Lizard (albüm)
Lizard, İngiliz progresif rock grubu King Crimson'ın üçüncü stüdyo albümüdür. 1970 yılında piyasaya çıkmıştır. Tıpkı ikinci albüm In the Wake of Poseidon gibi albüm kadrosu, albüm sonrasında beraber performans vermeden bozulmuştur. Bassist ve vokalist Gordon Haskell ve davulcu Andy McCulloch'un King Crimson üyesi oldukları ilk ve tek albümdür.
| Lizard | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| King Crimson stüdyo albümü | ||||
| Yayımlanma | Aralık 1970 | |||
| Kaydedilme | Wessex Sound Stüdyoları, Londra, İngiltere | |||
| Tarz | Caz, progresif rock | |||
| Süre | 42:30 | |||
| Şirket | Island Records, Atlantic Records | |||
| Yapımcı | Robert Fripp, Peter Sinfield | |||
| King Crimson kronolojisi | ||||
| ||||
Arka plan ve Müzik
Haskell, Fripp'in okul arkadaşı idi. Daha önce In the Wake of Poseidon albümünün Cadence and Cascade şarkısının vokallerinde gruba yardım eden Haskell, sonrasında Fripp tarafından gruba çağrıldı. Yine In the Wake of Poseidon albümünde gruba yardım eden Andy McCulloch ve saksafon ve flutist Mel Collins de gruba tam üye olarak dahil oldu. Caz piyanisti Keith Tippett ve üflemeli çalgılarda Robin Miller, Mark Charig ve Nick Evans da albüme katkıda bulundu. Ayrıca Yes'in vokalisti Jon Anderson da Lizard şarkısının ilk bölümü "Prince Rupert Awakes"'in vokallerini yaptı.
Lizard tartışmalı olmakla beraber King Crimson'ın en caz etkileşimli albümü olarak görülür. In the Wake of Poseidon albümünde Cat Food'un sinyallerini verdiği bu dönüşüm Lizard'da hayata geçmiştir. Söz yazarı Peter Sinfield bu albüm için oldukça yaratıcı ve etkileyici şarkı sözleri yazmıştır.
Albüm Circus şarkısıyla açılır. Şarkı Haskell'in sakin vokaliyle başlar, ancak Fripp'in mellotronla çaldığı sert melodi ile şarkının havası değişir. Şarkıda Fripp'in akustik gitardaki ustalığını yanı sıra Mel Collins'in saksafon solosu ve Peter Sinfield'in zengin hayalgücü de gözlerden kaçmamaktadır.
Sonraki iki şarkı "Indoor Games" ve "Happy Family" "haşarı" şarkılardır. Hedonizm'i çağrıştıran şarkı sözleri vardır. Happy Family The Beatles'ın dağılışını anlatır. Şarkıda 'Judas' "Paul McCartney", 'Rufus' "Ringo Starr", 'Silas' "George Harrison" ve 'Jonah' "John Lennon"'dır. İki şarkı Haskell'in "hey ho" demeye çalışırken kendini tutamayıp koyverdiği kahkahayla bölünür. Haskell daha sonra gülmesinin sebebinin Peter Sinfield'in kullandığı kelimeler olduğunu açıklayacaktır. Buradan Haskell'in Sinfield'e ve onun şarkılarına olan yaklaşımı hakkında fikir sahibi olabilir gibi gözüksek de tabii ki elimizde bu yaklaşımla ilgili kesin bilgiler yoktur.
Sıradaki şarkı "Lady of the Dancing Water" Mel Collins'in flüt performansıyla ön plana çıkar. King Crimson'ın ilk albümü In the Court of the Crimson King'deki "I Talk to the Wind" , "Moonchild"; ve ikinci albüm In the Wake of Poseidon'un "Cadence and Cascade" adlı şarkılarıyla benzer bir soundu vardır.
Albümün son şarkısı; en uzun King Crimson bestesi -emprovize performanslar hariç- olan Lizard'dır. Şarkı 4 bölüme ayrılır. Bu bölümlerden bazıları da yine kendi içlerinde parçalara ayrılır. Şarkı epik bir savaşın için de olan prensin -Prens Rupert- hikâyesini anlatır.
Şarkının ilk bölümü "Prince Rupert Awakes" Yes'in vokalisti Jon Anderson'un King Crimson ile beraber yaptığı ilk ve tek çalışmadır. Şarkının bu bölümü içten ve ruhani mısralar arasında ilerlerken ona folk müziği akorları ve ritmik alkışlar eşlik eder. Sonrasında sözsüz bir koroyla ikinci bölüm "Bolero"ya bağlanır.
Şarkının Bolero bölümü albüme katkıda bulunan konuk sanatçıların yeteneklerini gözler önüne sermektedir. Bolero kendine has yavaş bir ritmi olan ispanyol dans müziğidir. Tippett, Miller, Charig ve Evans davulcu McCulloch'un çaldığı bolero benzeri ritim üstüne cazımsı sololar atarlar.
Bolero'dan sonra şarkının "The Battle of Glass Tears" bölümü başlar. Bu bölüm kendi içinde "Dawn Song", "Last Skirmish" ve "Price Rupert's Lament" olmak üzere üç parçaya ayrılır.
"Dawn Song" Robin Miller'ın çaldığı alto obua temasıyla başlar. Sonrasında Haskell şarkıya katılarak bu temayı bastırır. Sıradaki alt bölüm " Last Skirmish" albümün enstrümantal üst noktalarından biridir. Bölüm boyunca adeta tüm enstrümanlar bir savaşı canlandırırlar. Bölüm kötülüğü temsil eden, "Circus"unkine benzer bir temanın tekrarıyla doğruğa ulaşır. Eğer "Last Skirmish" bir savaşı anlatıyorsa "Prince Rupert's Lament" de savaş sonrası dinginliğinde olan-bitenin değerlendirilmesidir. Robert Fripp'in hüzünlü gitar partisyonu bir cenazeyi anımsatır.
"Prince Rupert's Lament" ile beraber "The Battle of Glass Tears" da sonuçlanır ve şarkının ve albümün son bölümü "Big Top" başlar. "Big Top" "bozulmuş" bir arka plan müziği üstüne karnavalımsı Circus'un melodilerinin yankılanması, solup açması ve sonunda hızlanarak bitmesiyle sonuca ulaşır.
Ortaya çıkan tüm bu göz kamaştırıcı eserlere rağmen Lizard'ın hazırlığı esnasında Haskell ve McCulloch'un pek mutlu bir çalışma dönemi geçirdiği söylenemez. Özellikle Haskell bir soul ve motown müzisyeni olarak King Crimson müziğine adapte olmakta oldukça büyük bir güçlük çekmiştir. Albüm tamamlandıktan sonra, gelecekteki turun provaları esnasında da grubu bırakmıştır. Sonraki 19 yıl boyunca Haskell albümle ilgili telif hakları yüzünden grupla mahkemelik olmuştur. Haskell in grubu bırakmasının ardından davulcu McCulloch da King Crimson'dan ayrılmıştır. Ancak Mel Collins sıradaki albüm Islands'ın kayıtları için grupla beraber kalmıştır. Gordon Haskell'in yerini -bas gitar ve vokal- Boz Burell doldurmuş, davula da Andy McCulloch'un yerine Ian Wallace geçmiştir. Bu kadro tur repertuvarına Lizard albümünden "Cirkus" ve "Lady of the Dancing Water" şarkılarını eklemiştir.
Kapak
Albümün dış yüzündeki kapak Gini Baris'e aittir.
Kapakta King Crimson'ı oluşturan harfler ortaçağ yazı stiliyle yazılmıştır. Ön kapakta "Crimson" arka kapakta ise "King" yazar. Crimson yazan taraf albümün son şarkısı Lizard'a ait imgeleri sembolleştirirken; King tarafı aynı işi ilk dört şarkı için yapar.
Crimson tarafı Prince Rupert'ı simgelemesine rağmen "İ" harfi "Happy Family" şarkısında değiştirilmiş isimlerle yer alan Beatles'ı simgeler.
İç tarafta ise Koraz Wallpapers'a ait bir ebru çalışması bulunmaktadır.
Şarkı listesi
- "Cirkus" (Robert Fripp, Peter Sinfield) – 6:27
- Beraberinde:
- "Entry of the Chameleons"
- Beraberinde:
- "Indoor Games" (Fripp, Sinfield) – 5:37
- "Happy Family" (Fripp, Sinfield) – 4:22
- "Lady of the Dancing Water" (Fripp, Sinfield) – 2:47
- "Lizard" (Fripp, Sinfield) – 23:15
- "Prince Rupert Awakes"
- "Bolero: The Peacock's Tale"
- "The Battle of Glass Tears"
- "Dawn Song"
- "Last Skirmish"
- "Prince Rupert's Lament"
- "Big Top"