Maran
Daha çok güney, orta ve doğu Anadolu resimlerinde, masallarında, hikâyelerinde rastlanan, bellerinden aşağısı yılan üstü ise insan şeklinde tanımlanan, insanların derdine deva olabilen doğaüstü yaratıklar. Ayrıca eşanlamlı olarak kullanılan, Erbüke, Türk halk inancında yarı insan yarı yılan olan varlıktır. Erböke de denir. Bu varlıkların başında Yılan Ana ve/veya Yılan Ata bulunur. Dişi olanları için “İşbüke” kullanılır.
Yeraltında bir dünyada yaşayan, akıllı ve iyicil maranların başında Şahmeran adlı bir ece vardır. Şahmeran'ın -insanlarca- öldürüldüğünü henüz bilmeyen, bu nedenle 'Şahmeran geleneği' olarak sürdürdükleri derde deva olma işine devam eden meranların Şahmaran'ın ölümünü duydukları an Meran Ülkesinden çıkıp insanların yaşadıkları şehirleri basacakları ve yerle bir edecekleri söylenir.
Etimoloji
- "Maran:" Farsça bir sözcüktür. "Mar" yılan anlamında, "-an" ise çoğullamasıdır. Maran ya da incelterek söylenilen "Meran" sözcükleri Anadolu topraklarında birçok yöre ve yer adı olarak da kullanılmaktadır.
- "Erbüke:" Er “insan” ve Büke “ejderha, yılan” sözcüklerinin bileşimidir.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.