Lakota mitolojisi
Lakota mitolojisi, Lakota halkına ait mitlerin ve efsaneleri kapsar.
Genel Bakış
Lakotalar her şeyin bir ruhu olduğuna inanır; ağaçlar, kayalar, nehirler ve neredeyse her doğal varlık bu kavrama dahildir. Bu nedenle ölümden sonraki yaşamın varlığına da inanırlar.
Yaratılış
Lakota inancına göre, Kaya ( İnyan ), her yerde mevcut olan ruh Wakan Tanka, Büyük Gizem ve Karanlık Han başlangıçta mevcuttur. İnyan bir gün güçlerini veya şefkatini kullanmak istedi, bu yüzden güçlerinin kontrolünü elinde tutmak için Maka'yı (Dünya) yarattı. Ancak bunu yaparak kanının çoğunu feda etti, kan su oldu, büzüştü, sertleşti ve İnyan güçlerini kaybetmeye başladı. Sudaki gücü koruyamayan İnyan, Skan'ı yarattı. Maka, İnyan'a her şeyin soğuk ve karanlık olduğundan şikayet etti, bunun üzerine İnyan Şafak Anpo'yu yaratı.
Maka daha sonra İnyan'dan ayrı olmak istedi, bu yüzden evrenin en yüksek yargıcı olan Skan'a başvurdu. Skan daha sonra Maka'nın İnyan'a bağlı kalması gerektiğine karar verdi, bu yüzden Dünya'da kayalar toprağa bağlandı. Başka bir versiyonda, Inyan Maka'yı yarattığında, Maka iktidarsızlığı nedeniyle onunla alay etti. İnyan, Skan'a başvurdu. Maka çok üşüdüğünden şikayet ettiğinde, Skan ışık ve ısı sağlamak için Anpo ve Wi'yi yarattı ve Maka çok sıcak olduğundan şikayet ettiğinde Skan, Han ve Anpo'ya dünyanın dört bir yanında birbirlerini takip etmelerini ve böylece gece gündüzü yaratmalarını emretti.[1]
Önemli hikayeler
Lakota mitolojisindeki en ünlü hikâyelerden biri, hileci örümcek tanrısı İktomi'nin maceralarıydı.
Bir diğeri, toprağa zarar veren ve ona rastlayan herkesi yiyip bitiren yılan canavar Unhcegila'nın öldürülmesiyle ilgiliydi . Pek çok savaşçı, başındaki yedinci noktada, taşıyıcısına büyük bir güç verdiği için kalbi işlevi gören kırmızı bir kristal elde etmek için onu öldürmeye çalıştı.[2]
Bir versiyonda, Unhcegila, Bear Clan'dan bir savaşçının ailesini yedi. Savaşçıya bir Gelincik ruhu, Unhcegila tarafından yutulursa, bıçağını kullanarak yolunu kesip diğer kurbanları serbest bırakabileceği söyledi.
Başka bir versiyonda, Unhcegila, bir doktorun onlara birkaç ok vermesinin ardından biri kör olan iki erkek kardeş tarafından öldürüldü. Bazı hesaplar, okların Unhcegila'yı tamamen öldürmediğini, ancak onu o kadar çok yaraladığını, acı içinde kıvranırken toprağa zarar verdiğini ekliyor. Öldüğünde, Güneş kalıntılarını kurutarak Badlands'de (Makȟóšiča) bulunan kaya oluşumları ve iskeletlerle sonuçlandı.[3]
Üçüncü bir versiyonda, Unhcegila ilkel sulardan toprağı sele boğmak için ortaya çıktı. Ortaya çıkan yıkım, Şimşek kuşu Wakinyan'ı kızdırdı, bu yüzden karayı kurutmak için kanatlarını çırptı ve kalbini yok etmek için yıldırım atarak onu öldürdü. Bunun üzerine kemikleri karaya dağıldı.[2]
Öbür dünya
Lakota halkı, ölümden sonra, ölen kişinin ruhunun mutlu avlanma alanına, yaşayanların dünyasına benzeyen, ancak daha iyi havayla ve avlanması dünyada olduğundan daha kolay olan bir yere gideceğine inanıyordu.
Bununla birlikte, bazı hesaplar Sky-Road'un ( Samanyolu ) merhumun varış yeri olduğundan bahseder, ancak ölen her ruhun uygun dövmeleri Hihankara adlı yaşlı bir kadına sunması gerekir. Uygun dövmesi olanları kabul edilirdi, ancak dövmesi olmayanları hayaletler gibi dolaşmak için Dünya'ya itilirdi.
Not
Kalın yazılan yazılar tek isimdir.
Ayrıca bakınız
- Lakota mitolojik figürlerinin listesi
Kaynakça
- Native American myths in brief
- , pg. 118, Native American Mythology A to Z
- UNCEGILA - the Native American fabulous creature (Native American mythology