Kur'an'daki duraklama işaretleri

Kur'an'daki duraklama işaretleri (diğer adları da secâvend ya da vakf ve ibtidâ) kıraat esnasında belli bir yerde durulması ya da devam edilmesi için koyulmuş işaretlerdir. Bunlar cümlenin sadece yapısına veya sözdizimine değil, aynı zamanda nefes için veya etki için duraklama ihtiyacına da dayanmaktadır. Pickthall, ritmi işaret eden belirli bir ses tekrarladığında, güçlü bir duraklama olduğunu ve cümle bir sonraki ayete geçse de ayetin doğal olarak sona erdiğini söyler. Böylece bu işaretler kelimelerin telaffuzu, ritmi, tonlaması ve hece ayrımını etkiler.[1]

Tarih

Vakf ve ibtida konusunu işleyen eserler yazılmış olmasına rağmen, mushaf yazımında Muhammed bin Tayfur es-Secavendi'nin (ö. 560 HS) kullandığı terimler ve rumuzlar kabul görerek yaygınlık kazanmıştır.[2]

Mevzu hakkındaki hadislerden biri:

Ümmü Seleme, “Resûlullah Kur’an okurken kıraatini âyet âyet keserdi (âyet sonlarında dura dura okurdu)” demiş ve Fâtiha’dan örnek vererek her âyetin sonunda durduğunu ifade etmiştir (Müsned, VI, 302; Tirmizî, “Feżâʾilü’l-Ḳurʾân”, 23).[3]

Duraklama işaretleri

Bu işaretler genellikle satırın en üstüne yerleştirilir.

Mecburi Duraklatmalar

م - Lazım (لازم) kısaltması. Satırın üstünde bulunur. Muhakkak durulmalıdır. Bu işarete uymamak manayı değiştirebilir.

ط - Mutlak (مطلق) kısaltması. Tam durulur.

لا - Lam ve elif Arapça tek başına hayır demektir. Durmak yasaktır. Eğer durulursa ve ayet sonu değilse, okuyucu işaretten önceki bir yerden başlamalıdır.[4]

س or سكتة - Sekte kısaltması. Nefes vermeden durmak gerekir. Sessizlik efekti verir.[3][5] Kur'an'da 4 yerdedir. Satır altında bulunur.

وقفة ya da وقف - Duruş demektir. Bir öncekiyle aynı fakat biraz daha uzun bir sessizlik.

قصر - Uzatmadan kısa okunur. Satır altında bulunur.

مد - Med. Kısaltmadan uzun okunur. Satır altında bulunur.

İhtiyari Duraklatmalar

Okuyucu durma ihtiyacı duyabileceği için, örneğin nefes veya başka ihtiyacı için, bu işaretler yerleştirilmiştir.

ج - Caiz (جائز) kısaltması. Durmak iyidir, ama devam da edilebilir.

ز - Mücevvez (مجوز) kısaltması. Durmamak iyidir fakat geçilebilir.

ص - Murahhas (مرخص) kısaltması. Durmamak iyidir fakat okuyucu yorulduysa veya benzeri mümkün sebepler varsa durulabilir.

ق - Durmamak iyidir.

قف - Durmak iyidir. Ayetin anlaşılırlığını artırır.[4]

صل - İcmanın fikri burada durulmasıdır.

◌ۖ - Durmamak iyidir.

◌ۛ - Muanaka (معانقة) işaretleridir. Bu işaretler ikişer ve birbirlerine yakın halde bulunurlar. Okuyucu ikisinden birinde durmalıdır ama ikisinde birden değil.[1]

Birkaç işaret

۝ - Ayetlerin sonundadır. Tam bir durduktan sonra, ayetin son harfi ünsüzse ünlüsünü kaybeder veya bir tenvinli elif ise tenvini uzatılmış bir elife dönüşür. Bu işaretin içinde bitirilen ayetin numarası yazar.

ك - Kezalik (كذلك) kısaltması. Bir önceki işaretin aynısı demektir.

ع - Ayet sonlarında bulunur. Bir konunun bitip diğerinin başladığını gösterir. Namazda bu işaretin olduğu yerde rükûa gitmek daha uygundur.[4]

Sayfa kenarı işaretler

Bu işaretler mushafı cüz ve hizb gibi kısımlara ayırır. Mushaflar 30 cüz'e ayrılır. Her cüz'ün başında sayfa kenarında bu gösterilir. Hizb de Kur'an'ın 60ta biridir. Bu da işaretle gösterilebilir.[1]

Secde (سجدة) kelimesi sayfa kenarında veya bir ayette gösterilebilir. Bu o ayeti okuyan veya dinleyen Müslümanların secde etmesi gerektiğini belirtir. Mushaflarda 14 adet secde ayeti vardır. Bütün secde ayetleri Mekkîdir.[6]

Kaynakça
  1. Introduction to Qur'anic script. ISBN 978-1-136-11138-9. OCLC 1124340016.
  2. "SECÂVENDÎ, Muhammed b. Tayfûr - TDV İslâm Ansiklopedisi". 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  3. "VAKF ve İBTİDÂ - TDV İslâm Ansiklopedisi".
  4. "KUR'AN-I KERİM'DEKİ DURAKLAR | İslam ve İhsan". 11 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  5. "The Rules and Signs of Stopping (Waqf) When Reading Quran". 27 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  6. Denffer, Ahmad von, 1949-. ʻUlūm al-Qurʼān : an introduction to the sciences of the Qurʼān. Leicestershire, United Kingdom. ISBN 978-0-86037-621-7. OCLC 920874522.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.