Ekstrasellüler matriks

Ekstrasellüler matriks (ECM) niteliği taşıyan maddeler birbirlerine yapışması gereken hücrelerin bağlantılarını sağlayan, hücre hareketlerini yönlendiren, hücrelerin büyümesi, gelişmesi ve metabolizmasına katkılarda bulunan, hücrelerin dışında bulunan büyük moleküllü (makromoleküler) maddelerdir.[1] Özgün dokulardaki kayıpların yol açtığı boşlukları da ECM kökenli makromoleküller doldurur.[1][2] Dokulara biçimlerini veren ve işlevsel uyumlarını sağlayan, temel elemanları elastin ve kollagen olan, katı ve suda erimeyen proteinlerdir.[3][4]

Bir kollagen makromolekülü

Fibroblastlar ve ECM Üretimi

Büyük bölümü fibroblast olarak bilinen bağ dokusu hücreleri tarafından üretilir. Ekstrasellüler matriks (ECM) üreten fibroblastik hücreler güçlü, dayanıklı ve uzun ömürlüdürler. Yangılardaki yıkım sürecinde de etkindirler. Çeşitli uyaranlara karşı tepki verirler, gerektiğinde göç ederek ve çoğalarak doku kayıplarını kapatma çabası gösterirler. Lenfositlerle iletişim kurabilirler. Aktive olan bir fibroblast bir yandan sitokinleri, kemokinleri ve prostanoidleri üretirken bir yandan da ECM üreterek yangı ortamını sınırlandırmaya ve zararları azaltmaya çabalar.[5][6] Fibroblastik hücre çoğalmasının yoğun olduğu yangılara “proliferatif yangı” adı verilir. En tipik örnek “granülasyon dokusu”dur. Granülasyon dokusu oluşan lezyonların çoğunda yoğun kollagen lifler oluşur (fibrozis).[5][6][7]

Kaynakça
  1. Theocharis AD, Skandalis SS, Gialeli C, Karamanos NK. Extracellular matrix structure. Advanced Drug Delivery Reviews, 97: 4–27, 2016
  2. Godfrey M. Basic Mechanisms and Clinical Management, “in Asthma and COPD. 2nd edition, pp. 855-878, Elsevier, Amsterdam, 2009  
  3. Reiser KM. Extracellular Matrix: “in Encyclopedia of Gerontology (JE Birren; editor), 2nd edition”, Elsevier, Amsterdam, 2007
  4. Shuttleworth A. Extracellular Matrix: “in Encyclopedia of Immunology, (PJ Delves;editor), 2nd edition”, Elsevier, Amsterdam, 1998
  5. Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015
  6. Goljan EF. Rapid Review Pathology. 5th edt., Elsevier, Philadelphia, 2019
  7. Tahsinoğlu M, Çöloğlu AS, Erseven G. Dişhekimleri için Genel Patoloji, Altın Matbaacılık, İstanbul, 1981
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.