Kumandalı helikopter
Kumandalı helikopter, model helikopter ya da RC helikopter, model uçaktan ayrıdır. Model uçak yapım farklılıkları, aerodinamik ve uçuş eğitimi nedeniyle daha farklıdır. Kumandalı helikopter birkaç temel tasarımları olan (örneğin collective pitch kontrol) diğerlerinden daha iyi manevra yapabilir. Daha manevrasal tasarımlar uçmak için genellikle zordur, fakat akrobasi yetenekleri için daha işe yarar.
Tavsiye edilen bir yöntem ise tüm dünyada günümüzde geçerli olan model uçuş simulatörleri'dir. Özelikle helikopter modelciliğinde ilk aşama olarak uçuş eğitimleri bu tip simülatörlerde verilmekte olup , sizin uçuş konusunda yetişmenize yardımcı olacaktır. Simülatörler bilgisayarlara bağlanarak size uçuş tekniklerini , orientasyon konusunda gelişmenizi ve kırım yapmadan ilk uçuş tecrübelerinizi yaşatacak sistemlerdir. Bu tip sistemleri de model mağzalarından temin edebilme şansına sahibiz. Bunun dışında uçuş pistinde ihtiyacınız olacak ekipman aşağıda gösterilmiştir.
Sadece tam boyutlu helikopterler gibi, model helikopter rotorları yüksek hızlarda dönüş ve ciddi yaralanmalara neden olabilir. Son zamanlarda 2013 yılında birkaç ölüm meydana gelmiştir.
Model helikopter U/K sistemi
Günümüz teknolojisi çerçevesinde modelcilik dallarının tümünde kullanılmakta olan uzaktan kumanda cihazı (U/K) olarak adlandırılan ekipmanlarda birer küçük bilgisayar sistemi halini almıştır. Özellikle model helikopter modelciliğinde kullanacağımız sistemler en az 5 kanallı ve tercihen digital mixerlerinin bulunduğu radyo sistemlerinden oluşan helikopter cihazlarından olmak zorundadır. Bunun dışında mekanik potansiyometreli mixerlerin bulunduğu özel model helikopter sistemlerinin kullanım zorlukları nedeni ile günümüzde pek tercih edilmemektedir.
Model Helikopter radyo kontrol sisteminin diğer modelcilik sistemlerinden farklarına baktığımızda; en az 5 kanal olmak zorundadır. Bunlar throttle (motor gaz) , rudder (kuyruk), pitch (ana pal açısı) , elevator(ileri-geri), aileron (sağ-sol yatış) kumandaları ve Gyro kanalı (elektronik kuyruk sabitleyici sistem) . Ayrıca kuruk mixerinin ayarlandığı ve REVO MIX olarak bilinen mixer ayarına sahip olması ; Motorsuz iniş adı verilen OTOROTASYON için THROTTLE HOLD programı ile; farklı uçuş programlarının yer aldığı FLIGHT MODE gibi program ayarlarının olması gerekmektedir. Bunlar dışında motor devirinin ayarlandığı THROTTLE CURVE ve ana pal açısının ayarlandığı PITCH CURVE programlarında bu tip model helikopter radyo kontrol sistemlerinde olması gerekmektedir. Üretici firmaların son radyo kontrol sistemlerinde hem model uçak ve hem de model helikopter programlarına sahip hafızalı cihazların olması bizlere avantaj sağlamaktadır.Bu sayede her tip modelcilik için farklı cihaz almak yerine bütün bu programlara sahip digital ve bilgisayarlı sistemler kullanmamız en doğru çözüm olarak gözükmektedir.
R/C helikopter türleri
Elektrik
İki küçük elektrikli helikopterler 1990'ların ortalarında ortaya çıktı. Bu fırçalı motorlara 7-8 × 1.2 Ah NiCad piller üzerinde uçan, Kalt Whisper ve Kyosho EP Concept idi. Ancak, 540 ölçekli fırçalanmış motorlar genellikle 20-25 amper, daha güçlü motorlara mevcut beraberlik sınırı vardı dolayısıyla fırça ve komütatör sorunları yaygındı. Pil teknolojisindeki son gelişmeler uçuş süresindedir. Daha uygun uçan elektrik açısından yapılan Lityum polimeri (LiPo) pildir ama hala çok hafif kalarak yüksek performanslı akrobasi için gerekli yüksek akım sağlayamıyoruz. Tipik uçuş saatleri uçan tarzı ve pil kapasitesine bağlı olarak 4-12 dakikadır. Geçtiğimiz elektrik helikopterler küçük boyutu ve duman eksikliği nedeniyle başta kapalı kullanıldı. Açık uçuş ve gelişmiş akrobasi için uygun Büyük elektrikli helikopterler son birkaç yıldır bir gerçeklik haline gelmiş ve çok popüler olmuştur. Onların sessizlik yerleşim alanlarına yakın uçan siteler için ve bu gibi yerlerde kendilerini çok popüler yapmıştır Almanya’da sıkı gürültü kısıtlamaları vardır. Nitro helikopterler aynı zamanda ticari ve ev yapımı kitleri ile elektrik enerjisi dönüştürülmüştür. (2006 Guinness World Records) yapılan küçük uzaktan kumandalı üretim modeli helikopter PICOOZ Extreme MX-1, birçok oyuncak mağazalarında satılan (bu değil, radyo kontrollü kızılötesi olmasına rağmen), elektronik mağazaları ve internet mağazaları, yaklaşık 30 $ (28 £ maliyeti ise ). Bir sonraki en küçük standart PICOOZ helikopter. Birkaç modeller de dahil olmak üzere en küçük üretim dışı uzaktan kumandalı helikopter başlığı için çekişme vardır PIXELITO mikro helikopterler, ailesi Proxflyer ailesine ve Mikro uçan robot .
Koaksiyel
Son zamanlarda yenilik olarak bilinen koaksiyel elektrik helikopterlerdir. Tork kaynaklı yaw gelen sistemin basit yön kontrolü ve özgürlük son yıllarda, bu acemi ve / veya iç mekan kullanımı için küçük modellerde iyi bir aday yaptı. Bu tip modeller, tam ölçekli bir helikopter durumunda olduğu gibi, dönme momenti ortadan kaldırmak ve oldukça bir belirgindir her ikisi de son derece hızlı bir kontrol tepkisi olabilir CCPM modeli. Çoğu ucuz modeller swashplate var, ama bunun yerine zift kontrolü sağlamak için kuyruk üçüncü rotor kullanmayın. Bu helikopterler hiçbir rulo kontrole sahip ve hareketliliği sınırlıdır. Koaksiyel modeli helikopterler çok kararlı ve hatta sıkı kesimlerde kapalı uçakla karşılaştırılabilir, ve özellikle açık havada, hız ileri sınırdadır. Yani çoğu modelleri,-sahayı sabit toplu Saha bıçaklarının kontrol edilemez, ayrıca döngüsel kontrol sadece alt rotora uygulanır. En ufak bir esinti telafi tırmanmaya yerine bile tam uygulama ile ileriye uçmak için bir model neden siklik . İki çalkantı levha ve / veya (tam ölçekli ortak açı kontrolü ile daha gelişmiş koaksiyel yapılar koaksiyel helikopterler gibi Kamovs ) Bireysel projelere model olarak gerçekleşmiştir ancak 2014 gibi kitlesel pazar görmedi.
Multikopter model helikopterler
Daha yakın zamanlarda, multicopter tasarımları RC hobi hem de popüler olmuştur insansız hava aracı (İHA) araştırmalarında. Bu araçların amacı bir elektronik kontrol sistemi kullanımı ve elektronik sensörlerle uçağı stabilize etmektir. Multirotors RC helikopterler genellikle çalıştırmak için daha uygun inşa etmek daha kolay ve basittir. Bu multicopter uçağı amatör model uçak projeleri ve hava fotoğrafçılığı için cazip bir platform yaptı.
Yakıtı (nitro yakıt) ve motor ayarı
Model Helikopter uçuşunda dikkat edilmesi gereken en önemli ayarlardan birisi; motorun ayarıdır. Uçuş anında motorun durması durumunda, model uçaklarda olduğu gibi taşıyıcı bir kanat olmadığından model helikopter süzülerek gelip inemez. Model uçakta ise yüksekliğinize bağlı olarak modeli döndürüp piste veya uygun bir yere inebilecek zamanınız ve şansınız bulunmaktadır. Fakat model helikopterin belli bir yüksekliğin üzerinde olmak şartı ile sadece otorotasyon olarak nitelendirilen ve uygulanması tecrübe isteyen tek şansı vardır. Ayrıca motorun ayarına dikkat etmeyerek çok kısa sürede fakir karışım olarak nitelendirilen şekilde kullanımı sonucunda piston-gömlek ve silindirinde tamiri mümkün olmayan arızalar meydana gelebilir. Model helikopter motorları diğer model motorlarına göre çok daha yüksek devirlerde çalışan ve sadece model helikopterde bulunan soğutucu fan ile kullanılan motorlardır. Bu nedenle yıpranmaları daha fazla olmakta olup; uygun kullanılmama durumunda 2-3 ay gibi kısa sürede tamamen bozulabilirler. Motor ayarı konusunda öncelikle Radyo Kontrol sisteminde bulunan THROTTLE CURVE ayarı vardır. Bu ayar motora vermiş olunan komut oranını ayarlayan ve modelin motor devrini gaz kumanda kolunun bulunduğu pozisyona göre artmasını veya azalmasını sağlayan ayardır. Yeni başlayanlar için sadece Hover Curve denilen linear şekilde kullanım en doğru olandır. Gaz kumanda kolu en altta olduğunda motor rolantide stop etmeden çalışabilecek şekilde olacak , gaz kolu ortada %50 açık ve tam gaz konumunda ise karbüratörünüz tam açık şekilde olacaktır. Modelin ortalama %45 – 55 güçte hover için havalanabileceğinden bu güç uçuş için yeterli olabilecektir. Diğer şemalarda ise; F3C akrobasi uçuşu ve 3D olarak bilinen serbest sitil akrobasi gösteri uçuşlarında kullanılacak ayarlardır. Bu tip ayarlara daha tecrübe kazanıldıkça ihtiyaç duyulacaktır.
Radyo kontrol cihazınızın ayarlarını kontrol ettikten sonra modelin hover uçuşu için yerden havalandırıldığında eksozdan gözle görünür şekilde duman gelmesi lazımdır. Bu zengin karışımda uçuş yapıldığının göstergesi olarak her zaman dikkatle kontrol edilmesi gereken kurallardan birisidir. Motor ayarlamasında gerekecek kurallar:
• Motorun iğne ayarını tamamen kapatıp yaklaşık 2 tur açmak • Motoru çalıştırdıktan sonra rölantide bekleme sırasında sürekli stop ederse yavaş yavaş iğneyi kısmaya başlamak ve stop etmeden çalışacak duruma getirmek • Modeli hover için kaldırmaya çalışmak eğer modeli havalandıracak güç yoksa tekrar iğneyi yavaş yavaş kısarak model için gerekli güç bulunduğunda hover uçuşuna başlamak. • Model hoverda dururken eğer motor çok zengin ve öksürerek çalışıyorsa ve bu nedenle gyro kuyruğu sallayarak tutuyorsa tekrar iğneyi kısmak • İdeal ayar bulunduğunda motorun eksozundan gözle görünür bir duman çıktığı görülmesi gerekir. • Eğer duman yoksa iğne ayarını açmak ve motorun zengin çalışmasını sağlamak. • Motorun fakir çalışması çok çabuk buji yakmasına neden olabilir bu durumda tekrar daha zengin şekilde ayarlama yapmak • Model hoverda iken aniden gaz vererek modelin 1–2 m yukarı çıkmasına izin vermek, eğer çıkış anında motor çok belirgin şekilde devirden düşüp stop edecek gibi oluyorsa bu da fakir çalıştığının göstergesi olduğundan iğne ayarını açmak
Kullanılan yakıt seçimi konusuna gelince, daha önce de belirtildiği gibi model helikopterlerinde kullanılan motorlar diğer modelcilik dallarında kullanılan motorlardan oldukça farklı ve daha yüksek devirlerde güç üreten motorlardır. Bu nedenle kullanılan yakıt seçimi oldukça önemli bir faktör olmaktadır ve motorun ömrünü etkiler. Hazır model yakıtlara baktığımızda farklı oranlarda nitromethan karışımlı ve hem sentetik hem de hint yağlı yakıtlar görmekteyiz. Ayrıca bazı markaların ise özel helikopter yakıtları da bulunmaktadır ve bu yakıtların yağ karışım oranları farklıdır. Yakıtın seçiminde hint yağlı yakıtlardan çok sentetik yağlı hazır yakıtlar daha idealdir. Bunun nedeni; hint yağlı yakıtlar model uçaklarda daha rahat kullanılmakla beraber model helikopterler motorlarında daha yüksek ısı ve devir nedeni ile çok çabuk karbonlaşmaya neden olurlar. Bunun sonucunda eksoz çıkışında veya eksoz içerisinde meydana gelecek karbonlaşma motorun gücünü etkiler, tıkanıklıklara yol açabilir ve uygun olmayan şekilde motor stop etmesine neden olur ki buda model helikopterinizin hasar görmesi demektir. Model helikopter yakıtlarının yağ oranı çok önemli olup yüksek devir nedeni ile normal model yakıtlarında bir miktar daha fazla yağlı olması her zaman tercih edilmelidir. Burada yapabileceğiniz diğer bir çözüm ise hazır sentetik yağlı yakıtların içerisine %5 oranında hint yağı ilave ederek bu sorunu ortadan kaldırmakta olabilir. Diğer bir konu ise modelciler arasında her zaman tartışmalara neden olmuştur; kullanılacak yakıtın içerisinde bulunan nitromethan oranı !! Bazı modelci arkadaşlarımız nitrolu yakıtların model motorlarında yıpranmalara neden olduğunu ve ömürlerinin çok çabuk biterek gerekli performansın sağlanamadığı konusunu savunmaktadırlar. Yabancı yayınlar ve internettende bulabileceğiniz makalelerde ise motorunuzun çabuk ve kolay çalışması , iyi rölanti tutarak yüksek devirlerde istenilen performansın sağlanması konusunda nitro kullanımı tavsiye edilmektdir. Ayrıca model motor imalatçısı firmaların kullanım kitaplarında motorunuzda kullanabileceğiniz nitro oranları belirtilmektedir. Model helikopter motorunda yüksek ısı ve devir bulunduğundan kullandığınız nitrolu yakıt oranında motor daha serin çalışabilmekte olup buda gerekli olan gücün daha zengin ayarlarda temin edilebilmesini sağlamaktadır. Örnek olarak %5 nitro oranında yakıt ile tam gücü daha kısık iğne ayarında (örnek:1Tur) bulabilirken % 15 nitro oranında 1 ¼ ayarında sağlarsınız. Nitro oranı ise %30 çıkardığınızda bu ayar 1 ½ ayarına yükselecektir. Eğer model helikopter yakıtı olarak bulunabiliyorsa tercih nedeni olabilir, veya yakıt yağ oranını kontrol ederek üzerine %5 hint yağı ilave etmeleri motor için artı bir güvence olacaktır.
Bataryalar ve Servolar
R/C Model Helikopter sistemlerinde en önemli faktörlerin başında (Rx) Alıcı bataryası gelmektedir. Bunun nedeni ise; modelciliğin tüm dallarında kullanılan alıcı bataryaları satın alınmış Radyo Kontrol sisteminin içinden çıkan ve yaklaşık olarak 500 – 750 Miliamper gücünde olan bataryalardır. Bir model uçakta genelde 4 adet standart servo kullanılmakta olup , tam olarak şarj edilmiş bir batarya ile 6 – 7 uçuş yapabilme imkânı vermektedir. Genelleme yaparsak uçuş pistlerinde daha çok 40 – 46 veya 60’lık motor kullanılan modeller çok olduğundan verilmektedir. ( Bu genellemeler 40 – 60’lık modellerde spor uçuşlar için verilmektedir. Daha büyük motorlu ve F3A tipi modellerde daha güçlü servolar kullanılması halinde daha çok akım çekileceğinden uçuş sayısı ve batarya boyutu değişecektir!)
Model Helikopterlerde ise; kullanılan elektronik ekipmanın daha çok enerji tüketmesinden dolayı ( 5 adet servo + Gyro )ve helikopter pilotunun sürekli komutlar vererek servoları uçuş süresince hiç durmadan kullanmasından dolayı kesinlikle daha büyük amperajlı bataryalar kullanılması gerekmektedir. Model mağazalarından kullanabileceğiniz QUICK(HIZLI) ŞARJ cihazları temin edebilirsiniz. Kullanılan helikopterin büyüklüğüne göre servo seçimi de diğer önemli faktörlerden birisi olup, 30 – 46’lık motorların kullanıldığı helikopterlerde standart servo ‘lar kullanılabilirken; 60’lık ve Benzin motorlu helikopterlerde ise kesinlikle daha güçlü (torklu) servo kullanmamız lazımdır. Kullandığımız servoya göre (teknik detaylarında belirtilmiştir!) harcayacağınız enerji miktarı değişecektir. Bu nedenle daha uzun süre şarj etmeden uçuş yapmak isteyen modelciler ise daha büyük kapasiteli bataryalar kullanabilirler. Servo seçiminde imkânlar dahilinde rulmanlı servo tercih edilmesi daha faydalı olacaktır.Bunun nedeni ise model helikopter mekaniğini harekete geçirmek için kullanılan servoların çok büyük yükler altında çalışması ve kısa zaman içerisinde servo dişlilerinde boşluklar oluşmasıdır. Fiyatları oldukça pahalı olmalarına rağmen metal dişli servolar ise en avantajlı olanlardır. Burada şahsen benim tercihim bu tip malzemenin bir kez alınıp sürekli olarak tüm model helikopterlerde kullanılmasıdır. Servo seçiminde servoların hızları da önemlidir, özellikle kuyruk kontrolünde kullanılacak olan servonun elimizde bulunan en hızlı servodan seçilmesi mecburidir.Bunun nedeni helikopterde meydana gelen tork farklılıklarından dolayı kuyruk sürekli olarak her iki yönede kaçma eğilimi gösterecektir. Bunu karşılamak için GYRO olarak adlandırılan elektronik bir birim model helikopterlerde kullanılır. Bu sistemin başarılı bir şekilde çalışarak kuyruk kaçırmadan uçuşlar yapılabilmesi için kuyruk servosunun mümkün olan en hızlı servo kullanımı ile olabilecektir. Bu tip hızlı ve yüksek torklu servolar da normal standart servolara göre daha fazla enerji harcadıklarından dolayı sizlere yüksek kapasiteli batarya kullanma konusunda oldukça hassas olunması gerektiğini daha önce belirtmiştim.
GYRO SİSTEMLERİ
Model Helikopter kullanımında mecburi olan R/C sistemi ile birlikte uygun bir gyro sisteminin kullanımı mecburidir. Geçmiş yıllarda daha çok mekanik gyro olarak adlandırılan , ayarları daha zor ve uğraş isteyen gyrolar kullanılmaktaydı. Fakat günümüz teknolojisi sayesinde her şeyde olduğu gibi GYRO ‘larda da daha pratik ve kullanımı kolay olan PIEZO GYRO olarak adlandırılan sistemler bizlerin kullanımına sunulmuştur. Piezo Gyro’nun diğer mekanik olan gyrolara göre farkı içerisinde hareketli bir parçanın olmayışı ve bu sayede hem daha ufak boyutlu olabilmeleri ve hem de model düşmelerinde olabilecek hasarlara daha dayanıklı olmalarıdır. Bunun yanı sıra daha az enerji tüketimi olduğundan dolayı artık genelde bu tip gyrolar kullanılmaktadır. İçerisinde bulunan seramik sensör sayesinde çalışan bu sistemin tek dez avantajı , ısı farklılıklarından çok etkilenmesidir.Bu nedenle modelin uçuşuna başlanmadan önce (örnek: arabadan çıkarıldıktan sonra!) en az 10 dakika ortam ısısında beklemesi gerekmektedir. Buna karşılık en önemli avantajlarından birisi ise R/C vericisi üzerinden hassasiyet ayarlarının yapılabilmesidir. Piezo Gyro sistemleri de gelişmeler göstererek HEAD LOCK olarak adlandırılan ve model pilotuna daha rahat uçuş imkânı sağlamak amacı ile rüzgarlı havalar da bile modelin sabit durmasını sağlayabilecek sistemler gelişmiştir. Model helikopter hobisine yeni başlayacak olan bir kişiye kesinlikle HEAD LOCK PIEZO GYRO alması tavsiye edilmektedir. Bu tip gyroların bazılar sadece özel servolar ile kullanılabildiğinden , gyro ile birlikte tavsiye edilen servonun da alınması uygun olacaktır.
Sonuç olarak yeni başlayan bir model helikopter pilot adayına gerekli malzeme listesini aşağıda belirtilen şekilde sıralayabiliriz:
• Digital ve içinde Helikopter menülerinin olduğu bir R/C sistemi (min.5 Kanal) • En az 1300 Mah. olan alıcı bataryası ve şarj cihazı • Piezo Gyro (tercihen HEAD LOCK tipinde) • Hızlı Kuyruk servosu ( gyro sisteminin önerdiği) • Quick (Hızlı) Şarj Cihazı (12 Volt)
MOTOR
Her uçuştan sonra modelinizi arabanıza koymadan önce; deposunda kalan tüm yakıtı tamamen boşaltınız ve tekrar rölantide çalıştırmayı deneyerek motor içinde kalan yakıtıda yakmasını sağlayınız. Uzun süreli bekleme dönemlerinde (kış , tatil v.b.) motorunuza AFTER RUN olarak bilinen koyucu yağ ile yağlayınız.Bu motorunuzu korozyona karşı koruyucu olacaktır.
KUYRUK SİSTEMİ
Model helikopterinizin kuyruğunu harekete geçiren sistemin kontrolünü sürekli yapınız.Eğer Belt drive denilen kayışın sıkılığına bakınız.Eğer tel veya tüp drive sistem ise gevşeme olup olmadığına bakınız.
VİDA ve SOMUNLAR
Mekaniği oluşturan ve tüm parçaları bağlayan vida ve somunları her 2 haftada bir kontrol ederek meydana gelen vibrasyon gibi faktörlerden gevşemelerine engel olmaya çalışınız. Bilindiği üzere yüksek devir ve güçler altında çalışan mekanikte bu tip gevşemeler sürekli olabilecektir.
BATARYA
Alıcı bataryayı sürekli kontrol etmek lazım, batarya arızası nedeni ile kontrolden çıkacak bir model helikopter tehlikeli bir kırım yaşamaya neden olacaktır. Radyo kontrol sistemleri kısmında sizlere bahsettiğim uçuş sürelerine ve gerektiğinde pistte hızlı şarj konusuna önem veriniz. Model mağazalarından satın alabileceğiniz ve model helikopterinizin üzerine monte ederek uçuş pistinde alıcı bataryanızın durumunu gösteren elektronik göstergelerden kullanmanız bu konuda sizlere özellikle önerilmektedir.
Radyo
Küçük sabit aralıklı helikopterleri 4 kanallı radyo (ihtiyacınız gaz , asansör , kanatçık , dümen 2 kanal kızılötesi kontrol sistemi kullanan mikro helikopterler de mevcut olmakla beraber,); kolektif zift modelleri 6 varlık en yaygın ile (5 kanal minimum ihtiyaç ise gaz , toplu perde , asansör , kanatçık , dümen ve gyro kazancı). Çeşitli kontrol mekanizmalarının normal etkileşim, gelişmiş radyolar gibi gaz / kolektif ve gaz / dümen olarak ayarlanabilir karıştırma fonksiyonları içerir çünkü. Radyo fiyatlar $ 50- $ 3,000 USD arasında değişmektedir. Helikopter özgü radyo kontrolörlerinin Tanınmış üreticileri şunlardır: Futaba , JR , Spektrum , Hitec , Sanwa (Kuzey Amerika'da "AIRTRONICS" olarak da bilinir), Multiplex (Hitec bir bölümü) ve OrangeRX . yaklaşık 1990 ile 1970'lerin başında gelen RC helikopter hobi başında helikopter odaklı RC vericiler için orijinal tercih kullanıcı arayüzü, sözde "tek-stick" ya da çok kanallı RC verici "budaklı" tarzı oldu, Helikopter aerodinamik kontrolleri her üç tek joystick şaft tepesinde özel dönebilen, kendinden merkezleme topuzu tek bir primer iki eksenli joystick sahip, tek birincil kontrol mekanizmasının içine birleştirdi. Böyle bir joystick yatay / dikey joystick hareketleri döngüsel kontrolü sağlamak ve topuz kuyruk rotor denetimini çalıştırılması için kullanılır. Bu tür radyolar 1990'ların başında fabrika inşa edilen yeni birimler olarak kullanılamaz oldu ama daha yeni birimler hala uçan RC helikopter ve sabit hem de kendi kişisel kullanım için Kuzey Amerika'da 21. yüzyılda da elektronik hobi RC uçan yapılır RC model uçak -wing.
Modülasyon
Erken radyo kullanılan sistemleri kontrol genlik modülasyonu kendi sinyallerinin iletimi için (AM). 70'lerin sonunda, frekans modülasyonu (FM) daha yaygın hale geldi.
Yayılı spektrum
Spektrum Her iki helikopterler için kullanılan ve sabit kanatlı modelleri olabilir DX6i 6-kanal yayılı spektrum bilgisayarlı uçak radyo gibi sistemler frekans atlamalı yaygın spektrum tarafından kullanılan (FHSS) Futaba yerine alt MHz aralıklarında çeşitli frekansları 2,4 GHz bandında atlamalı istihdam frekansı kullanır. Avantajı radyolar bu sabit frekansta girişim riskini azaltmaya, uçuş sırasında sabit bir frekans kullanarak artık olmasıdır. Böyle Spektrum ve JR gibi sistemler DSM2 kullanmak doğrudan dizi yayılma spektrumlu onlar radyo ve alıcı açık olduğunda seçilen sabit kanalların bir çift iletim (DSSS) yöntemini. Herhangi bir sonraki sistemleri bu kanalları kullanarak önlemek ve kanal başka kullanılmayan çifti aramaya devam edecektir. Her iki yöntem ile, birçok radyo birbiriyle karışmadan bir kez iletilmesi edilebilir. Futaba sistemleri yüzden bile iki vericileri onlar uzun süre bunu yaparken değil aynı kanalı kullanan, frekansı yaklaşık her iki milisaniyede değiştirin. Pilot onlar müdahale olduğu ikinci 500. 1'de modelin herhangi bir anormal davranış / fark etmez. Bu bir başka pilotların radyolar tarafından şu anda kullanımda kanal bakılmaksızın bir vericide dönüm avantaj sağlar. 2.4 GHz Tek dezavantajı karbon fiber gibi bazı malzemeler sinyali maskeleyebilir ve bu yüzden kurulum sırasında önlemler alınması gerektiğidir. Bazı durumlarda, ikincil antenleri ile uydu alıcıları daha çizgi görüş verici radyo korumak için kullanılması gerekir. Başka bir dezavantajı 2.4 GHz standart alıcıları ve vericileri bakılmaksızın gelişmeye açıktır. Bu da her şeyi altüst edebilir.
Kontroller
Model helikopterin önemli ayarlarından birisi ana rotor palinin açı ayarıdır ve gerek montaj aşamasında ve gerekse de uçuş dönemlerinde sürekli kontrolünün yapılması gereklidir. Radyo kontrollü model helikopter kullanımında günümüz teknolojisinde üretilen Digital helikopter cihazları kullanımı ile bu tip ayarlar ve programlar kolaylıkla yapılabilmektedir. Bu yüzden model uçak radyo kontrol sistemleri yerine içerisinde model helikopter menülerininde olduğu bu tip cihazlar kullanmak zorundayız. Öncelikle yeni başlayan modelcilerin akrobasi ayarı (programı) denilen diğer menülere acil ihtiyaçları yoktur. Uzun süre hover uçuşu yapacaklarından bu tip ayarları uçuş tecrübelerinin gelişip akrobasi denemelerine başladıkları dönemlerde yapmalarını önermekteyiz. Model helikopter ayarlarında throttle curve ve pitch curve ayarlarının düzgün ve birbirleri ile orantılı ayarlanması çok önemlidir. Bu ayarların düzgün olması; ana rotor disk devrinin her konumda sabit olarak dönmesini ve size performanslı bir uçuş imkânının sağlanmasına yarayacaktır. Bu ayar için model mağazalarından temin edebileceğiniz (pitch gauge) pitch açı ölçer cihazı ile yapılacaktır. Servo atışlarınızı ayarlayan ATV programından tüm servoların atış miktarlarını maksimum atışa getiriniz ve pitch açı ölçer cihazı palin üzerine takarak aşağıdaki tabloda belirtilen açılarda atışının olmasını sağlayacak şekilde ayar yapınız.
Uçuş modu Uçuş Tipi Düşük açı (low stick) Hover açısı (half stick) Yüksek açı (high stick) N Hover ‘da - 2 + 5 +10 1 Akrobasi - 5 + 5 + 9 2 3 D - 10 0 + 10 H Otorotasyon - 5 + 5 + 13
3 D Uçuşu
Yukarıda belirtilen açılardan daha fazla açı kullanıldığında motorunuza gerektiğinden fazla yük bineceğinden uçuş performansınız ve ana rotor disk devriniz düşerek sizlere tehlikeli durumlar yaşatabilir. Ayrıca motorunuzun gücü üzerinde kullanımından dolayı yıpranması ve stop etme riski daha fazla olacaktır. Bu ayarları zaman içerisinde tekrar kontrol ederek ve kendi uçuş tarzınıza göre hover noktalarını ayarlıyarak size en uygun ideal ayarı bulacaksınız.
Montaj
Temin edilmiş olunan model helikopterler genelde 2 şekilde olacaktır. İmalatçı firma tarafından monte edilmiş şekilde satılan (ARF) ve çok fazla montaj gerektirmeyen veya kit olarak tüm parçaların kutu içinde monte edilmemiş olarak satılan modellerdir. Her iki şekilde model helikopterin kutusu içerisinden çıkacak olan KULLANIM VE MONTAJ KILAVUZU çok önemli olup; kesinlikle belirtilen kural ve sıraya uygun monte edilmesi gerekmektedir. Sizlere belirtilecek olan tüm malzemeler ( LOCKTITE , allen v.b.) eğer kutudan çıkmamış ise bunlar temin edilmeden montaj işlemine başlamamanız gerekmektedir. Aşağıda size montaj sırasında en gerekli olabilecek malzemeler örnek olarak gösterilmiştir.
Montaj kılavuzunda belirtilen sıra ve şekilde monte etmeniz ve hiçbir parça üzerinde değişiklik yapmadan gerektiği şekilde kullanmak gerekmektedir. Kitin içerisinden çıkan rulman, dişliler ve kayışlar çok yüksek devirlerde çalıştıklarından yapılacak olan yanlış bir montaj daha sonra sizlere büyük sorunlar getirebilir. Model helikopterinizin montajı tamamlandıktan sonra sizlere daha önceden önerilen tecrübeli model helikopter pilotu arkadaşlarınıza danışarak helikopterinizi onlara kontrol ettiriniz. Sizin gözünüzden kaçabilecek eksik veya yanlışlıkları onlara size uyararak piste gitmeden gerekli ayarlamayı yapmanızı sağlayacaklardır.
Rekabet
Akrobasi helikopter uçan tarihsel izledi Fédération Internationale AERONAUTIQUE helikopterler için F3C etiketli kuralları. Bu geldikten aerobatik önceden belirlenmiş bir rutin bulunmaktadır. RC helikopterin uçan gelişmiş bir formuna 3D denir. 3D uçan helikopterler gelişmiş performans sırasında bazen akrobasi bazen serbest formda, ya da yarışma organizatörleri tarafından hazırlanan hamle önceden belirlenmiş bir kümesidir. Dünyada 3D yarışmalarda bir dizi ikili bulunmaktadır. En iyi bilineni 3D Masters in İngiltere ve eXtreme Uçuş Şampiyonası (XFC) ABD .
Ticari Uygulamalar
Bazı şirketler alçak irtifa için mesela hava fotoğrafçılığı , filme, polislik ve uzaktan gözlem veya muayene RC multicopterslerden faydalanmak isterlerken, RC helikopterleri yaygın ticari amaçlar için kullanılmaz. ABD Federal Havacılık İdaresi tüm ticari RC modeli ve topraklama 2006 yönetmelikler insansız hava aracı (İHA) uçuşları ABD'de herhangi irtifada uçmak izin verilmeden önce resmi FAA sertifikası istemek için yükseltilmiş. Bu hamle yasal meydan ediliyor. Ticari drone / helikopter uçuşları yetki FAA sertifikaları yoluyla vaka bazında bir durumda, sınırlamalar altında, (COA) izin verilebilir. 2007'de 1.400 COA'ları yayımlanmıştır. Küçük helikopterler ve İHA ilişkin yeni düzenlemeler FAA 2015 yılında nedeniyle [14] Bu kayıt, lisanslama, pilotlar, onboard sensörler ve çarpışmayı önlemek için yeni standartlar yer alacak. Oldukça yüksek irtifaya ulaşabilirsiniz uygulamalar bu ve diğer türleri göz önüne alındığında, tüketicilerin güvenlik sorunları ile kendilerini tanıtmak için de önemlidir. Amerika Birleşik Devletleri'nde model uçak için Güncel kılavuzlar "görmek ve önlemek" çarpışmaları önlemek için birincil aracı olarak güveniyor.
Güvenlik
Öncelikle radyo kontrol modelciliğin her türü için ( uçak,helikopter,araba ve tekne ) bilinmesi gereken ilk kural ; uğraş verdiğimiz modelciliğin kesinlikle bir oyuncak olmadığını ve uygun güvenlik kuralları dahilinde kullanılmadığında kendimize ve çevremizde bulan kişilere hayati derecede zarar verebilecek malzeme – ekipman olduğunun anlaşılmasıdır. Her türlü sorumluluğun sadece modelciye ait olduğunu bilerek ve gerekli güvenlik kurallarına uyarak radyo kontrol modelcilik hobisini yapmak zorundayız. Satın almış olduğumuz tüm ekipmanların içerisinde bulunan kullanım kitapçıklarında , bu konuya özellikle dikkat edilmesi belirtilerek TEK SORUMLULUĞUN modelciye ait olduğu yazmaktadır. Bunun en büyük nedeni uçak,helikopter,araba ve motorlu teknelerde (yelkenli modeller dışında) kullanılan motorların hacimleri ile doğru orantıda ortalama 0.5 Hp.’den – 12 Hp.’ye kadar güçlerinin olması ve dikkatsiz kullanım sonucunda ciddi yaralanmalara yol açabilecek güçlerinin bulunmasıdır. Sizlere R/C Helikoptercilik dalında bilgilendirmek ve ülkemizde pek yaygın olamayan bu modelcilik dalını tanıtmak için bu yazı dizisini hazırlamaktayım. Yukarıda belirtilen güvenlik kuralları modelciliğin bu dalında EN ÇOK DİKKAT EDİLMESİ gerek kuraldır. Bunun en önemli nedeni ise; yaklaşık 1500 – 1950 devir arasında dönmesi sayesinde model helikopterin uçuşunu sağlayan ANA ROTOR PALİ olarak adlandırılan pervanenin kullanımında meydana gelebilecek hataların CİDDİ DERECEDE TEHLİKELİ sonuçlar oluşturmasıdır. Bu nedenle; satın alınacak veya sahip olunan model helikopter kitinin kullanım ve montaj kitapçıklarına harfiyen uyulması ve hiçbir parça üzerinde orijinal olmayan modifikasyonların yapılmaması gerekmektedir. Tüm parçaların ve kitler Avrupa ve Amerika standartlarına göre üretici firmalar tarafından aylar süren testlerden geçirildikten sonra onaylanarak helikopter marketine sunulmaktadır. Model Helikopter modelciliğindeki en önemli güvenlik kurallarından birisi modelin uçuş aşamasına gelindiğinde (hover veya meydan turları) kesinlikle izleyicilerin en az 10 – 12 metre uzaklıktan daha yakına gelmemesi gerekmektedir. Ayrıca modelin insanların üzerinden uçurulmaması ve etrafta bulunan ağaç,bina , araç v.b. nesnelere yaklaştırılmaması gerekmektedir. Helikopterin özellikle model uçaktan farkı her yöne (ileri,geri,yukarı,aşağı ve yanlara )çok rahatlıkla hareket edebilme özelliğinden dolayı belirtilen güvenlik kuralları çok daha önem kazanmaktadır. Model Helikopterin uçurmayı sizlere en kolay şekilde deneyebileceğiniz bir örnekle anlatmak istiyorum. Elinize bir kalem veya 10–15 cm. boyutunda bir çıta alarak, işaret parmağınız içinde düşürmeden dik olarak tutmaya çalışın. Kalem veya çıta ileri doğru düşme eğilimi gösterdiğinde siz onu geriye doğru iterek dengede tutmaya çalışırsınız veya yanlara doğru kaydığında ise tam ters taraf doğru ivme verirsiniz. Model Helikopter uçurma teknik ve prensibi esasen aynı şekildedir; model havaya kalktığında ileri doğru kayarsa siz onu geri kumanda ile sabit tutmaya çalışırsınız. Aynı şekilde sağa ve sola yatarsa ters kumanda ile düz durma getirmeye çalışırsınız. Sonuçta model helikopter havada yüzen ve her yöne kaçma eğilimi gösteren bir mekanikten oluşur. Diğer model uçak uçurma tekniği gibi modeli kaldırıp düz uçuşa geçtiğinizde herhangi bir kontrol komutu vermeden düz gidebilme özelliği helikopter uçuşunda yoktur. Sürekli olarak model helikopter pilotu modeli düzelterek ve her an her saniye sürekli R/C cihazında komutlar vermek zorundadır. Bu nedenle diğer modelcilik dallarına göre model helikopter pilotluğu daha zor ve sürekli konsantrasyon gerektirmektedir. Güvenli bir uçuş yapabilmek için model helikopter pilotluğundan önce gerekli malzeme ve ekipmanın tam ve bilinçli olarak temin edilmesi lazımdır.
Ölümler
Bir Eylül 2013 olay New York'ta 19 yaşındaki R/C helikopter meraklısı helikopterlerin 'bıçakların biri başını vurdu, öldüğünde uzaktan kumandalı model helikopterlerin olası tehlikelerinin altını çizdi.[2]
Temmuz 2013 yılında, 41 yaşındaki İsviçreli Mauensee ölü bulundu. Onda ise, "ağır kafa ve kol yaralanmaları" vardı.[3]
Minyatür Helikopterler
Minyatür helikopterler uzaktan yüz gram sadece birkaç gram arasında değişen bir ağırlığa sahip helikopterler kontrol edilir. Üretimde en hobi ve meraklıları yönelik oyuncaklar bulunmaktadır. Buna ek olarak, askeri ve güvenlik uygulamaları için prototip yapan birçok şirket vardır. Minyatür helikopterler son teknolojiler için popüler gösteriler vardır minyatür . [21] Minyatür modelleri, bu tür örnekleri arasında e-Flite Bıçak CX ve CX2 ve vardır Picoo Z , popüler tüketici modeli. Ile birlikte Proxflyer , birçok üretim modelleri için prototip ve temelinde. Bir son örnek tarafından geliştirilen bir kerelik prototip ve teknoloji gösteri kalemi olan Seiko Epson at ve gösterdi Uluslararası Robot Fuarı'nda ise Tokyo'da Seiko Epson Micro uçan robot . [4]
- Minyatürleştirme
Teknikler normal büyüklükte RC helikopterler ile karşılaştırıldığında ağırlığı ve karmaşıklığı azaltma içerir:
- Mevcut en yoğun güç kaynaklarının kullanımı, lityum polimeri .
- Kısa bir uçuş için sadece yeterli pil kapasitesi, genellikle birkaç dakika.
- Minyatür DC motorlar.
- Elektronik yapılmış SMD bileşenleri ve ASIC yongaları.
- Hafif plastik veya karbon fiber armatürleri ve yapısı.
- Kızılötesi kumanda yerine radyo.
- Otomatik-stabilizasyon Sabitleyici bar
- Servolar; Sadece kuyruk yön kontolü rotor değişken güç vasıtasıyla.
Notlar
- "ALMA Filmed with Hexacopter". ESO Announcement. 19 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2013.
- J. David Goodman (5 Eylül 2013). "Remote-Controlled Model Helicopter Fatally Strikes Its Operator". New York Times. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2013.
- Everett Balmores (11 Temmuz 2013). "Tragic news from Switzerland involving a model helicopter". RC Heli Resource. 21 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2013.
- "Epson Corporate: Newsroom". Epson.co.jp. 10 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2013.
Dış bağlantılar
 |
Wikimedia Commons'ta Radio controlled model helicopters ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |