Kubbemsi yalpalanma

Yörünge elipsi, Jüpiter ve Satürn ile karşılıklı etkileşimleri sonucunda kendi başına uzayda devinme hareketi içerisindedir. Ayrıca Güneş’in basıklığı ve Merkür’e dair iyi bilinen Genel İzafiyet gibi unsurlar da burada etkilidir. Toplam yörüngesel devinim, 25,771.5 ile 21,636 yılları arasındaki günberilerine ilişkin ekinoksların devinim süresini kısaltarak eksen yönünün jiroskopik hareketi mantığı ile aynı doğrultuda işlemektedir. Eksen dönmesi, ekliktik düzlem içerisinde gerçekleşir ve Eliptik’e ilişkin Yerküre yörüngesinin yönünü değiştirir. Ayrıca eksen sapmasındaki değişiklikler ile birlikte, mevsim sürelerinde de bir değişikliğe yol açar.

Güneş etrafında hareket eden gezegenler zaman içerisinde yavaş bir şekilde dönen eliptik yörüngeleri takip eder. Bu elipsin eksen sapması şekil üzerinde görselleştirilmiştir. Güneş Sistemindeki pek çok yörünge, kendilerini kısmen daireselleştiren çok daha küçük bir eksen sapmasına sahiptir.

Uzun Vadeli İklim Değişiklikleri

Elipsin sabit yıldızlara göre bir kez dönmesi yaklaşık 112.000 yıl alır. Bu nedenle dünyanın kutup ekseni , gündönümleri ve ekinoksları, sabit yıldızlarla bağlantılı olarak yaklaşık 26000 yıllık bir süre ile öncülük eder. 'Yalpalanma'nın bu iki biçimi birleştirilerek 20800 ila 29000 yıl, ortalama olarak 23000 yıl boyunca elipsin bir kez vernal ekinoksa göre dönmeye,yani gün doğumunun aynı tarihe dönmesi sağlanır.

Anormal ve tropikal döngü arasındaki bu etkileşimlere, Milankoviç döngüsü denilir, Dünya üzerindeki uzun vadeli iklim değişikliklerinde önemli rol oynar. Birçok gezegenin yörüngesi dünyaya göre görece düşük eliptikliğe ve yalpalamaya sahiptir, benzer bir yalpalama Mars’da da gözlenir.[1]

Kubbemsi yalpalanmanın mevsimler üzerindeki etkisi

Şekil, yalpalanmanın kuzey yarımkürede mevsimlere olan etkisini perihelion ve aphelion'a göre göstermektedir. Belli bir mevsim boyunca taranan alanların zamanla değiştiğine dikkat edin. Yörünge mekaniği, mevsimlerin uzunluğunun mevsimsel kadranların tarama alanları ile orantılı olmasını gerektirir; bu nedenle, yörünge dışmerkezliği aşırı olduğu zaman, yörüngenin uzak tarafındaki mevsimler, önemli ölçüde daha uzun olabilir.[2]

Kaynakça

van den Hewel, E. P. J. (1966). "On the Precession as a Cause of Pleistocene Variations of the Atlantic Ocean Water Temperatures". Geophysical Journal International. Cilt 11. ss. 323-336.
The Seasons and the Earth's Orbit, United States Naval Observatory, 2 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Ağustos 2013

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] van den Hewel, E. P. J. (1966). "On the Precession as a Cause of Pleistocene Variations of the Atlantic Ocean Water Temperatures". Geophysical Journal International. Cilt 11. ss. 323-336.

[2] The Seasons and the Earth's Orbit, United States Naval Observatory, 2 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Ağustos 2013