araştırma desteği sağlanmaktadır. 2020'ye değin dağıtılan ödüllerin yüzde 64’ü fen bilimleri, matematik ve mühendislik; yüzde 27’si sosyal ve beşeri bilimler; yüzde 7’si sağlık bilimleri alanındadır. BAGEP Ödülü sahiplerinin üçte biri kadın, üçte ikisi erkektir.
Popüler Bilim
2017'de faaliyete geçen sarkac.org 12 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. sitesi ve sosyal medya kanalları, genel kamuoyuna yönelik popüler bilim yayını yaparak bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeleri duyurur, gündemdeki konular hakkında bilim insanlarının görüşlerine yer verir. Medyascope 2018'den bu yana Bilim Akademisi işbirliğiyle yayınlanan haftalık "Meraklısına Bilim 24 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." programında Akademi üyeleri, BAGEP Ödülü sahipleri ve Sarkaç yazarları ile popüler bilim konuları konuşulmaktadır. Sarkaç’ta yayınlanan yazılardan oluşan derlemeler, Sarkac.org Yazılarından Bir Seçki: Meraklısına Bilim 6 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.[15] (2019) ve Meraklısına Bilim 7 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.[16] (2020) adıyla kitap olarak basıldı.
Yaz Okulları
Bilim Akademisi ve Boğaziçi Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Kampüsünde fizik, matematik, astronomi, kozmoloji mantık gibi alanlarda lisans ve lisansüstü öğrencilere hitaben Feza Gürsey Yaz ve Kış Okulları 1 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. düzenlemektedir. Ayrıca 2016'da yapay öğrenme ve veri bilimi, 2020'de sosyal bilimler alanında yaz okulları 18 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. başlamıştır.
Yılın Konferansı
Bilim Akademisi 2016’dan itibaren her yıl doğa bilimleri, sosyal ve beşeri bilimlerde tanınmış bir bilim insanı ile "Yılın Konferansı"nı düzenledi:
- Prof. Jocelyn Bell Burnell (astrofizik) - Pulsarlar: Kütleçekimi ve görelilik üstüne 9 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2016, İngilizce)
- Prof. Timothy Garton Ash (tarih) - İfade özgürlüğü tehdit altında 9 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2017, İngilizce, Türkçe altyazılı)
- Prof. Günter Stock (fizyoloji, nörobilim) - İcattan yeniliğe: Biyoteknoloji endüstrisinin kısa tarihçesi 7 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2018, İngilizce)
- Prof Dr. Feryal Özel (astrofizik) - Bir karadeliğin ilk fotoğrafı 12 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2019, Türkçe)
- Prof.Dr. Daron Acemoğlu (ekonomi) - Covid-19 Sonrası Dünya Ekonomisi 30 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2020, Türkçe)
Kaynakça
- "Bilim Akademisi: Ne İçin?". Bilim Akademisi. 12 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2020.
- "Akademik Liyakat, Özgürlük ve Dürüstlük Belgesi". Bilim Akademisi. 11 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2020.
- bilim.akademisi (5 Eylül 2017). "Bilim Akademisi ALLEA Tam Üyeliğine Kabul Edildi". Bilim Akademisi. 27 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2020.
- "Antonio Loprieno elected next President of ALLEA -" (İngilizce). 25 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2020.
- "Introducing new member of the ISC, Bilim Akademisi". International Science Council (İngilizce). 20 Mart 2020. 23 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2020.
- "About Us". International Science Council (İngilizce). 31 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2020.
- "651 sayılı Kanun Hükmünde Kararname". www.resmigazete.gov.tr. Resmi Gazete. 28 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2020.
- "662 sayılı Kanun Hükmünde Kararname". www.resmigazete.gov.tr. Resmi Gazete. 6 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2020.
- "Özerk Bilimler Akademisi kuruldu". T24. 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2020.
- "Bilim Akademisi Kurucuları". Bilim Akademisi. 11 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2020.
- "Bilim Akademisi Tüzüğü" (PDF). Bilim Akademisi Derneği Tüzük Değişikliği. bilimakademisi.org. 26 Ocak 2018. Erişim tarihi: 13 Kasım 2020.
- "Asli Üyeler". Bilim Akademisi. 17 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2020.
- "Raporlar arşivleri". Bilim Akademisi. 11 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2020.
- "The Science Academy of Turkey Issues Statement on Freedom of Speech and Science". Committee of Concerned Scientists (İngilizce). 23 Şubat 2018. 17 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2020.
- Defne Üçer Şaylan, (Edl.) (2019). Sarkac.org Yazılarından Bir Seçki: Meraklısına Bilim. Bilim Akademisi Yayınları.
- Defne Üçer Şaylan, (Edl.) (Şubat 2020). Meraklısına Bilim. İstanbul: Doğan Kitap.
Dış bağlantılar
- Bilim Akademisi Web Sayfası 7 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bilim Akademisi Facebook 24 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bilim Akademisi Twitter 5 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bilim Akademisi YouTube 11 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bilim Akademisi Linkedin
- Bilim Akademisi Podcast Yayını 15 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Popüler Bilim Yayını SARKAÇ 12 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Popüler Bilim Yayını SARKAÇ Twitter
- Popüler Bilim Yayını SARKAÇ Instagram