Paleomanyetizma

Paleomanyetizma, kayaçların eski manyetik alanını inceleyen bilim dalı. Mineraller bulundukları kayaçlara ait manyetik alanın yönünü ve yoğunluğunu kaydederler. Bu kayıtlar tektonik plakaların geçmişteki lokasyonu ve yeryüzünün manyetik alanının geçmişteki durumu hakkında bilgi verir.

Yeryüzünün son 5 milyon yıldaki manyetik terslenmeleri. Siyah bölgeler normal polariteyi, beyaz bölgeler ise terslenmiş polariteyi temsil etmektedir.

Mıknatıslanma ilkeleri

Paleomanyetizma çalışmaları olasıdır. Çünkü manyetit gibi demir içeren mineraller yeryüzünün geçmişteki manyetik alanının yönünü kaydedebilirler. Kayaçlardaki paleomanyetik işaretler 3 farklı mekanizma tarafından kaydedilir.

Isıl kalıntı mıknatıslanma

Bazalt ve diğer magmatik kayaçlardaki demir-titanyum oksit mineralleri Curie noktasına kadar soğuyuncaya dek Dünya'nın manyetik alanının doğrultusunu korur. Manyetitin Curie noktası 580 °C civarındadır. Oysaki bazalt ve gabro 900 °C üzerindeyken tamamen kristalleşir. Bundan dolayı, mineral granülleri Dünya'nın manyetik alanıyla fiziksel olarak hizalanmamıştır. Ancak yine de bu alanın yönünü kaydedebilirler. Bu şekilde elde edilen kayıtlara Termore Mıknatıslanma denir.

Kırıntılı mıknatıslanma

Tamamen farklı bir süreçte, çökellerdeki manyetik granüller depolanma sırasında veya kısa bir süre sonra manyetik alan ile aynı hizaya gelebilirler. Bu, Kırıntılı Mıknatıslanma olarak bilinir. Eğer mıknatıslanma granüller depolanırken oluşursa Çökelmeli Kırıntılı Mıknatıslanma; depolandıktan sonra oluşursa Çökelme Sonrası Kırıntılı Mıknatıslanma adını alır.

Kimyasal mıknatıslanma

Üçüncü süreçte, manyetik granüller kimyasal reaksiyonlar sırasında büyür ve oluşumları sırasında da manyetik alanın yönünü kaydederler.Manyetik alan kimyasal mıknatıslanma tarafından belirlenir.

İzotermik mıknatıslanma

İzotermik Mıknatıslanma sabit bir sıcaklıkta oluşur. Mıknatıslanmanın bu türü paleomanyetizma için kullanışlı değildir.

Viskoz mıknatıslanma

Ferromanyetik materyallerin belli bir süreliğine manyetik alana yerleşmesiyle oluşur. Magmatik bir kayacın doğal mıknatıslanması bu süreçte değişebilir. Bu genellikle istenmeyen bir aşamalı manyetiksizleşme şeklidir.

Kaynakça

https://en.wikipedia.org/wiki/Paleomagnetism 13 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.