Emirül ümeralık

Emirül ümeralık, İslam devletlerinde başkomutanlık makamına verilen addır. Abbasilerde halife otoritesinin zayıflığından doğan iktidar çatışmalarını sonlandırmak için kurulmuştur.

Tarihi

Emirül ümeralık görevi ilk defa Halife Radi Billah tarafından hicri 324 tarihinde kurulan bir müessese olup, ilk emirül ümera Türk asıllı İbn Râik el-Hazarî olmuştur. Bağdat'ta kurulan farklı hanedanlıklar halife tarafından aldıkları yetki belgesi ile bu görevde bulunmuşlardı. İbn Râik ve ondan sonra gelen diğer üç Türk emirül ümeralar Beckem, Tüzün ve en son İbn Şirzad sıra ile bu görevde bulunmuş ve on yıl gibi bir müddette hilafet merkezini yönetmişlerdi. Beckem'in vefatının ardından Musul Hamdani hükümdarı Nâsırüddevle onun ardından Deylemli komutan Kürtekin ed-Deylemî gibi komutanlar bu göreve getirilmiş ve en sonunda Büveyhoğullarında (Büveyhîler) en küçük kardeş olan Ebü'l-Hüseyin Ahmed b. Büveyh'in 334/945 tarihinde Bağdat'a girmesi ile Muizzüddevle lakabıyla yeni emîrü'l-ümerâ tayin edilmiş ve 110 yıllık bir süre zarfında Büveyhîler bu görevi yürütmüşlerdi. Miladi 1055 yılında Selçuklu hükümdarı Tuğrul Bey'in Bağdat'a girmesiyle Büveyhîler ortadan kaldırılmış ve bu Selçuklu hükümdarları da emir lakabını kullanmışlardı.