John Hanning Speke

John Hanning Speke (d. 4 Mayıs 1827 – 15 Eylül 1864) İngiliz kâşif Afrika ve Nil Nehrinin kaynağını araştırdı. Nehrin kaynağını bulmuştur.

Richard Burton ile Afrika'ya yolculuk
John Hanning Speke

Rirchard Burton ile nehrin kaynağını bulmak üzere "Londra Kraliyet Coğrafya Derneği" tarafından görevlendirildi. Speke, Burton'un yardımcısı olarak atandı. Grup liderliği, planmacılık vb. görevleri üstlendi. Nehrin kaynağını, Ujiji Denizi olarak düşünüyorlardı. 30 eşek, iki yıl yetecek kadar erzak ile yolculuk başladı. Afrika'da uzun süren yolculuk ardından, Ujiji Denizi'ne vardılar. Ancak, bölgedeki yerlilerden aldığı bilgiler ve göle olan akıntı yönü nedeniyle, Nil Nehri'nin kaynağının Ujiji Denizi olmadığını anladılar. Hayal kırıklığına uğramış olarak, Arabistan'a gittiler. Orada, uzun süren bir misafirlikten sonra Richard Burton ile yolları ayrıldı. Speke, Nil Nehrinin kaynağını bulmak üzere ikinci yolculuğa çıktı. Bu sefer, kaynağı bulmak için kararlıydı. Çünkü, etraftakilerin söylediği bilgiler nedeniyle; Nyanza Gölü'nün Nil Nehrinin kaynağı olduğunu düşünüyordu. Nitekim, öyleydi de.

James Grant ve ikinci yolculuk

1860 baharında, Speke ve yardımcısı James Grant, Afrika'ya doğru yola çıktılar. Nyanza Gölü'nün güney ucundaki "Karagwe"ye varmaları 1861'in sonunu buldu. 1862 yılının Ocak ayında, genç Kral I. Mutesa ile karşılaştıkları Uganda'ya giren ilk Avrupalılar oldular. Uganda yerlileri, onlara şenlikler düzenledi. Burada Temmuz'a kadar kalarak yeniden yola koyuldular. Kısa süre sonra Grant, ağır hastalandı. Speke, onun iyileşmesini beklemeyip yoluna yalnız devam etti. 21 Temmuz 1862'de vardığı Nyanza Gölü'nün kıyısında durdu. Burasının, Nil Nehrinin kaynağı olduğuna emindi. Ancak, yeterince kanıt toplamadan Londra'ya döndü.

Sır dolu bir ölüm

Speke ve Grant, zaferle yurda döndüler; ancak Speke'in bulguları konusunda hala kuşkular vardı. Tartışmaya son vermek amacıyla Burton'ın da bulunacağı, bilim adamlarından oluşan bir jürinin önünde bir açık oturum yapılması kararlaştırıldı. Ancak Speke, Eylül 1864'te, açık oturumdan bir gün önce, kaza kurşunu sonucu öldü. Bu olayın üzerine, Speke'in parlak bir zekaya sahip Richard Burton ile yüzleşmeyi göze alamadığı için intihar ettiği iddia edildi. Yıllar sonra, kaşif ve gazeteci H. M. Stanley, Nyanza Gölü'nün Nil Nehri'nin kaynağı olduğunu kanıtladı. Bunun üzerine, gölün kıyısına "Speke" adına bir anıt dikildi. Anıt üzerinde; "Speke'in anısına - Victoria Nyanza ve Nil - 1864" yazılıdır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.