Ninni

Ninni, çocukları büyüten kişilerin, çocukları uyutmak için belli bir ezgiyle söyledikleri manzum veya mensur sözler. Ninniler, çocuk edebiyatına malzeme olacak halk kültürü ürünlerindendir. Aynı zamanda ninniler, çocuğun uzun ömürlü olması, nasibinin bol olması, nazar ve hastalıklardan korunması, bebeğin ağlamaması, uslu olması, çabuk büyümesi, gelin ya da damat olması çocuğun gelecekte mutlu olması gibi dilekleri içeren doğaçlama söyleyişlerdir. Ninnilerde yerel öğeler, gelenek ve görenekler, tarihî ve toplumsal pek çok konu bulunmaktadır.[1]
Diğer bir tanımı: Annelerin veya diğer yakınların genellikle bebeği uyuturken bazen de onu sevip oyalarken, kendilerine has ezgi ile söyledikleri, çoğu kez söyleyenin çocuk hakkında dilek ve umutlarını yansıtan, ayrıca çocuğun ve söyleyenin o andaki durumlarını yansıtan, genellikle dörtlüklerden oluşan, başlarında ve sonlarında ahengi tamamlayan, dolgu ve klişe sözler ihtiva eden halk edebiyatı mahsulleridir.[2]
Genel anlamıyla ninniler, annelerin veya diğer yakınların genellikle bebeği uyuturken bazen de onu sevip oyalarken, kendilerine has ezgi ile söyledikleri, çoğu kez söyleyenin çocuk hakkında dilek ve umutlarını yansıtan, ayrıca çocuğun ve söyleyenin o andaki durumlarını yansıtan, genellikle dörtlüklerden oluşan, başlarında ve sonlarında ahengi tamamlayan, dolgu ve klişe sözler ihtiva eden halk edebiyatı mahsulleridir.[3]
Ninniler, sade bir dille ezgili olarak söylenen şiirlerdir. Söyleyeni belli olmayan bu ürünlerin neredeyse tamamı kadınlar tarafından üretilmiştir. Hem yaşanan önemli olaylar hem de annenin ninni söyleme anında fiziksel durumu ve buna bağlı duygusal durumu ninninin konusunu, işlevini ve yapısını belirlemektedir. Sözlü kültür ortamında ve geleneksel aile yapısı çerçevesinde yer alan kadının içinde bulunduğu sosyal ve fiziksel mekânlar, annenin söylediği ninnileri etkilemektedir. Sözlü gelenekte uzun yıllar içerisinde ortaya çıkan ve aktarılan ninniler, annenin kendi çevresini algıladığı şekilde biçimlenmektedir. Ninniler; anne ile çocuğun ahengini, birliğini, yakınlığını ve uyumunu sağlayan, tarih boyunca hemen her toplumda var olmuş müzik değeri taşıyan edebi örnektir. Ninniler, çok yönlü işleve sahip oldukları için konuları da çeşitlilik göstermektedir. Ninnilerin konusu bebek veya çocukla, çocuğun yakınlarıyla, evde bulunan kişilerle, o anda evde oluşan durumlarla veya olaylarla ilgili olabilmektedir.[4]
Ninnilerin kültür aktarımında önemli rolleri vardır. Bu roller hem toplumsal yaşamın süreğenliğinin sağlanmasında hem de çocukların bireysel gelişimleri anlamında da önemli etkilere sahiptir. Ninniler, topluma ait değerlerin de nesilden nesile aktarılmasını sağlamaktadır. Bir dili iyi öğrenebilmek ya da öğretebilmek için, o dille ortaya konan ve o dilin konuşulduğu topluma ait kültürü yansıtan eserlerden yararlanmak gerekmektedir. Türk aile yapısı, örf, âdet ve gelenekleri, dini inanış, yaşam şartları, aile içindeki ilişkiler, bebeğe duyulan sevgi ve daha pek çok şey ninniler aracılığıyla çocuklara aktarılmaktadır.[5] Bütün kültürlerde ninnilerin çocukları sakinleştirici etkisi bilinmektedir. Ancak çocuklar için ninnilerin daha farklı anlamları vardır. Ninniler, çocuklar için gözleri kapatmadan önce dinlenilen ve öğrenilen bir sestir. Yavaş ilerleyen ritmi, tekrarlayan yapısı ve duygusal sözleriyle çocukta stresi azaltmakta ve uykuyu kolaylaştırmaktadır. Bu nedenle çocuğun gelişimini olumlu yönde etkilemektedir.[6]

Lullaby by William-Adolphe Bouguereau

Çocuklara yararları

Çocukluk döneminde çocuklara yakınları tarafından söylenen nitelikli ninniler çocukların bilişsel, dil, motor, sosyal-duygusal gelişim alanlarında etkili olmaktadır. Ninniler sayesinde çocuklarda beynin çeşitli bölümleri harekete geçmekte ve ninniler beyin gelişimini hızlandırmaktadır. Aynı zamanda ninniler, çocuğun ailesine ve sosyal çevresine olan uyumunu kolaylaştırmakta, okul başarısına katkıda bulunmaktadır. Çocukta dil becerilerinin alt yapısını hazırlamakta ve hızlı gelişmesine katkı sağlayarak ileride bireylerle iletişim kurmasını kolaylaştırmaktadır. Bu durumda çocuğun bağımsız, yeterli ve kendine güvenen bir birey olmasına katkı sağlamaktadır. Ninniler, gerek formal gerekse informal yolla çocuklara verilmesi gereken beceri, kavram veya olayları öğretmede bir araç olarak kullanılmakta ve çocukların gelişim hızlarına göre gelişmelerine olanak tanımaktadır. Böylece çocuklar, daha fazla keşfetme ve öğrenme için fırsat yakalamaktadır. Bu açıdan çocukların eğitiminde önemli rol oynayan eğitimcilerin ve anne-babaların bu konuda bilinçli ve hassas davranış göstermeleri gerekmektedir.[7]

Kaynakça
  1. Ninnilerin Çocuğun Gelişim Alanlarına Katkılarının İçerik Açıdan İncelenmesi: Konya Örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt:6, Sayı: 1, Sayfa:276-289.
    Hatay İli Kırıkhan İlçesi Halk Kültürü Araştırması. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
    Ortak Türk Kültürü Ürünlerinin Çocuk Edebiyatına Katkıları, -Türk Halkları Edebiyatı II – Beynelhalk Uşaq (Çocuk) Edebiyatı Kongresi- Materyaller (Bildiriler) 1. Kitap, Bakü: Qafqaz Ün.Yay.
    Kütahya-Seyhler Beldesi Folklor Örnekleri. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış). Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
  2. Ninnilerin Çocuğun Gelişim Alanlarına Katkılarının İçerik Açıdan İncelenmesi: Konya Örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt:6, Sayı: 1, Sayfa:276-289.
    Hatay İli Kırıkhan İlçesi Halk Kültürü Araştırması. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
    Ortak Türk Kültürü Ürünlerinin Çocuk Edebiyatına Katkıları, -Türk Halkları Edebiyatı II – Beynelhalk Uşaq (Çocuk) Edebiyatı Kongresi- Materyaller (Bildiriler) 1. Kitap, Bakü: Qafqaz Ün.Yay.
    Kütahya-Seyhler Beldesi Folklor Örnekleri. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış). Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
  3. Ortak Türk Kültürü Ürünlerinin Çocuk Edebiyatına Katkıları, -Türk Halkları Edebiyatı II – Beynelhalk Uşaq (Çocuk) Edebiyatı Kongresi- Materyaller (Bildiriler) 1. Kitap, Bakü: Qafqaz Ün.Yay.
    Ninnileri Psikanalitik Yaklaşımla Yeniden Okuma Denemesi. Millî Folklor, Yıl: 22, Sayı: 88, 38-43.
    Türk Ninnilerinde İslami Motifler. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  4. Ortak Türk Kültürü Ürünlerinin Çocuk Edebiyatına Katkıları, -Türk Halkları Edebiyatı II – Beynelhalk Uşaq (Çocuk) Edebiyatı Kongresi- Materyaller (Bildiriler) 1. Kitap, Bakü: Qafqaz Ün.Yay.
    Ninnilerin Çocuğun Gelişim Alanlarına Katkılarının İçerik Açıdan İncelenmesi: Konya Örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt:6, Sayı: 1, Sayfa:276-289.
    Göstergebilimsel İşlevler Açısından Ninniler. Millî Folklor, Yıl: 16, Sayı: 61, 44-57.
  5. Ninnilerin Çocukların Dil ve Zihinsel Gelişimine Etkisi. Zfwt Vol. 2, No. 3, 27-38.
    Türk Ninnilerinde İslami Motifler. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  6. Türk halk edebiyatı 30 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016
  7. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi (TURKSOSBİLDER) Cilt 01, Sayı 01, 2016, Sayfa 1-7

Dış bağlantılar
  • Ninnilerle Diller Türkçe, İtalyanca, Yunanca, Romence, Çekçe,Danca ve İngilizce ninnilerle ilgili bir projenin ürünü olan site. Avrupa Birliği tarafından desteklenmektedir.
  • Viki Ninniler Türkçe dahil, bütün Avrupa dillerinden ninnnileri bulabileceğiniz ve kendi ninnilerinizi de paylaşabileceğiniz bir site.
  • Ninnici.com Dünya'da farklı ülkelerde çocukların nasıl uyutulduğunu bulabileceğiniz, isminize özel ninnileri bulabileceğiniz bir site.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.