Lütfi Özkök
Lütfi Özkök (d. 15 Mart 1922/1923[1][2], İstanbul), (ö. 31 Ekim 2017, Stockholm) İsveç'te yaşayan Türk fotoğrafçı, şair ve çevirmen. Nobel Edebiyat Ödülü almış yazarların portrelerini çekmesiyle bilinir.
Lütfi Özkök | |
|---|---|
 Lütfi Özkök 1987 | |
| Doğum |
15 Mart 1923 İstanbul |
| Ölüm |
31 Ekim 2017 Stocholm |
| İkamet | Stokholm, İsveç |
| Milliyet | Türk |
| Mezun olduğu okul(lar) |
İstanbul Üniversitesi Paris Üniversitesi |
| Meslek | Fotoğrafçı |
| Tanınma nedeni | Nobel Edebiyat Ödülü almış yazarların portrelerini çekmesi |
| Evlilik | Anne-Marie |
| Çocuk(lar) | Nermin |
| Resmî site | www.lutfiozkok.se |
Biyografisi
İstanbul'da doğan Lütfi Özkök'ün annesi Emine Devlet Hanım Romanya doğumlu bir Kırım göçmeni, Kırım göçmeni babası Mehmet Muradasıl balıkçıydı. Özkök'ün annesinin büyük dedesi, bir Rus prensini düelloda öldürünce, aile intikamdan korkup Romanya'ya göç etti. Emine Hanım ile Mehmet Muradasıl evlendikten sonra İstanbul'a göçtü. Üç kardeşten en büyüğüdür.
Ortaöğretimini Vefa Lisesi, Kumkapı Saint Jean d'Arc Fransız Okulu'nda ve Taksim Lisesi'nde tamamladı. Saint Jean d'Arc Fransız Okulu'nda Ermeni bir hocadan keman dersleri aldı. Liseyi bitirince Paris'in Nazi işgali altında olmasından ötürü Viyana'ya gitti ama Rusların Viyana'ya yaklaşmasıyla bir yıl sonra İstanbul'a döndü. İstanbul Üniversitesi Fransız Filolojisi'ne girdi. 1949 yılında Paris'te mühendislik okumak için izin çıkarttı. Paris Üniversitesi'nde tekstil okudu ve ileride eşi olan, kendisinden üç yaş küçük İsveçli Anne-Marie Hanım ile tanıştı. 1949 Eylül'ünde Lüksemburg Parkı'nda tanışan çift, 1950 yazında evlendi. İlk çocuğu Nermi'nin adı lisedeki platonik aşkı Nermin ile hayranı olduğu Fin atlet Paavo Nurmi'nin sentezidir. 24 Aralık 1950'de Stokholm'e yerleşen Özkök, 1 Kasım 2017'de burada öldü. Temmuz 2001'de eşi hayatını kaybetti.
Fotoğrafını çektiği edebiyatçıların fotoğrafları Lütfi Özkök Objektifinden Nobel Ödüllü Edebiyatçılar adlı kitapta toplanmıştır. Özkök'ün arşivinde 1500 dolayında edebiyatçının fotoğrafı bulunuyor. 1951-2001 arasında Nobel Edebiyat Ödülü kazanmış yazarlardan 32'sinin portresi çekmiş durumdadır. İrlanda ile İsveç'in ortaklaşa çıkardığı İrlandalı yazarlar pul serisinde Özkök'ün çektiği portreler kullanıldı.[3]
Yapıtları[4]
Şiir
- Uzaklığın Yakınlığı, Toplu Şiirleri (1944-1992) (1989)
- Vindarnas Väg (1984 Rüzgârların Yolu)
- İçimizdeki Sıla (1978)
Çeviri
- Kardan Düşler (1998 L. Södenberg’den)
- Ayak İzleri (1989, Turhan Kayaoğlu ile).
- Brödet och Karleken[5] (1953 Türkçeden İsveççeye Şiirler),
Antoloji
- 1945 Sonrası İsveç Şiiri Antolojisi (1996 Yüksel Peker ile).
- Çağdaş İsveç Şiiri (1973)
Ödülleri[6]
- 2000 - Rinkeby Kitap Fuarı Ödülü
- 1996 - İsveç Akademisi Ödülü
- 1993 - Stokholm Şehri Onur Ödülü
- 1986 - Belediye İşçileri Federasyonu Sanat Ödülü (Meksika)
Dış bağlantılar
- Lütfi Özkök - Webbsite.13 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
- Doğum günü bilinmemekle beraber Viyana sınırında kendisine doğum günü sorulduğunda o günün tarihi olan 15 Mart yanıtı vermiştir. 1922'de dünyaya geldi ama nüfus kaydında 1923 olarak geçiyor.
- Terzi, Şermin. Nobelli yazarların fotoğrafçısı Lütfi Özkök. 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hürriyet. 4 Şubat 2007. 20 Mayıs 2011 tarihinde erişildi.
- İkiz, Osman. ‘İsveç’te bir Türk var’. 26 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NTVMSNBC.com. 3 Ekim 2004. 20 Mayıs 2011 tarihinde erişildi.
- "Topçu, Hayrunisa. Avrupa'da ve Amerika'da Türk Edebiyatı: 3.1. İsveç'te Yaşayan Türk Yazar ve Şairler. sayfa 723" (PDF). 4 Aralık 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2011.
- Şermin Terzi'nin araştırmasında kitap adı Ekmek ve Aşk şeklinde çevriliyken Fotografya adlı internet sitesinde Ekmek ve Sevda şeklinde geçiyor.
- "Lütfi Özkök'ün Kronolojik Yaşamöyküsü. Sayı 19. Fotografya. 20 Mayıs 2011 tarihinde erişildi". 3 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2011.