Hayali kelimeler
Hayali kelimeler olgusu; iki heceli kelime veya kelime parçalarının aynı değişken düzende sağ-sol yönselliğinde karşılıklı olarak duyurulması sonucu, dinleyicinin kaydın kendisinde bulunmayan kelimeler duyması olayıdır.
Hayali kelimeler olgusunun ilk örnekleri, Diana Deutsch'un 1995 yılında çıkmış " Musical Illusions " isimli kitabında ortaya konmuştur. Deutsch'un 2003 yılında çıkan "Phantom Words and Other Curiosities " isimli kitabında da bu olguya dair örnekler verilmiştir. Bahsi geçen kitaplar ile beraber verilen CD'lerdeki örneklerin hazırlanışında iki adet tek heceli veya bir adet iki heceli kelime kullanılmıştır. Elde bulunan iki hece birbirini takip edecek ve sağ hoparlörden ilk hece duyrulurken sol hoparlörden ikinci hece,sağ hoparlörden ikinci hece duyrulurken sol hoparlörden ilk hece duyrulacak şekilde düzenlenmiştir.[1]
Hayali kelimeler olgusunun oluşmasındaki önemli etkenler tekrar ve hecelerin aynı anda duyulmasıdır. Bu iki etkenin etkisiyle dinleyici, oluşan hece kombinasyonlarından türemiş anlamlı kelimelerden oluşan bir kelime havuzundan; o anki duygu durumuna göre kelimeler seçer ve kayıttaki kelimelerin bunlar olduğunu algılar.[2] Deutsch, psikoloji profesörü olduğu California Üniversitesi, San Diego'da yaptığı deneylerde sınav tarihlerine yakın zamanlarda öğrencilerin "beyin yok " ( no brain )," zaman yok " ( no time )," yorgunum " ( I'm tired ) gibi söz öbekleri duyduğunu tespit etmiştir. Ayrıca kadın öğrencilerin genelde " sevgi " (love ) kelimesini veya kelimesinden türemiş söz öbeklerini, erkek öğrencilerin ise cinsellikle ilgili kelime veya söz öbeklerini duyduklarını söylediklerini tespit etmiştir.[3]
Kaynakça
- http://philomel.com/phantom_words/booklet/index.php?page=3
- Carson, Ben (Bahar 2007). "What Are Musical Illusions?". American Journal of Psychology. 120 (1).
- http://deutsch.ucsd.edu/psychology/pages.php?i=211