Promotör

Promotör, biyolojide genlerin transkripsiyonunu başlatan, DNA'parçasıdır. Promotörler, ilgili genin transkripsiyon başlangıç bölgesine yakın kısımlarda ve genle aynı DNA iplikçiği üzerinde bulunular. Promotörler, transkripsiyonunu başlattıkları gen dizisindan önce karşıt tamamlayıcı DNA dizisinin 3' ucuna doğru olan kısımda bulunurlar. Promotörler genelde farklı nukleotid uzunluklarına sahip olmakla beraber, 100 ila 1000 nukleotid çifti uzunluğunda olurlar.

Transkripsiyon gen ifadesinin ilk basamağıdır, belirli bir DNA ipliği üzerindeki bilginin RNA polimeraz enzimi aracılığı ile bir RNA molekülüne aktarılması işlemidir. RNA polimeraz enzimi, bu işlem sırasında aslında mRNA olarak adlandırılan bir RNA molekülünü sentezlemektedir. Sentezlenen bu mRNA molekülüne transkript denir. mRNA'nın sentezlendiği bu işleme de transkripsiyon denmektedir. Promotörler, transkripsiyon işlemi için gerekli olan ve RNA polizmerazın sağlam bir şekilde bağlanabildiği özgün DNA parçacıklarını içerirler. Bu özgün DNA parçaçıklarına RNA polimerazın yanı sıra, RNA polimerazın çalışmasını güçlendirebilecek proteinler, transkipsiyon faktörleri, bağlanabilirler. Transkripsiyon faktörleri spesifik promotör dizilerine gen ifadesinin düzenlenmesinde aktivatör ya da baskılayıcı olarak görev yapmak üzere, özgün DNA dizisini tanıyarak bağlanırlar.

Prokaryotlarda promotörler

   <-- akıntıya karşı                                               akıntıya doğru -->
5'-XXXXXXXPPPPPXXXXXXPPPPPPXXXXGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGXXXX-3'
           -35       -10       Kopyalanacak genler
.
(en uygun eleman sayısı -35 ile -10 dizi arasıdır)

Her nükleotit için geliş olasılığı

 -35 dizi için
 T    T    G    A    C    A
69%  79%  61%  56%  54%  54%