Koroid pleksus kisti
Koroid pleksus, gebeliğin ilk üç aylık döneminden itibaren ultrason ile beynin içinde koroid pleksus görüntülenebilir. Gebelik boyunca yapılan ultrason muayenelerinde beynin en kolay görülen kısmıdır. Koroid pleksusun ultrason ile saptanan ekojenik görüntüsü komşu beyin omurilik sıvısının hipoekoik görünümü ile kontrast yaratır.
Koroid pleksuslar, beynin yan ventrikülleri içine yerleşmiştir. Beyin omurilik sıvısı salgılar.
Gelişimi gebeliğin 6-7. haftalarında başlar. Çok hızlı gelişir ve gebeliğin 9. haftasında yan ventiküllerin %75'ini kaplamıştır. Gebeliğin 20. haftasına kadar koroid pleksusun büyüme hızı, yan ventriküllerin büyüme hızının gerisinde kalır. Gebeliğin 20. haftasında doğum sonrası olması gereken oranlar ortaya çıkar.
Tarihçe
Fetüste koroid pleksus kistleri ilk defa Chudleigh ve arkadaşları tarafından 1984 yılında tanımlanmıştır.
Fizyopatoloji
Koroid pleksus kistlerinin beyin omurilik sıvısı ve hücre artıkları ile dolu olduğu düşünülmektedir. Koroid pleksusu oluşturan nöroepitel lobulasyon yapmaya başlayıp mezenşimal stroma kaybolmaya başladığında ortaya çıkar. Gebeliğin 18.-25. haftaları arasında stromanın yerini fibröz doku alır ve kistler küçülüp yok olur.
Ultrason
Genellikle 15-17. gebelik haftalarında görülmeye başlanan kistler 26. gebelik haftasında ortadan kalkar. Tek ya da iki taraflı olabilir. Çapları 1 cm.'den daha küçüktür.
Gebeliklerin ikinci üç aylık dönemde ultrason ile incelenmesinde %0,18-%3,5 (Ortalama %1) oranında koroid pleksus kisti görülür. Rakamlar arasındaki yoğun farklılığın değişik nedenleri olabilir. Bu nedenlerden en önemlileri arasında çalışmaya alınan gebelerin yaşları arasındaki farklılık, çalışmanın yapıldığı popülasyonun yüksek riskli veya doğal popülasyon olması, taramayı yapanların tecrübe ve eğitimleri bulunur.
Koroid pleksus kistleri, ekojenik görünümlü koroid pleksus içinde hipoekoik görünümü ve keskin konturleri ile dikkat çeker. Baş çapının ölçüldüğü standart ultrason planında koroid pleksus kistleri görüntülenebilir. Reverberasyon artefaktındfan dolayı karın cildine daha yakın olan beyin yarısındaki koroid pleksus kistlerini saptamak daha zordur.
| Ayırıcı Tanı |
|---|
| Merkezi sinir sisteminin kistik lezyonları: Porensefalik kist, araknoid kist |
| Konjenital tümörler |
| Kanama |
| Koroid pleksus papillomları |
| Hidrosefali |
Beyin kanaması ve koroid pleksus papillomları ekojenik görüntüsü ile koroid pleksus kistlerinden ayrılabilir. Özellikle yan ventrikül gövdesindeki koroid pleksus kistleri hidrosefaliyi taklit edebilir.
Kromozom Hastalıkları ile Koroid Pleksus Kisti Birlikteliği
- 21 Trizomi
- 1986 yılında Nicolaides ve arkadaşları bu kistler ile 18 trizomi arasındaki ilişkiye dikkat çekti. 1991 yılında Twinning ve 1994 yılında Walkinshaw ve arkadaşları tarafından 21 numaralı kromozomun trizomisinin bir belirtisi olduğu bildirildi. 1996 yılında Bromley ve arkadaşları, 143 tane trizomi 21 vakasını incelediğinde koroid pleksus kisti sıklığının toplumda görülenden farklı olmadığını saptadı. 1997 yılında Gupta ve arkadaşları trizomi 21 ile koroid pleksus kisti arasında ilişki bulunmadığını açıkladı. Fetüste tek başına koroid pleksus kisti görülmesi hesaplanan trizomi 21 riskinde herhangi bir artışa neden olmaz.
- 18 Trizomi
- Koroid pleksus kistlerinin varlığı ile 18 trizomi arasındaki ilişki çok daha karmaşıktır. 18 trizomisi bulunn fetüslerin ultrason ve otopsilerinde koroid pleksus kisti olup olmadığını araştıran bir grup araştırıcı birbirine yakın sonuçlar bulmuşlardır. Farklı çalışmalara göre 18 trizomili vakaların %29-71'inde (ortalama %45'inde) koroid pleksus kisti gözlenir. Koroid pleksus kisti gözlenen olgularda 18 trizomi bulunma riski gebeliğin ne kadar büyük olduğu, kistin boyutu, tek veya iki taraflı olması ve kistin görünmez olduğu gebelik haftası ile ilişkili bulunmamıştır.
Diğer yandan 18 trizomi olgularının çoğunda yapılan ultrasonda ek anormallikler de saptanır. Bu durumda ek anormallik saptanmadığında yalnızca koroid pleksus kisti görülmesi 18 trizomi riskini ne kadar artırır? Bu sorudan yola çıkılarak planlanan bir çalışmada doğum sonrası 18 trizomi olduğu hücre genetiği yöntemleri ile saptanan olgular çalışmaya dahil edilmiştir. Bu olguların gebeliğin ikinci üç aylık döneminde yapılan ultrason muayeneleri gözden geçirilmiş ve %4,3'ünde koroid pleksus kisti saptanmıştır. Oysa normal gebelerin %0.47'sinde koroid pleksus kisti gözlenir. Bu sonuç gözönünde bulundurularak koroid pleksus kisti görüldüğünde 18 trizomi riskinin 4-19 kat arttığı belirtilebilir.
Bu tarz bir hesaplamanın yapılabilmesi için öncelikle gebenin yaşına göre 18 trizomi olasılığı bilinmelidir. Yaşa göre saptanan risk ile koroid pleksus kisti bulunmasının doğurduğu risk artışı çarpılarak yeni risk rakamı elde edilir. İkinci trimestr çoklu belirteç serum tarama programları (üçlü tarama testi) ile 18 trizomi riski hesaplanabilir.