Karma yem
Karma yem; fenni yem ya da fabrika yemi olarak da adlandırılan yem.
Karma yem insan gıdası olarak tüketilemeyecek olan nişasta, un, yağ, alkol sanayi yan ürünleri ve hububat, baklagil gibi bitkisel ürünler ile hayvansal bazı ürünlerin yem fabrikalarında eleme, kırma, karıştırma işlemlerine tabi tutulması ile elde edilir.
Yem kanununda yapılan tarifte ise, madde ve enerji bakımından hayvanların yaşama ve verim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ve belli sınır ve şartlarda yedirildiği zaman hayvan sağlığına zararlı olmayan organik ve inorganik maddeler veya bunların karışımıdır.
Bir başka tanımda ise; Karma yem evcil hayvanların çok miktarda ve nitelikli ürün verebilmelerini sağlayan, yapısı garanti edilmiş ve ağız yoluyla tüketilen organik ve anorganik maddeler karışımıdır (Ergül, 1994).
Dünya'da Karma yem üretimi
Dünya karma yem üretimi son 20 yılda %63,8 oranında artmış ve 2003 yılında 612 milyon tona ulaşmıştır.
Dünyada karma yem üretiminin yoğun olarak yapıldığı bölgeler Güney Amerika, Asya ve AB’dir. Amerika, dünya karma yem üretiminin %23,6’sını karşılayan en büyük üretici ülkedir. Amerika’yı %10 ile Çin, %6,4 ile Brezilya takip etmektedir.
Türkiye'de Karma yemin durumu
Artan dünya nüfusunun yeterli ve dengeli beslenebilmesinin, önümüzdeki yılların en büyük sorunlarından biri olacağı tahmin edilmekte, bu kapsamda kaliteli hayvansal ürünlerin ihtiyaca yetecek düzeyde ve uygun fiyatta üretilmesi büyük önem arz etmektedir. Bitkisel üretim ile hayvansal üretim arasında köprü vazifesi gören bir tarımsal sanayi sektörü olan karma yem sanayisinin bitkisel üretimden sağlamış olduğu hammadde ile oluşturduğu ürünler hayvancılık sektörü girdilerinin yaklaşık % 70` lik kısmını meydana getirmektedir. Türkiye`de karma yem sanayi, kurulu kapasitesinin altında karma yem üretimi yapmaktadır. Sektörün en önemli sorunları; hammadde temininde yaşanan güçlükler, modern teknoloji kullanımının yeterli düzeyde olmaması ve üretim maliyetlerinin yüksek olması sayılabilir. Özellikle hammaddede dışa bağımlılıktan dolayı maliyetlerin dünya fiyatlarının üzerinde olması sektörün gelişmesinin önündeki en önemli engel olarak karşımıza çıkmaktadır. Hayvansal ürünlere olan talebin artış gösterdiği günümüzde daha çok hayvansal gıda üretimi için daha çok yem üretimi gerekmektedir. 2009 yılı verilerine göre toplam 9.419.196 ton karma yem üretimi bulunan sektörün bu dönem itibarıyla 2.000.721.587 USD` lik ithalata karşılık, 275.126.382 USD` lik ihracat gerçekleştirdiği görülmektedir. 465 adet faal yem fabrikasının yer aldığı sektörün toplam cirosunun 4,7 Milyar USD seviyesinde olduğu, sektörde 26.000 - 27.000 kişiye istihdam sağlanıldığı tahmin edilmektedir. Sektörün 2010 yılı ve sonraki yıllardaki performansı açısından kırmızı ve beyaz et fiyatlarının seyri, hammadde ithalatına ve mamul satışına yönelik yasal düzenlemeler ve ülkelerarası anlaşmalar, yıllık rekolte gerçekleşmeleri, sektörde faaliyet gösteren firmaların tesislerini modernize etmesi vb. hususların önem arz ettiği görülmektedir. Sektör açısından cari dönem itibarıyla özellikle kırmızı et fiyatlarının yüksek seyri nedeniyle devam eden canlı hayvan veya mamul et ithalatına yönelik düzenleme talepleri, GDO` lu ürünlerin ithalatındaki düzenlemelere ilişkin devam ettiği muhtelif basın yayın organlarından öğrenilen davaların seyri vb. unsurların takip edilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Hammadde
Karma yem sanayinde kullanılan başlıca hammade girdileri;
- Nişasta Sanayi yan ürünleri; Mısır Küspesi, Mısır Glüteni, Messarasyon suyu, DDGS
- Değirmencilik yan ürünleri; Kepek, Razmol, Bonkalite, Buğday elekaltı
- Şeker sanayi yan ürünleri; Melas, Pancar posası peleti
- Yağ Sanayi yan ürünleri; Yağ, Küspe
- Alkol sanayi yan ürünleri; Malt çili
- Hayvansal ürünler; Et-kemik unu, Balık unu