Biyolojik yaşam döngüsü

Biyoloji'de yaşam döngüsü bir canlının geçirdiği değişikliklerle tekrar başladığı noktaya dönmesidir. Biçim değişiklikleri büyüme, eşeysiz üreme, ve/veya eşeyli üreme gibi süreçleri içerir.

Sivrisineğin yaşam döngüsü. Erişkin sivrisineğin yumurtaları çeşitli evrelerden geçerek tekrar erişkin hâline gelir. Yaşam döngüsü üreme ile tamamlanır ve devam eder.

Bazı canlıların yaşam döngüsünde bir türün farklı soyları birbirini izler. Embryophyta ve su yosunlarının çoğu için iki çokhücreli evre vardır ve yaşam döngüleri soyların almaşı olarak adlandırılır. Kırmızı algler gibi üç ya da daha fazla çokhücreli evresi olan canlılar için daha çok yaşam öyküsü terimi kullanılır.[1]

Eşeyli üremeyi içeren yaşam döngüleri birbiri ardına gelen haploit (n) ve diploit (2n) evreleri içerir yani ploitlik değişikliği vardır. Diploit evreden haploit evreye geçiş için mayoz bölünme şarttır. Ploitliğin değişikliği için 3 tip döngü vardır:

  • haplontik yaşam döngüsü — haploit evre çokhücreli, diploit evre tek hücrelidir, mayoz bölünme "zigotik"tir.
  • diplontik yaşam döngüsü — diploit evre çokhücrelidir ve haploit gametler oluşur, mayoz bölünme "gametik"tir.
  • haplodiplontik yaşam döngüsü (diplohaplontik, diplobiontik ya da dibiontik yaşam döngüsü de denir) — hem haploit hem de diploit evreler çokhücrelidir, mayoz bölünme "sporik"tir.

Mitoz bölünme olduğunda ise yaşam döngüleri farklılaşır. Zigotik mayoz ve gametik mayoz'un birer mitoz evreleri vardır: zigotik mayozda n evresinde, gametik mayozda da 2n evresinde mitoz bölünme olur. Dolayısıyla zigotik ve gametik mayoza birlikte haplobiontik denir. Sporik mayoz ise hee iki evrede de mitoz içerdiğinden diplobiontik olarak adlandırılır.

Notlar
  1. Dixon, P.S. 1973. Biology of the Rhodophyta. Oliver & Boyd. ISBN 0 05 002485 X
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.