Haçkar

Haçkar veya K(h)açkar (Ermenice: Խաչքար, yani "haç-taşı") genellikle Ermenistan'da bulunan,[1] Ermeni kültüründe önemli bir yere sahip işlenmiş anıtsal taşlardır.

1291 yılında Haçkar sanatçısı Poghos tarafından Ermenistan'da bulunan Goşavank manastırında yapılmış ünlü haçkar

Haçkarlarda rastlanan en yaygın özellik, altında gül benzeri bir motif veya güneş diski bulunan, çapraz işarettir ki bazen haç işaretine de rastlanabilir. Eserin geri kalanı genellikle yaprak, üzüm veya soyut düğüm motifleriyle süslenir. Zaman zaman tepe kısmında İncil'den veya Hristiyan Azizlerinden çeşitli karakterler barındıran kornişler de görülebilir.

Haçkarların dikilmesindeki en yaygın sebep adayıştı: yaşayan veya ölmüş bir kişinin ruhunun kurtuluşuna adanmış, atfedilmişlerdir. Bunun dışında farklı sebeplerle dikildikleri de olmuştur; askerî bir zaferin, yeni bir kilisenin inşasının anısına veya doğal felaketlerden korunma adına.

Haçkarlara en çok rastlanılan yerler mezarlıklardır. Bununla birlikte haçkarlar mezar taşı olarak görülmemelidirler; zira Ermeni mezar taşlarının birçok farklı çeşidi, biçimi, tipi olabilir - haçkarlar bu tiplerden sadece birisidirler.

• 
  Hağartsin Manastırı'nda bulunan bir kaçkar. Dilican yakınları, Ermenistan
• 
  Lori bölgesinden bir haçkar, 1100-1200 civarından kalma
• 
  Kuzey Ermenistan'dan bir haçkar
• 
  Ermeni haçkar
• 
  Ermeni haçkar

Kaynakça

1. Gough M. The Origins of Christian Art, London, 1973