Poka-Yoke

Poka-yoke (ポカヨケ) "hata engelleme" anlamındaki Japonca terim. Poka-yoke operatörlerin (yokeru) manuel iş yapma sırasında hata (poka) yapmalarını engelleyen yalın Üretim yöntemidir. Amacı insan hatalarını daha oluşmadan önce engelleme, düzeltme veya bunları ortaya çıkarmaktır.[1]. Terim olarak Shigeo Shingo tarafından ortaya atılmıştır, Toyota Üretim Sisteminin bir parçasıdır[2][3]. İlk ortaya atıldığında "aptal engelleme" anlamında baka-yoke terimi kullanılmasına rağmen, çalışanların tepkilerinden sonra poka-yoke adı tercih edilmiştir.

Poka-yoke kullanımı: Ethernet kablosunun ucu ters takılamayacak şekilde tasarlanmıştır.

Daha genel anlamda, kullanıcı davranışını yanlış yapmaktan kısıtlayan tüm süreçleri tanımlamaktadır. Modernt Poka yoke örnekleri, debriyaj pedalına basmadan motorun çalışmaması, USB gibi bilgisayar uç birimlerinin sadece tek yönlü olarak takılabilmeleri sayılabilir. Örnekler için Example Wiki'yi bağlantıya tıklayınız.

Tarihçe

Shigeo Shingo 1960'larda Endüstriyel süreçlerde insan hatalarını engellemek için ilk defa poka yoke uygulamıştır[4]. Shindo bir anahtar üretimi sırasında bazen gerekli iki parça yayın ikisinin de yerine konmayabildiği bir süreci yeniden tasarlayarak bu yöntemi uygulamıştır. Süreç iki parçaya bölünmüş, ilk aşamada iki yay birden bir yer tutucuya yerleştirilip daha sonra bunlar düğmenin içine yerleştirilecek şekilde tasarlanmıştır. Böylece yer tutucu içinde eğer bir tane yay kalmış olursa bu durumda yayınlardan birinin anahtarın içine konmadığını işçi fark edebilecektir.[5]

Shindo engellenemz hata ile ürün kusurunu birbirinden ayırmaktadır. Ürün kusurları müşteriye kadar ulaşmasına izin verilen hatalardır. Poka-yoke'nin amacı hataların fark edilerek zamanında düzeltilmesi ve bunların ürün kusuru olarak müşterinin önüne çıkmasının engellenmesidir.

Üretim Uygulamaları

Poka-yoke üretimde yanlış yapılabilecek ya da yanlış gidebilecek tüm süreçlerde uygulanabilir.[6] . Örneğin: bir tutacak sadece doğru açıdan yerleştirldiği zaman ilgili parçayı tutacak şekilde yeniden tasarlanabilir.[7] ya da bir kaynak makinesine dijital bir sayaç eklenerek doğru sayıda kaynak yapıp yapılmadığı ölçülebilir.

Shigeo Shingo seri üretimde üç çeşit hata önleyici ve engelleyici poka-yoke tanımlamıştır[2][6]:

  1. Dokunma metodu ürünün şekil, renk veya başka fiziksel özelliğine göre hatayı ayrıştırır
  2. Sabit Sayı metodu belli sayıda hareket yapılmadığı zaman operatörü uyarır
  3. Sıralama metodu belli sıradaki işlemlerin adım adım yapılıp yapılmadığını değerlendirir.

Operatör bu durumlarda ya uyarı mekanizması tarafından uyarılıri ya da yanlış yapması engellenir. Shingo'ya göre uyarılması bir uyarıcı poka-yoke olarak değerlendirilmektedir.

Shingo'ya göre üretim yapılması sırasında hatalar engellenemez, ancak doğru poka-yoke yöntemleri kullanılarak, çabuk tespit edilebilir ve engellenebilir. Bu durumda hatalı üretimden kaynaklanan maliyetler azalacaktır.

Kaynakça
  1. Robinson, Harry (1997). "Using Poka-Yoke Techniques for Early Defect Detection". 27 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2009.
  2. Shingo, Shigeo; Dillon, Andrew (1989). A study of the Toyota production system from an industrial engineering viewpoint. Portland, OR: Productivity Press. ISBN 0-915299-17-8. OCLC 19740349. 4 Temmuz 2014 tarihinde 22 kaynağından |url= değerini kontrol edin (yardım) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2013.
  3. John R. Grout, Brian T. Downs. "A Brief Tutorial on Mistake-proofing, Poka-Yoke, and ZQC". MistakeProofing.com. 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2009.
  4. H Robinson. "Using Poka-Yoke techniques for early defect detection". 27 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2012.
  5. "The Sayings of Shigeo Shingo: Key Strategies for Plant Improvement". QualityCoach.Net. 29 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2012.
  6. "Poka Yoke or Mistake Proofing :: Overview". The Quality Portal. 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2009.
  7. Nikkan Kogyo Shimbun (1988). Poka-yoke: improving product quality by preventing defects. Productivity Press. s. 111. ISBN 978-0-915299-31-7.

Okuma Listesi

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.