Kulak tıkacı

Kulak tıkacı, kullanıcısının kulaklarını aşırı seslerden koruyan, kulağa su, hava gibi akışkanların girişini ve kulağa toz vb yabancı cisim girmesini engelleyen, kullanmak için kulak kanalına sokulan bir ekipmandır. Sesin hacmini azalttığından kulak tıkacı çoğu zaman duyma kaybı ve kulak çınlamasını önlemek için de kullanılır.

Önceden kalıplanmış kulak tıkaçları (solda), şekil verilebilen kulak tıkaçları (ortada) ve elde yuvarlanıp kullanılan köpükten kulak tıkaçları (sağda)

İşitme koruması
Kötü takılmış kulak tıkacı, yarı takılmış kulak tıkacı ve düzgün takılmış kulak tıkacı

İşitmeyi korumak için başlıca dört tip kulak tıkacı vardır:

  • Köpük kulak tıkaçları, esasen ya polivinil klorid (PVC) ya da poliüretan (PU) (hafızalı köpük) malzemelerden yapılır. Köpük tıkacı iki parmak arasında tutulup sıkıştılır sonra tıkayacakları yerde kendiliğinden genişleyen kulak kanalına konulur.
  • Misket gibi yuvarlanıp kulak kanalının dış kısmının üstüne uyacak şekilde dikkatlice bastırılan Balmumu (Wax) kulak tıkaçları.
  • Flanşlı silikon kulak tıkaçları.
  • Özel siparişle kalıplanan kulak tıkaçları, kullanıcının kulağından alınan ölçülere göre yapılan kalıptan yapılır ve kulak kanalının şekline hassas şekilde uyacak şekilde tasarlanır. Siparişle kalıplanmış kulak tıkaçları laboratuvarda yapılmış ve "yerinde şekillendirilmiş" olarak ikiye ayrılır.

Amerika Birleşik Devletleri'nin Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü (NIOSH Mining Safety and Health Research) bellek köpüklü kulak tıkaçlarını kullanırken tıkacı yuvarla, çek ve tut yöntemini kullanmayı tavsiye eder.[1] İşlem, kullanıcının kulak tıkacını ince bir çubuk şeklinde elinde yuvarlamasını, kulağını geriye çekmeyi ve kulak tıkacını parmakla kulağı içinde doğru tarzda tutulmasını içerir.[1] Kanala tıkacın tam oturmasını sağlamak için, kullanıcı 20 -30 saniye kulak tıkacının kanalda genişlemesini beklemelidir.[2]

Kulak tıkaçları en çok, kullanıcının tıkacın kullanımı ve yerleştirmesinde uygun şekilde eğitilirse etkilidir. İşverenler, kulak tıkaçlarını çalışanlarına dağıtmazdan önce bu eğitimi sağlayabilirler. Kulak tıkacı kullanım eğitimi şunları içerir:kulağa yerleştirme, oturma kontrolü, derinlik kontrolü, kulaktan çıkarma, temizleme ve değiştirme. Tıkacın kulağa sokulma eğitiminden amaç, işçinin doğru yerleştirme stratejisini anlamasıdır. Tıkacın uygun şekilde takma eğitimi, işitme kaybına neden olabilecek rahatsızlık veya yetersiz ses kesmesine neden olabilecek yetersiz yerleştirmeyi önler. Bu aşamada tıkacın sızdırmazlığı ve kulak kanalının içinde derinliğinin kontrolü gereklidir. Kulak tıkaçlarının tümü, kullanıcı için belirlenen ses azaltma miktarını sağlaması için gerekli derinlikleri ve sızdırmazlığı vardır. İşçi ayrıca kulak tıkaçlarının nasıl düzgün bir şekilde çıkarılacağı ve temizleneceği konusunda da eğitilmelidir. Bu, çoklu kullanımlara izin verir ve enfeksiyon olasılığını azaltır. Enfeksiyonu tamamen önlemek için işçinin kulak tıkacını ne zaman değiştirmesi gerektiğini anlamalıdır. Tekrar tekrar kullanımdan sonra tıkaçlar yıprandığında artık doğru şekilde kulak kanalını tıkamaz veya uygun sessizliği sağlayamazlar ve bu durumda tıkacının yenisiyle değiştirilmesi gerekir.[3]

Kulak tıkaçları ve diğer işitme koruyucu ekipman, uygunluk testi adı verilen testle kulağın içine tam oturduklarından ve başarılı bir şekilde sesi azaltıklarından emin olmak için denenir. Alan ses azaltma tahmin sistemleri (FAES) olarak da bilinen bir dizi farklı uygunluk test sistemi vardır. Bunlar, test seslerini iletmek ve işitme koruyucusunca sağlanan ses azaltma miktarını ölçmek için büyük kulaklıklar veya özel (yedek) kulaklıklar kullanır. Bu sistemler arasında NIOSH HPD Well-Fit'in yanı sıra Honeywell Howard Leight VeriPRO ve 3MEARFit vardır.[4]

Kulak tıkaçları özellikle aşırı gürültülü cihazlara veya ortamlara maruz kalan insanlar için yararlıdır(80 dB ya da daha fazlası).

NIOSH Tavsiye Edilen Gürültü Maruziyet Seviyeleri
Gürültü Seviyesi dB(A) Maksimum günlük maruziyet süresi
85 8 Saat
91 2 Saat
97 30 Dakika
103 7 Dakika

Basit kulak tıkaçları
Tek kullanımlık köpük kulak tıkaçları: ölçülerini metal parayla kıyaslamak için metal parayla yan yana konulmuş kulak tıkaçları(üstte) ve kullanıcının kulağına yerleştirilmiş şekilde.

. Köpük tarzı kulak tıkacı genellikle çok gürültülü makineler'in duyma mesafesinde uzun süreli çalışan sanayi işçileri ve silah kullanan insanlar tarafından kullanılır. Kulak tıkaçları, gürültüyü azaltma kapasitelerine göre derecelendirilir.

ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA), işitme korumasının derecelendirilmesini ve etiketlenmesini zorunlu kılar. Kulak tıkacının derecelendirilmesi için, işitme korunması ANSI S3.19-1974 standardına göre denenerek her frekansta Gürültü Azaltma Derecesi (NRR) hesabında kullanılacak ses kısma değeri sağlanır. Bu standartta on örnekten oluşan grup, 9 frekans aralığında ses azaltma miktarını ölçmek için laboratuvarda üç kez test edilir.

Avrupa Birliği'nde işitme koruyucuları, (ISO) Uluslararası Standartlar Örgütünün akustik test standardı olan ISO 4869 1. Bölümüne göre test edilmesi zorunludur. Tek Sayı Derecelendirmesi (SNR) veya Yüksek/Orta/Düşük (HML) derecelendirmeleri ISO 4869 2. Bölümü standardına göre yapılır. Brezilya'da işitme koruyucuları, Amerikan Ulusal Standartlar Enstitüsü ANSI S12.6-1997'ye göre test edilir. Gürültü Azaltma Derecesi ise Noise Reduction Rating Subject Fit ‘in baş harflerine göre kısaca NRR(SF) denilen belge kullanılarak derecelendirilir. Avustralya ve Yeni Zelanda, SLC80 (80. persentil için Ses Seviyesi Sınıfı) miktarını veren koruyucu derecelendirmeleri için farklı standartlara sahiptir. Kanada, koruyucuların performansını derecelendirmek için sınıf sistemi uygular. Gauger ve Berger birkaç farklı derecelendirme yöntem değerini gözden geçirip yeni Amerikan Ulusal Standardı ANSI S12.68-2007 temelini oluşturan derecelendirme sistemi geliştirdi.

Çeşitli yöntemler farklı yorumlara sahiptir ancak her yöntemin derecelendirmeyle ilişkili yüzdelik değeri vardır. Bu kullanıcı yüzdesinin, nominal ses azaltma miktarını sağlaması gerekir. Örneğin NRR, ortalama ses azaltma miktarından iki standart sapma miktarı kadar çıkartılarak hesaplanır. Böylece bu sayı %98’i kapsayacak haldeki istatistik yüzdeye dönüşür. Yani kullanıcıların en az yüzde 98'i bu ses azaltma seviyesine ulaşabilmelidir. SNR ve HML, ortalama değerden bir standart sapmayı çıkararak bulunur. Bu nedenle, kullanıcıların yaklaşık % 86'sı bu koruma düzeyine erişebilmelidir. Benzer şekilde, NRR (SF) ortalama değerden bir standart sapma değerinin çıkarılmasıyla bulunur ve kullanıcıların %86'sının bu işitme koruma seviyesine ulaşmasını ifade eder. Değerler arasındaki fark, koruyucuların nasıl test edildiğinde yatmaktadır. NRR, experimenter fit protokolü ile test edilir. SNR/HML, deneyimli subject fit protokolü ile test edilir. NRR (SF), saf subject fit protokolü ile test edilir. Murphy ve ark. (2004)’e göre, bu üç protokol, NRR en çok ve NRR (SF) en az çıkacak şekilde farklı miktarda ses azaltma değerleri verir.

Silikon kauçuktan yapılmış flanşlı kulaklıklar. Sol tıkaçtaki delik giriş yeridir ve sesin azaldığı merkezi flanşa kadar uzanır

Experimenter fit NRR, Ulusal İş Sağlığı Güvenliği ve Sağlık Enstitüsü'nün yönergelerine göre ayarlanmalıdır çünkü gerekli NRR değerleri laboratuvar testlerinden saha testlerine büyük ölçüde farklıdır.

Brezilya, Avustralya ve Yeni Zelanda'da kullanılan NRR (SF), tipik kullanıcının işitme koruması kullanma biçimine benzediğinden değer kaybı gerektirmez.

Tek kullanımlık kulaklıklar, kullanıcının parmaklarıyla sıkılıp silindir şekli verilen ve ardından kulak kanalına yerleştirilen esnek hafızalı köpük'den yapılmışlardır. Serbest bırakıldığında kulak tıkacı kanalı kapatana kadar genişler ve kulak zarına ulaşabilecek ses titreşimlerini engeller. Diğer tek kullanımlık tıkaçlarsa, önce yuvarlanmadan kulak kanalına itilir. Bazı tıkaçlar kullanılmadığında kaybolmasın, bir arada olsun diye iple birleştirilmiştir. Tek kullanımlık kulaklıkların diğer yaygın malzemeleri balmumu veya silikon dur.

İşitme koruması sağlayan diğer cihazlar arasında, kulağın dışına ve/veya kulağın içine takılan ve daha kısık sesleri normal duyulabilecek ses seviyelerine yükselten veya ateşli silahın gürültüsünü yok edecek şekilde tasarlanmış elektronik cihazlarda vardır. Zengin özelliklere sahip olmakla birlikte, bu elektronik cihazlar köpük muadillerine kıyasla çok pahalıdır.

Motosikletçiler ve Kayakçılar da kulaklarına gelen rüzgar veya motor gürültüsünü azaltmak için desibel azaltan kulaklıklar kullanırlar.

en.Earplug

Kaynakça
  1. ""How To Wear Soft Foam Earplugs." NIOSH Mining Safety and Health". Cdc.gov. 24 Eylül 2012. 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2013.
  2. "How To Wear Soft Foam Earplugs". www.cdc.gov (İngilizce). 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2017.
  3. Rawool, Vishakha (2011). Hearing Conservation. Thieme. ISBN 978-1604062564.
  4. http://www.api.org/environment-health-and-safety/health-safety/process-safety-industry/industrial-hygiene-workshop/~/media/files/ehs/health_safety/2011-industrial-hygiene-workshop-presentations/chad-mashburn-conocophillips.ashx

Şablon:Çevirilmiş madde

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.