MEDLINE

MEDLINE (Medical Literature Analysis and Retrieval System), 1950 yılına kadar uzanan gazete ve dergi makalelerine yapılmış atıflara ait bir bibliyografik veri tabanıdır. Veritabanı, klinik tıp ve biyomedikal araştırmalarına ait 4,600’den fazla uluslararası yayını içermekte olup, aynı zamanda diş hekimliği, hemşirelik, kimya, farmakoloji, biyoloji, fizik, beslenme, sağlık teslimat, psikiyatri, psikoloji, çevre sağlığı, sosyal bilimler ve eğitim konularını da kapsar. Medline veritabanı, kayıtlardan oluşan koleksiyonu tarama özelliğine sahip olmanın yanı sıra, 13 milyon’dan daha fazla atıfı içerdiği için de etkili bir biçimde tarama yapmak önemlidir.

MEDLINE tarafından bedava bir arayüz olarak sağlanan PubMed veritabanı, fen bilimlerine ait yayınlar kadar MEDLINE içindeki bibliyografik bilgilere erişimi de mümkün kılmaktadır. Bunun yanında bu arayüz Biyoteknoloji Ulusal Bilgi Merkezi (NCBI)’nin Entrez erişim sistemindekiler dahil, bütünleşik moleküler biyoloji veritabanlarına erişimi sağlamaktadır. PubMed bakım ve güncelleştirimleri haftalık olarak Birleşik Devletler’deki Ulusal Tıp Kütüphanesi (NLM) tarafından gerçekleştirilmektedir.

MEDLINE’ın nasıl çalıştığı anlamak için tarama sırasında gerçekleşen genel problemler vardır. Bu problemler bilinen bir çalışmanın aranmasından MEDLINE’ın kullanıcıların ihtiyaçlarına karşılık verememesine kadar uzanmaktadır. Çevrimiçi ve CD-ROM MEDLINE kullanımlarında Ovid Teknolojisi (ovid)’den yararlanılmakta olup, ovid yazılımı tarama sırasında sonek (suffix) kullanımı ile kullanıcıların işini kolaylaştırmaktadır.

Veritabanı

Medline giriş kısmında da belirtildiği üzere; tıp, dişçilik ve sağlık bilimleri ile ilgili makalelere olan atıfları içeren geniş bir bibliyografik veritabanıdır. (NLM Systems17 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Feb 2007)Önceleri 195 ve sonrasını kapsayan veritabanı artık 1950 lere dek genişletilmiştir. available17 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Veritabanına Pubmed arayüzünden ulaşılabilmektedir. Yeni alıntılar Salı-Cuma arasında eklenir.

Kütüphaneler’in raflarında tıp ile ilgili yer alan makalelerin sayısı 10 milyondan fazladır. Bu makalelerin 1/3’i Birleşik Devletler’in Ulusal Tıp Kütüphanesi(National Library of Medicine) tarafından sağlanan Medline veritabanı’nda yer almaktadır. Medline veritabanı, hangi kurum tarafından sağlanırsa sağlansın aynı işlevlere sahiptir. Ancak sorgulamalar kullanılan yazılımlara göre değişiklik göstermektedir. Çevrimiçi ve CD-ROM Medline sağlayıcıları Ovid Teknolojileri (ovid) ve Silver Platter Information (WinSPIRS) yazılımlarını kullanmaktadırlar.

Makaleler iki yol ile bulunabilir. İlki: başlık’daki, abstrakttaki, yazar ve araştırmanın yapılmış olduğu kuruluş adları’ndaki kelimeler dahil taramanın gerçekleştirilmesi ve ikincisi: tıp başlıklarını veren denetimli kavramsal dizin olan ve Tıbbi konu başlıkları terimleri olarak da bilinen MeSH ile gerçekleştirilir.

Medline listeleri’nde makaleler’in tam metin versiyonlarını içermemektedir. Ancak her makale abstraktı’nın yanında SFX sekmesi yer almaktadır. Bu sekmeye seçildiğinde istenilen makale’nin tam metnine erişim mümkün kılınmaktadır. Peki SFX nedir ve nasıl çalışır?

SFX, makalelerin özleri ve atıflarından yola çıkarak, elektronik ortamdaki tam metin ve basılı kopyaları veren yayınlara erişimi sağlayan bir bağlantıdır. Bu bağlantı Lehigh Kütüphaneleri tarafından sağlanmaktadır. Eğer istenilen makale’nin elektronik tam metni kullanımda değil ise, basılı kopyalara ya da elektronik abstrakt ve kütüphaneler arası ödünç alma isteği oluşturmak üzere SFX Kütüphane kataloğuna bağlanarak kullanıcılara farklı alternatifler sunmaktadır. Makaler özleri’nin bulunduğu sayfada SFX ikonunu görüyorsak, diyebiliriz ki bir index içinde atıf yapılmış makale için SFX girişi ya da Lehigh kütüphaneleri bağlantıları bulunmaktadır. SFX yapısı birçok veritabanı’nda bulunmaktadır.

Medline, her şeyi içermeyebilir. Bu yüzden kullanıcılar ihtiyaçlarını Embase gibi diğer veritabanlarından da sağlayabilirler. Kitaplar ortaya konulan bilgi’nin paylaşımında iyi birer temsilcidirler. Ancak, güncel gelişmeler, üstün fikirlerin takip edilmesi, sorunlar ve tıbbi müdehaleler hakkında yeni araştırma ve bilgilere ulaşmak için, kullanıcıların makalelere ihtiyaçları vardır.

Medline yalnızca makalelere yapılmış atıfları listelerken, CINAHL gibi diğer veritabanları birçok farklı materyali bünyesinde barındırmaktadır.

Dünya’nın biyomedikal literatürüne yönelik hazırlanmış olan MEDLINE, PubMed’in ana parçasıdır. Duyarlı bir şekilde hazırlanmış olan MEDLINE’da her bir makale ve birçok farklı türdeki basım manuel olarak Tıbbi Konu Başlıkları Listesi (MeSH) altında indekslenir. Medline’ın olmazsa olmaz amacı etkili bir tarama gerçekleştirmesidir. Her türlü sağlık alanında çalışan profesyoneller, tıp öğrencileri ya da araştırmacılar bu veritabanından verimli bir şekilde yararlanabilir.

Listeleme

MEDLINE bilgi toplamak için Medical Subject headings kullanmaktadır. Entrez gibi bazı MEDLINE arama motorları makalelerin özetlerini, başlıklarını, yayın tarihlerini, yazarlarını kaydetmektedir. Ayrıca sözcük içeriğine göre benzer makaleleri de gösterebilmektedir.

Etki

MEDLINE dünyanın dört bir yanından dergi kulüpleri ve biyomedikal araştırmacıları için önemli bir bilgi kaynağıdır. Cochrane Library ve diğer bazı veritabanlarıyla birlikte MEDLINE, kanıta dayalı tıp sürecini kolaylaştırmaktadır. Günümüzde yayınlanan birçok sistematik inceleme MEDLINE'a dayalıdır. Dahası, MEDLINE araştırmacıların yayın yapmak isteyebilecekleri dergileri tanımalarına olanak sağlamıştır. Hiçbir araştırmacı MEDLINE'da kaydı tutulmayan bir dergide yayın yapmak istemez, çünkü o zaman diğer araştırmacılar onların çalışmalarını bulamaz ve alıntı yapamazlar.

Yayınların birikimi

MEDLINE'da önde gelen 5000 biyomedikal dergisindeki makaleler endekslenmektedir. Endekslenecek dergilerin seçimi Literatür Seçim Teknik Komitesi (Literature Selection Technical Review Committee, LSTRC16 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) tarafından yapılmaktadır. Bilimsel kalite esastır, yeni yayınlar hemen eklenmez.

PubMed'in Yayınlar Veritabanı 17 Kasım 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. resmî siteleri ve resmî kısaltmaları da dahil olmak üzere PubMed'de listelenen yayınlara ilişkin ayrıntılı bilgiler içerir.

Kullanımı

MEDLINE'da etkili bir biçimde araştırma yapmayı öğrenmek biraz zaman alabilir, yeni kullanıcılar bazen basit bir aramanın sonucunda ortaya çıkan makale kalabalığı karşısında şaşkına dönebilirler. Binlerce makalenin hepsinin aramanın amacına yönelik olması beklenemez.

PubMed'in bazı resmî yardım dosyaları16 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. bulunmaktadır. Web'de Google araması yapmanın aksine, etkili PubMed araması yapmak zamanla kazanılan bir beceridir. Aramanın kalitesini artırmanın iyi yollarından biri MeSH veritabanını16 Aralık 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. kullanmaktır.

Çevrimiçi erişim
  • PubMed
  • GoPubMed - PubMed/MEDLINE içinde Gene Ontology arayüzüyle gezinmek için.
  • MEDSUM11 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - PubMed/MEDLINE özetleme aracı. Çok detaylı özellikleri bulunmakta.
  • EBIMed - Gene Ontology ve UniProt kullanarak PubMed'de gezintisi.
  • MeshPubMed - Medical Subject Headings kullanarak PubMed araştırması.
  • Authoratory25 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - PubMed yazarları hakkında detaylı bilgiler,birlikte yazdıkları yazarlar, birlikte çalıştıkları konularla ilgili bilgiler.
  • HubMed - PubMed için alternatif bir arayüz.
  • eTBLAST - MEDLINE veritabanında kelime taraması.
  • BIOWIZARD6 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Digg-benzeri bir MeSH arama motoru.
  • CureHunter4 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - MeSH ontolojisini kullanarak ilaç, tedavi ve hastalıklar arasındaki ilişkileri araştırmak için.
  • Medscape
  • FABLE - MEDLINE için kelime-tarama motoru.
  • Unbound MEDLINE24 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Kablosuz aygıtlar ya da PDA'da klinisyen dostu MEDLINE Araması.
  • PubMed Reader - Ücretsiz web tabanlı alternatif MEDLINE arama motoru.
  • Twease - açık kaynaklı biyomedikal arama motoru.

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. ^Journals Database17 Kasım 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., MEDLINE.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.