Donmuş toprak

Donmuş toprak veya permafrost, jeolojide iki veya daha fazla yıl suyun donma noktası veya altında yer alan topraktır.[1] Sürekli olarak donmuş halde bulunan toprak ve/veya kayaçlardan müteşekkil zemini ifade etmek için kullanılan bir terim. Terim ilk kez 1947 yılında S.W. Muller tarafından ortaya atılmıştır. Permafrost alanlarının bir kısmında, donmuş olan zemin, yaz mevsiminde, süresi ve derinliği yerden yere değişmek üzere, üst kısmından çözülür, buzundan kurtulur. Bu tür permafrosta süreksiz permafrost (discontinuous permafrost) adı da verilmektedir. Bunun tersi ise, sürekli permafrost (continuous permafrost) olarak isimlendirilmektedir.[2] Çoğu donmuş toprak (Arktik ve Antarktik bölgelerinde ve civarında) yüksek enlemlerde yer alır, ancak alp permafrostu çok daha düşük enlemlerde yer alabilmektedir. Zeminde buz her zaman olmayabilir, ancak sık sık meydana gelir ve zemin malzemesinin potansiyel hidrolik doygunluğunu aşmayan miktarlarda olabilir. Donmuş topraklar yeryüzündeki toplam suyun %0.022'sini[3] ve Kuzey Yarımküre'nin %24'ünü oluşturmaktadır.[4][5]

Kuzey Yarımküre'de yer alan donmuş topraklar

Kaynakça

Osterkamp, T. E. (2001), "Sub-Sea Permafrost" (PDF), Academic Press, ss. 2902-12, 8 Kasım 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 1 Ekim 2016
HOŞGÖREN, M.YILDIZ. JEOMORFOLOJİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ.
Shiklomanov, Igor (1993), "World fresh water resources", Gleick, Peter H. (Ed.), Water in Crisis: A Guide to the World's Fresh Water Resources, New York: Oxford University Press, 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Ekim 2016
"Siberian permafrost thaw warning sparked by cave data". BBC News. 22 Şubat 2013. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2016.
Harvey, Fiona (21 Şubat 2013). "1.5C rise in temperature enough to start permafrost melt, scientists warn". The Guardian. 23 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2013.

Dış bağlantılar

International Permafrost Association (IPA)
Center for Permafrost 25 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Map of permafrost in Antarctica.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[Osterkamp-1] Osterkamp, T. E. (2001), "Sub-Sea Permafrost" (PDF), Academic Press, ss. 2902-12, 8 Kasım 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 1 Ekim 2016

[2] HOŞGÖREN, M.YILDIZ. JEOMORFOLOJİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ.

[3] Shiklomanov, Igor (1993), "World fresh water resources", Gleick, Peter H. (Ed.), Water in Crisis: A Guide to the World's Fresh Water Resources, New York: Oxford University Press, 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Ekim 2016

[4] "Siberian permafrost thaw warning sparked by cave data". BBC News. 22 Şubat 2013. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2016.

[Harvey,_2013-02-21-5] Harvey, Fiona (21 Şubat 2013). "1.5C rise in temperature enough to start permafrost melt, scientists warn". The Guardian. 23 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2013.