Knidliler

Knidliler veya Sölenterler veya Haşlamlılar (Cnidaria), büyük çoğunluğu denizlerde, birkaç türü tatlı sularda yaşayan, doku içeren bir hayvanlar alemi şubesidir.

Knidliler
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Animalia - Hayvanlar
Alt âlem: Eumetazoa - Gerçek dokulular
Şube: Cnidaria - Knidliler
Hatschek, 1888
Sınıflar

Anthozoa - Mercanlar
Cubozoa - Zehirli denizanaları
Hydrozoa - Polipler
Scyphozoa - Büyük denizanaları

Vücutları radyal simetrilidir. Ayrı veya koloni halinde yaşarlar. Hayat evrelerinde belirgin bir polimorfizim görülür. Tipik Planula larvaları görülür.

Birçoğu hayat dönemlerinde birbirine morfolojik olarak benzemeyen 2 ayrı form oluştururlar. Bu formlardan biri sesil (sabit) yaşayan polip ve diğeri serbest yüzen medüz formudur.

  • Polip formlar; Silindirik vücut yapısına sahip, kaidesindeki pedisel disk veya kök şeklindeki bir sap ile yere oturarak sabit yaşarlar. Koloni halinde yaşayanlarda polip formlar morfoljik bakımdan farklı tipleri oluşturur. Bunların kolonilerindeki gövdeleri farklıdır. Genellikle,
  • Gastrozooid (beslenme polibi)
  • Gonozooid (Üreme polibi)
  • Dactylozooid (Tentaculozooid)(Korunma polibi)
  • Authozooid (beslenme ve üreme polibi)
  • Siphonozooid (Su akımı polibi) olarak görülür.
  • Medüz formlar; Vücut çan veya şemsiye şeklindedir. Çevresinde tentaküller bulunan vücudun büyük kısmını mezoglia tabakası oluşturur.

Cnidaria'nın sinir sistemleri merkezileşmiş ve ağ şeklindedir. Genellikle ağzın bulunduğu uçta ağız çevresinde halka şeklinde dizilmiş tentaküller bulunur.

Gastrodermis tarafından çevrelenen tek vücut boşluğuna; sölenteron (coelenteron),(gastrovaskuler boşluk) denir. Vücut çeperi 3 tabaka halindedir. En üstte bulunan epidermis tabakasıyla en allta bulunan gastrodermis (hipodermis) tabakaları arasında bulunan mezoglia (mesoglea) tabakasında knidoblast denilen tipik hücreler bulunur. Bu hücrelerin içinde birer tane nematosist denilen savunma ve saldırıda kullanılan özel hücre organelleri bulunur. Besin olarak, su içindeki besin parçacıkları ile ya da tuzağa düşürüp yakaldıkları hayvanlar ile beslenirler. Karnivor hayvanlardır. Tentaküllerini av yakalamada kullanırlar. Knitlilerde tek boşluk olan sölenteron aynı zamanda sindirim kanalıdır.

Su düzenlenmesi ve boşaltımda özelleşmiş organları yoktur,çoğu stenohalindir.

Hareket

Özel hareket organelleri yoktur. Bununla beraber, su içinde pasif yüzme ya da takla atma hareketleri görülebilir. (örn.: Hidra sp.) Özel solunum organları yoktur. Başlıca duyu organları, tentaküllerin kaidesinde veya vücudun kenarlarında bulunan basit gözler ve denge organı (statosist) dir.

Üreme

Üreme ayrı eşeyli ve eşeysiz olarak gerçekleşir. Eşeyli üremede; yumurtanın döllenmesi, vücut içerisinde ya da suda olur. Döllenmiş yumurtalar su içine bırakılabileceği gibi vücut içerisinde de tutulabilir. Eşeysiz üreme de,

  • Tomurcuklanma (Hydra sp. ve koloni formlarda),
  • Silsiz planula larvasına benzer parçacıkların gelişerek polipleri oluşturması (Hydrozoa'nın birçoğu),
  • Zemin üzerine oturulan yırtılmalar sonucu üreme (Anemona sp.),
  • Enine bölünmeler ile çoğalma (Scypohozoa'da Efira larvasının oluşumu)
  • Boyuna bölünmeler (Anemona sp.) ile çoğalma görülebilir.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.