Copyleft

Copyleft, olağan telif haklarından farklı olarak insanlara diledikleri gibi değiştirip dağıtabildikleri özgün çalışma hakkını aynı hakkın değiştirilmiş kopyasında da korunması şartı ile sağlayan telif hakkı tipine verilen isimdir. Copyleft yazılım ruhsatları, liberal özgür yazılım ruhsatlarına göre korumacı ve mütekabil olarak değerlendirilmektedir.

Copyleft sembolü

Copyleft ruhsatlar, bilgisayar yazılımlarından evraklar, sanat, bilimsel çalışma, keşifler ve tıbbi araçların ruhsat şartlarını korumak için kullanılan bir tip ruhsattır. Genel olarak, telif hakkı hukuku, üreticisi tarafından eserine ilişkin yeniden üretme, esinlenme ve dağıtma haklarının sınırlandırılması için kullanılır. Copyleft ruhsatı ise aksine eser sahibinin eserin bir örneğine ulaşan herkesin eseri tekrar üretme, değiştirme ve dağıtma haklarını bu hakları ruhsat şartları kapsamında korunması karşılığında vermesini gerektirir.

Copyleft bilgisayar yazılımları, yazılımın tekrar üretimi ve değiştirilmesi için gereken bilgilerin binary kodunun alıcıları ile paylaşılmasını gerektirir. Kaynak kod dosyaları genellikle yazarın ismini ve ruhsat koşullarını içerir.

Copyleft ruhsatları var olan telif hakkı hukukunun, eserin özgürce var olabilmesini sağlayabilmek için sıradışı bir kullanımdır. İlk olarak Richard Stallman tarafından yazılan GNU General Public Licence (GPL) genel kullanım gören ilk copyleft yazılım ruhsatıdır ve hala bu alandaki yaygın ruhsat konumundadır. Lawrence Lessing tarafından kurulan bir sivil toplum örgütü olan Creative Commons, share-alite olarak benzer bir ruhsat koşulu sunmaktadır.

Karşılıklılık
Kamusal alan ve eşdeğerleri İzinli lisansCopyleft (protective license) Ticari olmayan ruhsat Tescilli ruhsat Ticari sırrı
Açıklama Tüm hakları verir İzin hakkı da dahil olmak üzere kullanım hakları verir (mülkiyet hakkı, lisans uyumluluğu ) Kullanım hakkını tanır, Mülk kılmayı yasaklar Ticari olmayan kullanıma izin veriri. Copyleft özelliklerle birleştirilebilir Geleneksel telif hakkı kullanımı. Bir hak verilmesi öngörülmez. Hiçbir bilgi özgür değildir.
Yazılım PD, CC0 MIT, Apache, MPL GPL, AGPL JRL, AFPL Mülk yazılım, özgürlük korunmaz özel, hususi kullanıma özgülenmiş yazılım
Diğer yaratıcı çalışmalar PD, CC0 CC-BY CC-BY-SA CC-BY-NC Telif hakkı, özgürlük yok yayınlanmamış

Copyleft, eser sahibinin tamamından olmasa bile bazı haklardan telif hakkı hukuku kapsamında feragat ettiği bir ruhsat şeklidir. Eserin tamamen anonim olup kamuya mal olması yerine (kimse tarafından telif hakkı talebinin bulunamayacağı), copyleft ruhsat eser sahibine normalde telif hakkı kapsamında tanımlanan haklara sahiplerin girişebileceği bazı eylemleri sınırlama imkânı veirr. Copyleft kapsamında, değiştirilmiş eserler sadece copyleft ile uyumlu ruhsat koşulları altında yayınlanabilir.

Temelde bulunan prensip herkesin başkalarının çalışmasından özgürce yararlanabilmesinin sağlanabilmesi ama yayınlanarak kamuya mal edilen her değişikliğin de aynı şartlar altında olmasının sağlanmasıdır. Bu sebeple bazı copyleft ruhsatlar müşterek lisanslar olarak da bilinirler ve kendi konumunu tahkim etmesinden dolayı "viral" olarak da anıldıkları olmuştur. Adil kullanım çerçevesinde kimi zaman copyleft ruhsatların aşılması mümkün olmaktadır. Bu sebeple, çalışması için copyleft ruhsat kullanacak herkes herhangi bir ruhsatı adil kullanım koşullarına uyması durumunda kullanabilmektedir.

Özgür Yazılım Vakfı (Free Software Foundation) göre uyumluluk mühendisi David Turner'e göre viral ruhsat kavramı copyleft özgür yazılım ruhsatlarının kullanılmasına engel olacak şekilde yanlış anlaşılma ve korku yaratmaktadır. David McGowan, GPL'in mülk yazılımları özgür yazılım olmaya zorlayacağına dair bir inancın yersiz olacağını belirtmiş fakat GPL ile ruhsatlanmış yazılımları kendi ticari yazılımlarına eklemelerinden doğacak ruhsat ihlallerinin getireceği olası zararlara karşı şirketleri uyarmıştır. "Eğer şirket gerçekten GPL ile ruhsatlanmış bir yazılımı ruhsat koşullarına aykırı olarak kullandıysa ruhsat koşullarını korumak için açılacak bir dava olağan telif hakkı hukukunun, şayet işler tersine olsaydı pek çok şirketin destekleyeceği şekilde çok normal bir uygulaması olacaktır." Richard Stallman bu görüşü bir benzetme ile betimlemiş ve şöyle söylemiştir; "GPL'in kapsamı yakınlık veya temas ile ortaya çıkmaz, sadece bilerek GPL ile ruhsatlı kodu yazılımınıza eklemeniz ile olur. Bu bakımdan virüs gibi değil bıtrak gibi yayılır.

Telif hakkı hukuku yazılımın eser sahiplerine eserlerinin kopyalanması, dağıtımı ve değiştirilmesi üzerinde hakimiyet vermeyi hedeflese de copyleft'iin amacı ise ilgili yazılımın tüm kullanıcılarına söz konusu işlemler adına özgürlük vermektir. Bu sebeple copyleft ruhsatları, kullanıcılara söz konusu özgürlükleri veya değişiklik yapmak için ihtiyaç duydukları kaynak kodunu sağlamayan diğer özgür yazılım lisanslarından ayrılır. Özellikle liberal özgür yazılım ruhsatı BSD, kaynak kodunu ve diğer hakları dahil etmeden tekrar dağıtma hakkını sağlar.

Yazılımın özgürlüğünü ortadan kaldıracak şekilde özgür yazılımların tekrar kullanılması özgür yazılım gaspı olarak anılmaktadır. Diğer özgür yazılım ruhsatları da gaspa açıktır bu sebepten eserinin özgür kalmasını isteyen eser sahipleri copyleft kullanmayı tercih edebilmekteler. Tamamen gönüllü editörler tarafından yaratılan ve sürdürülen Open Directory Project (ODP, DMOZ olarak da bilinir), özgür yazılım gaspına örnek olarak gösterilebilir. Neredeyse çoğu arama motoru DMOZ kullandığından tamamı gönüllüler tarafından geliştirilmiş çok önemli bir kamu olarak görülür. Buna rağmen, DMOZ hep ticari bir ürün olarak var olmuştur.

Copyleft içerik üzerinde çalışmanın ekonomik beklentileri çeşitli olabilir. Geleneksel olarak telif hakkı hukuku üretimi eser sahiplerine ekonomik faydalar sağlayarak destekler. Copyleft ruhsatını tercih eden içerik sahipleri çalışması için tanınmak gibi ek faydalar talep edebilir. Özgür yazılım kültürü kişilerin katkısı üzerine yükselen bir vakfetme fikri üzerine kurulmuştur. Özgür yazılım üzerinde çalışmak bir yazılımcı için fark ettikleri bir boşluğu doldurmanın çabası da olabilir. Bazı yaratıcılar eserlerini, hem özgürlük için hem de özgürlükten dolayı yapabilmektedir. Bu yazılımcılar için ticari işletmelerin yazılımlarını alıp kendi ürünleri gibi satmasına engel olmak önemli bir itkidir.

Copyleft yazılımların bireysel yaratıcılardan öte bir ekonomik etkisi vardır. Kaliteli copyleft yazılımların varlığı ticari üreticilerin kendi ürünlerinin kalitesini arttırmalarına ve özgür yazılımlarla rekabet etmelerine sebep olmaktadır. Bu aynı zamanda büyük ticari kurumların tekel fiyatlarla piyasayı ele geçirmelerinin de önüne geçmektedir Ne var ki; özel mülk yazılımlardan gelen rekabet aynı zamanda copyleft'in bırakılmasına da sebep olabilmektedir. Özgür Yazılım Vakfı "yazılımın yaygın kullanımı özgür yazılımın gelişimi için elzemdir," ifadesi ile gerekirse kodun özgürce kopyalanıp kullanılmasının copyleft özelliğinden önemli olduğunu belirtmektedir.

Tarih

"Copyleft" teriminin erken kullanımı Li-Chen Wang'ın Palo Altı Tiny Basic dağıtımının Haziran 1976 tebliğinde "@COPYLEFT ALL WRONGS RESERVED (Copyleft tüm yanlışlar saklıdır)" görülmüştür fakat Tiny Basic herhangi bir copyleft dağıtım koşulu altında yayınlanmamıştır.

Copyleft kavramı, 1985 yılında Richard Stallman'ın GNU Manifesto'sunda yer aldı ve kendisi şunları yazdı:

GNU kamu malı değildir. Herkesin GNU'yu değiştirmesine ve yeniden dağıtmasına izin verilir, ancak hiçbir distribütörün daha fazla yeniden dağıtımını kısıtlamasına izin verilmez. Yani, özel mülk niteliğindeki değişikliklere izin verilmeyecektir. Tüm GNU sürümlerinin serbest kalmasını sağlamak istiyorum.

Stallman birkaç yıl önce bir Lisp yorumlayıcısı üzerinde çalışmıştır. Symbolics Lisp yorumlayıcısını kullanmayı talep ettiğinde Stallman onlara çalışmalarının kamuya açık bir sürümünü sağlamayı kabul etmiştir. Symbolics, Lisp yorumlayıcısını ilerletti ve geliştirdi ancak Stallman, Symbolics'in kendi yorumlayıcısına yaptığı iyileştirmelere erişmek istediğinde, Symbolics bu isteği reddetmiştir. Stallman daha sonra 1984'te, yazılım istifçiliği adını verdiği ve mülk yazılımın ortaya çıkardığı bu davranışı ve kültürü ortadan kaldırmak için çalışmaya başladı. Stallman ilk defa mülk yazılımlarla uğraşıyor değildi ancak bu etkileşimi bir "dönüm noktası" olarak görmüştür. Yazılım paylaşımınına haklılık temeli kazandırarak, yazılımlar online olarak orijinali gibi kayıpısız paylaşılabilirken buna engel olunmasını protesto etmiştir. Bu şekilde bir paylaşımdan herkes yararlanmaktadır.[1][2]

Stallman, mevcut telif hakkı hukukunun ve yürürlükte olduğunu düşündüğü yanlışları ortadan kaldırmanın kısa vadede pratik olmadığını düşündüğü için, mevcut yasa çerçevesinde hareket etmeye karar verdi; 1985'te kendi telif hakkı ruhsatını, Emacs General Public License,[3] adı altında ilk copyleft ruhsatını yarattı. Bu daha sonra, şimdi en yaygın özgür yazılım ruhsatlarından biri olan GNU Genel Kamu Ruhsatına dönüştü. İlk kez bir telif hakkı sahibi, geleneksel olarak kendisine ait olan hakların büyük bir kısmını yazılımın kullanıcılarına, ileride yazılımda herhangi birinin yapacağı değişiklikler ve amaçtandan bağımsız olarak aktarmıştır. Orijinal GPL genel olarak kamuya hak vermedi, sadece yazılımı elde edenlere ilgili hakları tanımaktaydı. Var olan hukuki çerçevede yapılabilecek en iyi seçenek bu idi.

Yeni lisans şu anda copyleft etiketi dikkate alınmadı.[4] Richard Stallman, "Copyleft" kullanımının kendisine 1984 veya 1985'te bir mektup gönderen Don Hopkins'ten geldiğini ve bunun üzerine şöyle yazdığını söyledi: "Copyleft   - tüm hakları geri alındı. " " All Rites Reversed " yazısı ile "kopyleft" terimi, Hopkins'e ilham verebilecek veya diğer kullanımları etkileyebilecek Principia Discordia içinde 1970'lerin başında da kullanılıyordu. Ve sanatta Ray Johnson onun yaptığı yapımında ve onun karışık medya görüntüleri dağıtmakla ilgili olduğu için daha önce bağımsız terimini etmişti posta sanat diye yapılışını teşvik kendisi için ve geçici hediyeler, türev çalışmalar . (Cümle kısaca 2002 Nasıl Bir Tavşan Beraberlik belgeselindeki parçalarından biri olarak (veya üzerinde) görünse de, Johnson'ın kendisi 2001 belgesel Devrim İşletim Sisteminde referans gösterilmemiştir. )

Kimileri copyleft'in Açık Kaynak Girişimi ile özgür yazılım hareketi arasındaki ideolojik çekişmede bölücü bir konu olduğunu ileri sürmüşlerdir.[5] Ancak, copyleft'in her iki tarafça da kabul edildiğine ve önerildiğine dair kanıtlar vardır:

  • Hem OSI hem de FSF'nin, kendilerine ait kabul edilen ruhsatlar listelerinde copyleft ve copyleft olmayan ruhsatlar bulunmaktadır.[6][7]
  • OSI'nin orijinal hukuk müşaviri Lawrence Rosen bir copyleft ruhsatı olan Açık Yazılım Lisansı'nı yazmıştır.
  • OSI'nın ruhsat kılavuzu, GPL'i "en iyi uygulama" ruhsatı olarak tanır.[8]
  • GNU Projesi'nin bazı yazılımları copyleft olmayan ruhsatlar altında yayınlanmaktadır.[9]
  • Stallman, en son Ogg Vorbis ruhsat değişikliğinde de olmak üzere bazı durumlarda copyleft olmayan ruhsatların kullanımını onayladı.[10]

Copyleft uygulaması

Copyleft uygulaması için en yaygın uygulama, ruhsatlı bir çalışmanın çoğaltma koşullarını yazmaktır. Bu tür herhangi bir ruhsat genellikle eserin kopyasına sahip olan herkese yazarla aynı özgürlükleri verir ( Özgür Yazılım Tanımından ):

Özgürlük 0
yazılımı kullanma özgürlüğü
Özgürlük 1
yazılımı inceleme özgürlüğü
Özgürlük 2
yazılımı kopyalama ve paylaşma özgürlüğü
Özgürlük 3
eseri değiştirme özgürlüğü ve değiştirilmiş kopyalarını dağıtma özgürlüğü

Liste 0 ile başlıyor, çünkü bilgisayar programlamasından sıfır tabanlı numaralandırma yaygın bir kullanımdır.

Bu özgürlükler, türev çalışmaların aynı liberal şartlar ile dağıtılmasını garanti etmez. Eserin gerçekten copyleft olması için, ruhsat türetilmiş bir eserin yazarının eserini sadece aynı veya eşdeğer ruhsat altında dağıtabilmesini sağlamasıdır.

Çoğaltma kısıtlamalarına ek olarak, copyleft ruhsatları diğer olası engelleri de ele alır. Bunlar, hakların daha sonra ihlal edilememesini sağlamak ve çalışmanın ve türevlerinin değiştirmeyi kolaylaştıracak bir biçimde sunulmasını zorunlu kılmaktır. Bu, yazılım ile birlikte türetilmiş çalışmanın kaynak kodunun da yazılımın kendisiyle birlikte sunulmasını gerektirir.

Copyleft ruhsatlar ilgili kural ve yasaları yaratıcı bir şekilde kullanır. Örneğin, telif hakkı kanunu kapsamında, copyleft ruhsatlı bir çalışmaya katkıda bulunanlar genellikle telif hakkı sahibi statüsü kazanmalı veya atanmalıdır. Katkılarının telif hakkını bir copyleft ruhsatı altında sunarak, çalışmanın kopyalarının özgün yaratıcısı olma hakkı da dahil olmak üzere normal olarak telif hakkı hukuku ile gelen haklardan bazılarını bilinçli olarak bırakmaktalar.

Copyleft ruhsatlar için dayanak olan bazı yasalar ülkeden ülkeye değişiklik gösterir ve ülkeden ülkeye değişen terimlerle de oluşturulabilir. Örneğin, bazı ülkelerde standart GNU GPL, yazılımın sahibi tarafından bir garanti sunulmadan satılması mümkündür. (bkz . GNU GPL sürüm 2, Madde29 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 11 ve 12), çoğu Avrupa ülkesinde ise bir yazılımı garanti sağlamadan dağıtmak mümkün değiltir. Bu nedenle, bu garantilerin kapsamı çoğu Avrupa copyleft lisansında belirtilmiştir. Bununla ilgili olarak, Avrupa Birliği Kamu Lisansı EUPL,[11] veya CeCILL lisansına [12], birinin GNU GPL'yi kullanmasına izin veren bir lisansa (EUPL'nin 5. ve CeCILL'in 5.3.4. sınırlı garanti (bkz. EUPL'nin 7. ve 8. ve CeCILL'in 9. maddesi). Bir ağ üzerinde çalışacak projeler için, Affero General Public License'da GPL'nin bir versiyonu oluşturulmuştur, bu da kaynak kodunun ağ yazılımı kullanıcıları tarafından kullanılabilmesini sağlar.

Türleri ve diğer lisanslarla ilişkisi
Copyleft simgesinin bir çeşidi olan Share-Alike Creative Commons simgesi

Copyleft bazı özgür yazılım ruhsatlarının ayırt edici bir özelliğidir. Birçok özgür yazılım ruhsatı, yazılımın kopyasına sahip olanların değiştirilmiş kopyaları benzer ruhsat koşulları altında dağıtma zorunluluğu vermediği için copyleft sayılmamaktadır. Hangi ruhsatın daha fazla özgürlük sağladığı konusunda devam eden bir tartışma vardır. Bu tartışma; özgürlüğün tanımı ve özgürlüğü daha önemli görülen büyük çalışmalar ya da bir çalışmanın gelecekteki tüm olası kullanıcılarının özgürlüğünü (özel mülk yazılım oluşturma özgürlüğü) maksimize edip etmeme gibi karmaşık konulara dayanmaktadır . Copyleft olmayan özgür yazılım ruhsatları, ilk kullanıcının özgürlüğüne azami önem verir (özel yazılım oluşturma özgürlüğü ).

Creative Commons ile benzer olarak share-alike ruhsat sistemi, GNU'nun Çzgür Dokümantasyon Ruhsatı, yazarların çalışmalarının bazı bölümlerine sınırlamalar uygulamalarına izin verir ve eserlerinin bazı kısımlarını tam copyleft korumalarından muaf tutar. GFDL kapsamında, bu sınırlamalar gelecekteki editörler tarafından değiştirilemeyecek bölümlerin kullanımını içerir. GFDL'nin ilk amacı, copyleft özelliği içeren yazılımların belgelerini desteklemek idi. Ancak sonuçta, her türlü belge için kullanılabilmesi mümkündür.

Güçlü ve zayıf copyleft

Copyleft tarafından korunan bir eserin gücü, copyleft koşullarının eserden türetilen her türlü yeni eserin de etkin olarak aynı kapsamda korunabilmesinden gelmektedir. "Zayıf copyleft", türetilen tüm eserlerin copyleft özelliklerini devralmadığı ruhsatları ifade eder; türetilmiş bir çalışmanın copyleft özellikleri miras alıp almaması genellikle türetilme şekline bağlıdır.

"Zayıf copyleft" ruhsatları genellikle yazılım kütüphanelerinin oluşturulması, diğer yazılımların kütüphaneye bağlanmasına izin vermek ve daha sonra eserin kütüphanenin copyleft lisansı altında dağıtılması için yasal bir engel olmaksızın yeniden dağıtılmasında kullanılır. Yalnızca zayıf copyleft yazılımlarda yapılan değişiklikler, copyleft ruhsat hükümlerine tabi olur, ona bağlanan yazılımlar kapsam dışında kalır. Bu herhangi bir ruhsat altındaki yazılımların, glibc ( GNU projesinin C standart kitaplığını uygulaması) gibi copyleft kütüphanelerine derlenmesini, bağlanmasını ve daha sonra yeniden ruhsatlama gerektirmeden yeniden dağıtılmasını imkân sağlar.

Güçlü copyleft özelliği içeren bilinen en özgür yazılım ruhsatı GNU Genel Kamu Ruhsatı. Daha güçlü bir copyleft ruhsatı olan AGPL ruhsatı, yazılımın kaynak kodunun yayınlanmasını gerektirir ("ayrıca bkz." Bazen kullanılan terim ", yazılım yerine [SaaSS]" hizmeti [13][13][14][14][15] ) örneğin, yazılım sunuculara dağıtıldığında.[16] Sybase Açık Watcom Kamu Ruhsatı en güçlü copyleft ruhsatıdır, çünkü bu ruhsat GPL'nin "özel kullanım" istisnasını kullanmaz ve herhangi bir kullanım durumunda kaynak kodunun yayınlanmasını gerektirir.[17]

"Zayıf" copyleft kullanan özgür yazılım ruhsatları arasında GNU Lesser General Public License ve Mozilla Public License bulunur. Copyleft olmayan ( "liberal" ) özgür yazılım lisanslarına örnek olarak X11 lisansı, Apache lisansı ve BSD lisansları verilebilir. Güçlü ve zayıf copyleft'in somut etkisi ise henüz mahkemelerde içtihata dönüşmüş değildir.[18]

Tasarım Bilimi Lisansı(Design Science License), yalnızca yazılım veya dokümantasyon için değil, aynı zamanda edebiyat, sanat eserleri, müzik, fotoğrafçılık ve video gibi herhangi bir çalışmaya uygulanabilecek güçlü bir copyleft lisansıdır. Söz konusu ruhsat Michael Stutz tarafından daha sonra Açık içerik olarak adlandırılan yazılım dışı çalışmalara GNU tarzı copyleft uygulamanması konusundaki çalışmasından dolayı yaratılmıştır. 1990'larda DSL ruhsatı; müzik kayıtları, görsel sanatlar ve hatta romanlarda kullanıldı. Artık Özgür Yazılım Vakfı web sitesinin ruhsat listesinde [7] barındırılmaktadır, ancak Özgür Yazılım Vakfı tarafından GPL ile uyumlu olduğu düşünülmemektedir.

Tam ve kısmi copyleft

"Tam" ve "kısmi" copyleft başka bir hususa dayalı bir konudur. Tam copyleft, bir eserin tüm bölümleri (lisansın kendisi hariç) yalnızca eserin copyleft lisansı koşulları altında değiştirilebilir ve dağıtılabilirse bulunur. Buna karşılık, kısmi copyleft, çalışmanın bazı kısımlarını copyleft hükümlerinden muaf tutar, böylece bazı değişikliklerin copyleft lisansı dışındaki şartlar altında dağıtılmasına izin verir veya başka bir şekilde, çalışmaya copylefting prensiplerini dayatmaz. Örneğin, bazı yazılım paketleri için yapılan GPL bağlantı istisnası (aşağıya bakın).

Share-alike

Share-alike(benzer paylaşım), özgün esere bağlı herhangi bir özgürlüğün türetilmiş herhangi bir eserde tam olarak aynı veya uyumlu şekilde varolmasını şartı getirir: bu, herhangi bir copyleft ruhsatının otomatik olarak share-alike ruhsatı olması anlamına gelir ancak bazı share-alike ruhsatları ticari kullanımın yasaklanması gibi ilave kısıtlamalar içerdiğinden bu mümkün olmayabilir. Diğer bir kısıtlama, herkesin çalışmalarını paylaşmak istememesi ve bazı share-alike koşullarının yazarın iradesine rağmen, tüm çalışma grubunun paylaşılmasını gerektirmesidir. Kaynak kodun yazarının yararına, kodda yapılan herhangi bir değişikliğin sadece şirkete fayda sağlamayacağı, aynı zamanda yazarın tanınacağı ve değiştirilen kod üzerinde eşit hak talebinde bulunabilmesidir.[19] Creative Commons ruhsatlarının bazı türevleri, share-alike örnekleridir.

Viral ruhsatlama

Viral ruhsat, copyleft ruhsatları için bir karalama girişimidir.[20][21][22][23][24] GPLv1'in yayınlanmasından bir yıl sonra 1990'a kadar uzanan 'Genel Kamu Virüsü' veya 'GNU Genel Virüs' (GPV) terimlerinden kaynaklanır.[25][26][27] " Viral ruhsatlar " adı, bir copyleft eserinden türetilen eserlerin dağıtımında copyleft şartlarının koruması gerektiği gerçeğine gönderme yapar.

Bazı BSD Ruhsatı destekçileri, terimi,GPL'nin orijinal BSD çalışmasının yararı aleyhine BSD ruhsatlı kodları kendine dahil etme ve aynı zamanda kendisini daha özgür olarak tanımlama eğilimi açısından alaycı bir şekilde kullanırlar.[28][29][30] Microsoft başkan yardımcısı Craig Mundie bir açıklamasında; "GPL'nin bu viral yönü, onu kullanan herhangi bir kuruluşun fikri mülkiyeti için bir tehdit oluşturuyor." ifadesini kullanmıştır.[31] Başka bir bağlamda, Steve Ballmer, GPL altında yayınlanan kodun ticari sektör için işe yaramadığını açıkladı, çünkü yalnızca sonuçta ortaya çıkan kodu GPL uyumlu bir ruhsat altında ruhsatlanmışsa kullanılabilir olduğunu ve böylece "her dokunduğu şeye fikri mülkiyet duygusu veren kendini içine bağlayan bir kanser" olduğunu ifade etmiştir." [32]

Microsoft'un GPL'e yönelik saldırılarına yanıt olarak, birçok tanınmış özgür yazılım geliştiricisi ve savunucusu ruhsatı destekleyen ortak bir açıklama yayınlamıştır. FSF uyum mühendisi David Turner'a göre, söz konusu açıklama yanlış anlaşılma ve copyleft özelliği içeren özgür yazılımları kullanma korkusu yaratıyor.[33] Bir kişi istemeden de olsa bir virüse yakalanabilirken, ruhsat koşulları kasıtlı olarak yapılan eylemler sonucu sonuç bulur.[34] David McGowan, GPL'in mülk yazılımları özgür yazılım olmaya zorlayacağına dair bir inancın yersiz olacağını belirtmiş fakat GPL ile ruhsatlanmış yazılımları kendi ticari yazılımlarına eklemelerinden doğacak ruhsat ihlallerinin getireceği olası zararlara karşı şirketleri uyarmıştır. "Eğer şirket gerçekten GPL ile ruhsatlanmış bir yazılımı ruhsat koşullarına aykırı olarak kullandıysa ruhsat koşullarını korumak için açılacak bir dava olağan telif hakkı hukukunun, şayet işler tersine olsaydı pek çok şirketin destekleyeceği şekilde çok normal bir uygulaması olacaktır." [35]

GPL gibi popüler ruhsatlar, komut satırında belirli paramterlerle komut çalıştırmak veya bir Web sunucusu ile işleme girmek gibi copyleft olmayan yazılımlarla soyut kaldığı sürece etkileşimi mümkün kılmak için maddelere sahiptir. Bunun bir sonucu olarak, eğer kullanılan herhangi bir modül copyleft değilse bile GPL ile ruhsatlanmış bir yazılımda kullanılması hala yasal olmaktadır. Bu iletişim kimi yorumlara göre kütüphanelerin tekrar kullanımı veya dinamik bağlantı aracılığı ile olabileceği ifade edilse de FSF bunun mümkün olmadığını belirterek bu amaçla Java kütüphanesinin tekrar derlemesi olan GNU CLASSPATH lisansına bir istisna maddesi eklemiştir. Bu belirsizlik GPL ile LGPL arasında önemli bir belirsizliği ortaya koymaktadır. LGPL'de özellikle bağlantı kurmak ile ilgili yazılımı dahil ederek derlemeye izin verilmektedir.

Sembol

Şablon:Infobox symbol Copyleft sembolü, bir daire içinde geriye ters C'dir ( telif hakkı simgesinin ayna yansıması olarak). Yasal bir karşılığı bulunmamaktadır.[36] Bir 2016 önerisi [37] ile Unicode Teknik Komitesi tarafından simgenin gelecekteki Unicode versiyonlarına eklenmesine karar verilmiştir.[38] Kod noktası U+1F12F 🄯 COPYLEFT SYMBOL Unicode 11'e eklendi.[39] 2018 itibari sembol fonların çoğunluğunda yer bulamamış olsa da U+2184 ↄ LATIN SMALL LETTER REVERSED C veya daha yaygın olarak bulunan U+0254 ɔ LATIN SMALL LETTER OPEN O karakterinin parantezler arasında kullanımı ile yazılabilir. Eğer uygulama tarafından destekleniyor ise U+20DD ↄ⃝ COMBINING ENCLOSING CIRCLE karakteri ile birleştirerek uygun sonuç elde edilebilir.

Bu glifi içeren yazı tiplerinin listesi için bkz. Unicode yazı tipleri # SMP Unicode yazı tiplerinin listesi ve ardından "Eklenmiş Alfanümerik Ek (173: 1F100–1F1FF)" satırı (Bu listenin geçerli olması garanti edilmez).

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça
  1. "Share and Share Alike: Understanding and Enforcing Open Source and Free Software Licenses". Berkeley Technology Law Journal. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2012.
  2. Sam Williams (1 Mart 2002). Free as in Freedom: Richard Stallman and the Free (İngilizce). "O'Reilly Media, Inc.". ISBN 978-0-596-00287-9.
  3. "Emacs General Public License". 5 Temmuz 2001. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2008.
  4. "About the GNU Project". Free Software Foundation. 21 Ocak 2008. 9 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017.
  5. "ESR: "We Don't Need the GPL Anymore"". ONLamp.com. 30 Haziran 2005. 17 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2008.
  6. "Licenses by Name". 18 Eylül 2006. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2008.
  7. "Various Licenses and Comments about Them". GNU Project. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
  8. "Licensing HOWTO". 9 Kasım 2002. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2008.
  9. "What the GPLv3 Means for MS-Novell Agreement". Yro.slashdot.org. 8 Mart 2007. 24 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2014.
  10. "LWN.net: RMS on the Ogg Vorbis license". 26 Şubat 2001. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2008. [M]y agreement with the idea of a lax [Ogg/Vorbis] license in this special case is just as pragmatic as my preference for the GPL in most cases. In both cases it is a matter of how we can attain freedom.
  11. "The EUPL – European Union Public Licence". European Commission. 23 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2007.
  12. "Free Software Licensing Agreement CeCILL" (PDF). INRIA. 8 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2010.
  13. For some of the philosophy behind the term "SaaSS", see the "Server Software" section of "How to choose a license for your own work". GNU Project. 20 Aralık 2015. 9 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017.
  14. "Who does that server really serve?". GNU Project. 18 Kasım 2016. 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017.
  15. "Why the Affero GPL". GNU Project. 10 Mayıs 2015. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017.
  16. List of free-software licences on the GNU website 15 Ağustos 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "We recommend that developers consider using the GNU AGPL for any software which will commonly be run over a network".
  17. "Various Licenses and Comments about Them - Sybase Open Watcom Public License version 1.0 (#Watcom)". GNU.org. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2015. This is not a free software license. It requires you to publish the source code publicly whenever you "Deploy" the covered software, and "Deploy" is defined to include many kinds of private use.
  18. "The meaning of "Copyleft" in EUPL". Joinup. 3 Nisan 2015. 23 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
  19. "Choosing an Open Source License". Athens University of Economics and Business. 15 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2012.
  20. "Microsoft license spurns open source". CNET. CBS Interactive. 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
  21. "Some rights reserved: the alternatives to copyright". Wired UK. 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
  22. "Glossary". a2knetwork.org. 26 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
  23. "Inoculating Your Purchase – Contractual Protection from Viral Licenses in M&A Transactions" (PDF). Fried Frank. Association of Corporate Counsel. Mart 2013. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2016.
  24. "Legal update on Information and Communication Technology – July 2013". 1 Temmuz 2013. 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2016.
  25. "Re: Section 5.2 (IPR [[[sic]]]) in TAK rollover requirement draft". IETF Namedroppers mailing list. 6 Mart 2006. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2007. URL–vikibağı karışıklığı (yardım)
  26. "General Public Virus". Jargon File 2.2.1. 15 Aralık 1990. 9 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2007.
  27. Hackvän (Eylül 1999). "Reverse-engineering the GNU Public Virus – Is copyleft too much of a good thing?". Linux Journal. 18 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2007.
  28. "Re: propose: 'cypherpunks license' (Re: Wanted: Twofish source code)". Cypherpunks mailing list. 8 Ekim 1998. 29 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2007.
  29. "Re: Using of parse tree externally". GCC mailing list. 10 Ekim 2000. 9 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2007.
  30. "The GNU Public Virus". 15 Temmuz 2000. 9 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2007.
  31. "Speech Transcript – Craig Mundie". New York University Stern School of Business. 3 Mayıs 2001. 21 Haziran 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2008.
  32. "Microsoft CEO takes launch break with the Sun-Times". Chicago Sun-Times. 1 Haziran 2001. 15 Haziran 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.(Internet archive link)
  33. "IT Manager's Journal: 10 Common Misunderstandings About the GPL". 29 Ağustos 2006. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2008.
  34. "The license term smorgasbord: copyleft, share-alike, reciprocal, viral, or hereditary? – Luis Villa: Open Law and Strategy". lu.is (İngilizce). 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2018.
  35. Joseph Feller; Brian Fitzgerald; Lecturer Program on History and Literature Brian Fitzgerald; Scott A. Hissam; Karim R. Lakhani; Assistant Professor of Business Administration Karim R Lakhani (2005). Perspectives on Free and Open Source Software (İngilizce). MIT Press. ISBN 978-0-262-06246-6.
  36. Brent Hall; Michael G. Leahy (27 Eylül 2008). Open Source Approaches in Spatial Data Handling (İngilizce). Springer Science & Business Media. ISBN 9783540748311. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
  37. "Proposal to add the Copyleft Symbol to Unicode" (PDF). 16 Ocak 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
  38. "Proposed New Characters: Pipeline Table". Unicode Character Proposals. Unicode Consortium. 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2017.
  39. "Announcing The Unicode® Standard, Version 11.0". blog.unicode.org. 22 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2018.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.