L'Atalante
L'Atalante (ya da Le chaland qui passe, Türkçede Geçip Giden Çatana) 1934 yapımı, Jean Vigo tarafından yönetilen ve başrollerinde Jean Dasté, Dita Parlo ve Michel Simon'un rol aldığı Fransız yapımı film. Çoğu eleştirmen tarafından tüm zamanların en iyi filmleri arasında gösterilir.
| L' Atalante | |
|---|---|
 L'Atalante filminin özgün sinema afişi | |
| Yönetmen | Jean Vigo |
| Yapımcı | Jacques-Louis Nounez |
| Oyuncular |
Michel Simon Dita Parlo Jean Dasté |
| Müzik | Maurice Jaubert |
| Çıkış tarih(ler)i | Eylül 12, 1934 |
| Süre | 89 Dk. |
| Ülke |
 Fransa |
| Dil | Fransızca |
Konusu
Jean Daste, L'Atalante'nin kaptanı, Juliette (Dita Parlo) ile evlenir. Düğün Juliette'in taşra kasabasında olur. Filmin açılış sahnesinin -yeni evliler kiliseden Jean'in mavnasına yürürler- kesintili stili Fransız Yeni Dalga akımını akla getirir. Çift balayına geçici bir çözüm ve kargo taşıma işi için Le Havre ve Paris arasında tekne yolculuğuna başlarlar. Gemide kadın varlığına alışık olmayan mürettebatta huzursuzluk baş gösterir. İkinci kamarada, kedi sevgisini saplantı haline getirmiş Jules ile Juliete'yi konuşurken gören Jean kedileri etrafa fırlatır, tabakları kırar ve asıl çatışma konusu olan ve başına birçok iş açacak olan kıskançlığını gösterir. Paris'e vardıklarında Jean ve Juliette müzik kulübüne giderler. Burada Juliette'e kur yapan bir sokak satıcısı ile Jean arasında itiş kakış yaşanır. Gemideki hayattan sıkılan ve Paris'in parıltılı ışıklarının etkisine giren Juliette gemiden kaçar. Jean çok öfkelenir ve onun dönmesini beklemeden limandan ayrılır. Fakat sonra Jean'in depresyona girdiğini gören Jules, Juliette'i aramak ve gemiye geri getirmek üzere gider.
Oyuncular
- Michel Simon — Le père Jules
- Dita Parlo — Juliette
- Jean Dasté — Jean
- Gilles Margaritis — Le camelot
- Louis Lefebvre — Le gosse
- Maurice Gilles — Le chef de bureau
- Raphaël Diligent — Raspoutine, le batelier ('Rafa Diligent' olarak)
Prodüksiyon ve gösterim
Filmin övgü toplayan görüntüleri ünlü Sovyet yönetmen Dziga Vertov'un kardeşi Boris Kaufman tarafından çekilmiştir. Kaufman daha sonraları On the Waterfront (1954) gibi Hollywood filmleri çekmeye devam etse de Vigo ile çalıştığı yılları sinemasal cennet olarak tanımlar.
Dağıtım şirketi filmin süresini 65 dakikaya çekerek filmi daha popülerleştirmek ve başlığı, filmde geçen şarkıyla aynı isim olan 'Le chaland qui passe' ("The Passing Barge") olarak değiştirmek için girişimde bulundular. 1990 yılında RAI (İtalyan Devlet Yayın Şirketi) 89 dakikalık versiyonunu sakladığından film tekrar restore edilebildi. Sonuçta şu anda film video kasete ve 2001 yılında tam versiyonuyla DVD'ye aktarıldı.
Etkileri
Film ileri görüşlü şiirsel ve gerçekçi tarzıyla övgüyü hak eder. Piyasaya sunulmasından sonra, Fransız sanat tarihçisi Elie Faure filmi "klasik, hararetli, fikir ve hayal ile taşan; şiddet içerse de bu kötü ruhlu romantizmi ile bile hümanizmi hatırlatan bir yapıt." olarak yorumladı. Film, Vigo'nun çalışmalarına birçok gönderme yapan Fransız Yeni Dalga yönetmenlerinin de favorisi oldu. Fransız yönetmen Francois Truffaut 1946 yılında henüz 14 yaşındayken filmi gördüğünde duyduğu hayranlığı şu sözlerle belirtir: "Sinemaya girdiğimde Jean Vigo'nun kim olduğunu bile bilmiyordum. Film için duyduğum vahşi coşkuyla adeta bozguna uğradım." Yugoslav yönetmen Emir Kusturica da Jean Vigo'ya hayranlığını vurgular ve Vigo'nun şair yönüne dikkat çeker. Bu hayranlık kendini en iyi yönetmenin L'Atalante'nin su altı sahnelerini anımsatan Underground filminde kendini gösterir. L'Atalante 1962 yılında İngiliz aylık film dergisi Sight & Sound tarafından yapılan ankette gelmiş geçmiş en iyi 10. film olarak yer bulurken, 1992 yılında ise 6.'lığa yükseldi. Ayrıca yine 2002 yılındaki Sight & Sound dergisinin anketine göre yönetmen Jim Jarmusch'in favori filmi.
Kaynakça
- en.wikipedia, L' Atalante maddesi16 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.