Gacallar

Gacallar ya da Müslüman Gagavuzlar[1], Balkanlar'da kuzeydoğu Bulgaristan'ın Deliorman ve Türkiye'nin Doğu Trakya bölgelerinde yaşayan bir Türk topluluğudur.[2]

Gacal tanımının etimolojisi

Gacal tanımı, modern Bulgarca'da korunmuş Ön Bulgarca kökenli kelimelerden biridir ve çok eskiden Kafkasya'da yabancı toplulukları adlandırmak için kullanılan gazalo kelimesinden türemiştir.[3]

Gacallar'ın kökeni

Gacallar'ın, Deliorman bölgesinde yaşamış Osmanlı öncesi bir topluluk oldukları ve Gagavuzlar ile aynı kökenden geldikleri üzerinde durulmaktadır.

Bir teoriye göre Gacallar, Tuna Bulgar Devleti'ni kuran Ön Bulgar'ın torunlarıdır ve Osmanlı'dan önce Gagavuzlar gibi Hristiyan'dılar.

Diğer bir hipoteze göre Gacallar, Balkanlar'a Osmanlılar'dan önce gelmiş Kuman, Uz ve Peçenek Türkleri'nin bakiyeleridir.[2][4]

Gacalların dili

Gacal dili, Türk yazı dili ile Gagavuz yazı dili arasında geçiş özelliği göstermektedir. UNESCO'nun yayımladığı "Tehlike Altındaki Dünya Dillerinin Etkileşimli Atlası"'nda Deliorman Gacalları'nın dili Gagavuzca'nın bir diyalekti olarak gösterilmektedir.[5]

Gacal yerleşmleri

Gacallar, Türkiye Trakyası ve Kuzeydoğu Bulgaristan'ın Deliorman bölgelerinde yaşamaktalar ve toplam nüfuslarının 14 bin civarında olduğu tahmin edilmektedir.[4]

"Asıl Gacallar" ve "Sanal Gacallar"

Doğu Trakya ağzında "gacal" kelimesinin "yerli" ile eşanlamlı olarak kullanılması, Asıl Gacallar ile Sanal Gacallar'ı birbirinden ayırt etme konusunda karışıklığa neden oluyor.

Asıl Gacal tanımı, Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi'nden önce, Doğu Trakya'da çoğunluğu Rum-Hristiyan nüfusun oluşturduğu dönemde, Deliorman bölgesinden Doğu Trakya'ya göç etmiş ve etnik açıdan da Gacal olan Müslüman nüfus için kullanılırken, Sanal Gacal tanımı, Balkanların çeşitli bölgelerinden, Rum-Hristiyan nüfusun Doğu Trakya'da çoğunluğu oluşturduğu dönemde, bölgeye (Doğu Trakya'ya) göç etmiş Pomak, Çitak, Yürük ve ya Tatar asıllı olan, ancak yerli anlamında "gacal" olarak adlandırılan Müslüman nüfus için kullanılmaktadır.[2][6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. "What does gajal mean?". www.definitions.net (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Aralık 2020.
  2. "Balkanlar.NET - Balkan Türklerinin Buluşma Noktası - Makale Bölgesi - Gacallar ve Gacallar". www.balkanlar.net. 11 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2020.
  3. "Old Bulgar words - G-E". groznijat.tripod.com. 22 Temmuz 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2020.
  4. "Gacallar - trakyanet". www.trakyanet.com. 19 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2020.
  5. "UNESCO Atlas of the World's Languages in danger". www.unesco.org. 11 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2020.
  6. "gacal - Vikisözlük". tr.wiktionary.org. Erişim tarihi: 23 Aralık 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.