Paratetis
Paratetis okyanusu, Paratetis denizi veya sadece Paratetis, Orta Asya'daki Aral Denizi'nden Orta Avrupa'ya dek uzanan devasa su kütlesinin adı olup, 157.3–163.5 milyon yıl önce Oxfordiyan çağda Atlantik Okyanusunun uzantısı olarak şekillenmeye başlamıştır. 34 milyon yıl önce Oligosen dönemde Alpler, Karpat dağları, Dinar dağları, Toroslar ve Elbruz dağlarının ortaya çıkması ile Tetis Okyanusu'nundan koparak izole olmuştur. Bu dönemde sonra kıtaların hareketi sebebiyle zaman zaman Akdeniz ve Hint Okyanusu ile bağlantı kurmuşsa da 5 milyon yıl önce Piliosen dönemde gittikçe sığlaşarak bugünkü Karadeniz, Hazar denizi, Aral denizi ve Urmiye Gölünü oluşturmuştur. Parateteis adı ilk olarak 1924 yılında V. D. Laskarev tarafından kullanılmıştır.
Paratetis çok miktarda tatlı su ile beslendiğinden dolayı tuzunu kaybetmiş ve bu arada bir kapalı göl haline gelen Akdeniz 6 milyon yıl once kurumuştur. Paratatis bir süre aynı niteliğini korumuş fakat 5,5 milyon yıl önce Akdeniz Havzasına akarak Lago Mare'yi oluşturdu. Bunu takip eden 300 bin yıl sonra Cebelitarık Boğazı yırtılarak Akdeniz ve Karadeniz tuzlu su ile dolmuştur. Ancak Avrupa'nin su akim durumu değişince Karadeniz tekrar tuzu az bir hale gelmiştir. 10.000 yıl kadar once Buzul Çağı'nin sona ermesiyle yükselen daniz sulari iki denizin bugünkü bağıntısını ve sonucu olarak Karadeniz altındaki yaşamsız bölgeyi oluşturmuştur.
Ayrıca bakınız
 |
Wikimedia Commons'ta Paratethys Ocean ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |