Birincil lenfoid organlar
Birincil lenfoid organlar ya da merkezi (santral) veya primer lenfoid organlar, bağışıklık sisteminde lenfositlerin üretim ve olgunlaştırma işlerinin yapıldığı vücut organlarıdır.
Bunlar;
- Kemik iliği
- Timüs bezi
- Fabrikus kesesidir.
Kemik iliği
Vücut ağırlığının %6'sını oluşturan kemik iliğinin kırmızı bölgesinde tüm kan hücreleri üretilmektedir. Kemik iliğinden kök hücreler, bağışıklık sisteminde rol oynayan lenfositlerin öncüleri burada yapılır ve olgunlaştırılmak üzere diğer lenfoid organlarına giderler.
Timüs
Kemik iliğinde üretilen öncü lenfositlerin olgunlaşmak üzere geldikleri organdır. Göğüs kemiğinin arkasında bulunur. Lenfositler burada timüsün kabuk kısmından medulla denilen iç kısmına doğru geçerlerken sınava tabi tutulurlar, medullaya geçebilen lenfositler olgun T lenfositler olarak vücuda bırakılırlar. Olgun lenfositler kan dolaşımıyla ikincil lenfoid organlara giderler.
Fabrikus kesesi
Kanatlı hayvanlarda vücudun kalınbağırsağın anüs kısmında bulunan bir organdır. Bu organda da Kİ'den gelen öncü lenfositler olgunlaştırılır ve olgun B lenfosit halinde kana verilir. Memelilerde B-lenfosit olgunlaştırılması kemik iliğinde yapılır.
Lenfoid organlar birincil ve ikincil lenfoid organlar olarak iki grup halinde incelenseler de birbirleriyle sürekli ilişki halindedirler.