Hippolyte Taine
Hippolyte Adolphe Taine (d. 21 Nisan 1828 ö. 5 Mart 1893) 19. yüzyıl Fransız olguculuğunun önde gelen adlarından olan düşünür, eleştirmen ve tarihçi. Bilimsel yöntemi insan bilimlerinin incelenmesine uyarlamaya çalışmıştır. Edebiyat eleştirisine bilimsel bir yaklaşım kazandırmaya çalışmıştır.
Yaşamı
Orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Bir süre evde özel öğrenim gördü. Avukat olan babasının ölümü üzerine annesi ile birlikte Paris’e gitti. College Bourbon ve yüksek öğretmen okulu (Ecole Normale Superievre)’nda yükseköğrenimini tamamladıktan sonra 1851’de fikir ayrılığı yüzünden felsefe agrejesi olamadı. Önce Nevers Koleji öğretmenliğine, sonra Poitiers kolejinde Belagat Kürsüsü öğretim üyesi yardımcılığına tayin edildi. Kısa süre sonra gözden düşerek Besancon Lisesi 6. sınıf öğretmenliğine verildi ve psikolojik meseleleri ele aldığı doktora tezi reddedildi. Bunun üzerine görevinden ayrılarak Paris’e döndü. Çok genç yaşta Hristiyanlığı reddederek usçu bir tutum benimsemiş, bilginin tümü ile duyumsal deneyime, gözleme ve kontrollü deneye dayanması gerektiğini savunan ideoloji akımına yakınlık duymuş. Ayrıca Hegel ve Spinoza’nın metafizik düşüncelerinden etkilenerek, yaşamın ve evrenin nedenselliği üzerinde düşünmeye başlamıştır. Paris’te verilen felsefe eğitimi, Victor Cousın’in o dönemde yaygın kabul gören eklektik felsefesine dayanıyordu. Öğrenimi boyunca üniversite ile sık sık çatışmaya girdiği için, sonunda Taine’in diploma alması engellendi. Üniversite yaşamında uzak kaldığı dönemde, son derece üretken bir yazar olarak kendini gösteren Taine, polemiğe yatkın üslubuyla olduğu kadar, kitaplarının konularıyla da dikkat çekti. Taine, 1852’de Paris’e dönerek edebiyat doktorası için De Personis Platonicis (Platon’un Karakterleri Üzerine) adlı tezi yazdı. Ardından La Fontaine et ses Fables (1861; La Fontaine ve Fablları) adıyla kitaplaştırdı. 1853’te doktorasını tamamladıktan sonra Essai sur Tite-Live (1856; Titus Livius Üzerine Deneme) adlı yapıtını yayımladı. Bu yapıttaki felsefi bakışıyla sert eleştirilere hedef olduysa da, Academie Francaise tarafından ödüllendirildi. Bu dönemde bilim derslerine de girerek özellikle fizyoloji konusunda bilgi edindi. İleride gerçekleştireceği psikoloji çalışmalarında bu bilgilerden yararlanacaktı. 1854'te hastalığı nedeniyle çıktığı tatilden yararlanarak Voyage Aux Eaux Des Pyreneese (1855; Pirene Surlarına Yolculuk) adlı kitabını yazdı.