Right Livelihood Award

Right Livelihood Award ya da Türkçe olarak Doğru Yaşam Ödülü, 1980 yılında “küresel sorunları çözen cesur insanları onurlandırmak ve desteklemek” amacıyla verilmeye başlanan uluslararası bir ödüldür. 2020 yılı itibarıyla 70 ülkede, 178 ödül sahibi bulunmaktadır.[1] Ödül; çevresel koruma, insan hakları, sürdürülebilir kalkınma, sağlık, eğitim ve barış gibi alanlarda uluslararası bir jüri değerlendirmesine göre verilmektedir.

Tarihçe

Alman-İsveçli hayırsever Jakob von Uexkull, çevre alanında ve fakir ülke halklarının bilgilerini ve bakış açılarını destekleme amacıyla yeni bir alanda verilmesi önerisi ile Nobel Vakfı'na iki yeni ödül kategorisi oluşturma teklifinde bulunmuştur. Ancak Nobel Vakfı'nın teklifi reddetmesi üzerine, ilk kez 1980 yılında Nobel Ödülleri verilmeden bir gün önce verilmeye başlanmıştır ve sonraki yıllarda da her Aralık ayı başlarında takdim edilmektedir. Kuruluş tarihçesi nedeniyle 'Alternatif Nobel Ödülü' olarak da bilinmektedir.[2]

Yıl	Ödül Kazananlar	Ülke
1980	Hassan Fathy	Mısır
	Çok Uluslu / Stephen Gaskin	ABD
		Guatemala
		Lesoto
1981	Mike Cooley	Birleşik Krallık
	Bill Mollison	Avustralya
	Patrick van Rensburg / Üretim ile Eğitim	Botsvana
		Güney Afrika
1982	Erik Dammann / Gelecek Bizim Elimizde	Norveç
	Anwar Fazal	Malezya
	Petra Kelly	Batı Almanya
	Katılımcı Kalkınma Alternatifleri Enstitüsü	Sri Lanka
	Sir George Trevelyan, Bt	Birleşik Krallık
1983	Leopold Kohr	Avusturya
	Amory Lovins & Hunter Lovins / Rocky Mountain Enstitüsü	ABD
	Manfred Max-Neef / CEPAUR	Şili
	Yüksek Şef Ibedul Gibbons ve Belau Halkı	Palau
1984	Imane Khalifeh	Lübnan
	Serbest Meslek Sahibi Kadınlar Derneği / Ela Bhatt	Hindistan
	Winefreda Geonzon / Free Legal Assistance Volunteers' Association (FREE LAVA)	Filipinler
	Wangari Maathai / Yeşil Kuşak Hareketi	Kenya
1985	Theo Van Boven	Hollanda
	Cary Fowler (Uluslararasıl Kırsal Kalkınma Fonu)	ABD
	Pat Mooney (Uluslararasıl Kırsal Kalkınma Fonu)	Kanada
	Lokayan / Rajni Kothari	Hindistan
	Duna Kör	Macaristan
1986	Robert Jungk	Avusturya
	Rosalie Bertell	Kanada
	Alice Stewart	Birleşik Krallık
	Ladakh Ecological Development Group / Helena Norberg-Hodge	Hindistan
	Evaristo Nugkuag / AIDESEP	Peru
1987	Johan Galtung	Norveç
	Chipko movement	Hindistan
	Hans-Peter Dürr / Global Challenges Network	Batı Almanya
	Gıda ve Kalkınma Politikası Enstitüsü / Fransas Moore Lappé	ABD
	Mordechai Vanunu	İsrail
1988	Uluslararası İşkence Mağdurları Rehabilitasyon ve Araştırma Merkezi / Dr. Inge Kemp Genefke	Danimarka
	José Lutzenberger	Brezilya
	John F. Charlewood Turner	Birleşik Krallık
	Sahabat Alam Malezya / Mohammed Idris, Harrison Ngau, Penan halkı	Malezya
1989	Seikatsu Kulübü Tüketici İşbirliği Birliği	Japonya
	Melaku Worede	Etiyopya
	Aklilu Lemma / Legesse Wolde-Yohannes	Etiyopya
	Survival International	Birleşik Krallık
1990	Alice Tepper Marlin / Council on Economic Priorities	ABD
	Bernard Lédéa Ouédraogo [de]	Burkina Faso
	Felicia Langer	Israil
	Association of Peasant Workers of the Carare (Asociación de Trabajadores Campesinos del Carare)	Kolombiya
1991	Edward Goldsmith	Birleşik Krallık
	Narmada Bachao Andolan	Hindistan
	Bengt Danielsson & Marie-Thérèse Danielsson	İsviçre /
		Fransa
	Senator Jeton Anjain / the People of Rongelap	Marşal Adaları
	Movimento dos Trabalhadores Rurais Sem Terra / CPT (Commissão Pastoral da Terra)	Brezilya
1992	Finlandiya Köyü Eylem Hareketi (Kylätoiminta)	Finlandiya
	Gonoshasthaya Kendra / Zafrullah Chowdhury	Bangladeş
	Helen Mack	Guatemala
	John Gofman / Alla Yaroshinskaya	ABD /
		Ukrayna
1993	Arna Mer-Khamis / Bakım ve Öğrenme	Israil
	İlerleme için Kırsal Dernekler Organizasyonu / Sithembiso Nyoni	Zimbabve
	Vandana Shiva	Hindistan
	Mary ve Carrie Dann / Western Shoshone Nation	ABD
1994	Astrid Lindgren	İsviçre
	SERVOL (Service Volunteered for All)	Trinidad ve Tobago
	Dr. H. Sudarshan / VGKK (Vivekananda Girijana Kalyana Kendra	Hindistan
	Ken Saro-Wiwa / Movement for the Survival of the Ogoni People	Ogoniland, Nijerya
1995	András Bíró / Macar Özgüven Vakfı	Macaristan
	Serb Civic Council	Bosna Hersek
	Carmel Budiardjo / TAPOL	Endonezya /
		Birleşik Krallık
	Sulak Sivaraksa	Tayland
1996	Herman Daly	ABD
	Rusya Asker Anneleri Komitesi	Rusya
	Kerala Halkın Bilim Hareketi (Kerala Sasthra Sahithya Parishad)	Hindistan
	George Vithoulkas	Yunanistan
1997	Joseph Ki-Zerbo	Burkina Faso
	Jinzaburo Takagi	Japonya
	Mycle Schneider	Fransa
	Michael Succow	Almanya
	Cindy Duehring	ABD
1998	International Baby Food Action Network
	Samuel Epstein	ABD
	Juan Pablo Orrego	Şili
	Katarina Kruhonja / Vesna Terselic	Hırvatistan
1999	Hermann Scheer	Almanya
	Juan Garcés [es]	İspanya
	COAMA (Consolidation of the Amazon Region)	Kolombiya
	Grupo de Agricultura Orgánica	Küba
2000	Tewolde Berhan Gebre Egziabher	Etiyopya
	Munir	Endonezya
	Birsel Lemke	Türkiye
	Wes Jackson	ABD
2001	José Antonio Abreu	Venezuela
	Gush Shalom / Rachel & Uri Avnery	Israil
	Leonardo Boff	Brezilya
	Trident Ploughshares	Birleşik Krallık
2002	Martin Green	Avustralya
	Kamenge Youth Centre (Centre Jeunes Kamenge)	Burundi
	Kvinna Till Kvinna	İsviçre
	Martín Almada	Paraguay
2003	David Lange	Yeni Zellanda
	Walden Bello / Nicanor Perlas	Filipinler
	Ekonomik Adalet Koalisyonu Yurttaşları	Güney Kore
	SEKEM & Ibrahim Abouleish	Mısır
2004	Swami Agnivesh / Asghar Ali Engineer	Hindistan
	Memorial Society	Rusya
	Bianca Jagger	Nikaragua
	Raúl Montenegro	Arjantin
2005	Maude Barlow & Tony Clarke	Kanada
	Irene Fernandez	Malezya
	Roy Sesana & Kalahari Halkı	Botsvana
	Francisco Toledo	Meksika
2006	Daniel Ellsberg	ABD
	Ruth Manorama	Hindistan
	Chico Whitaker	Brezilya
	International Poetry Festival of Medellín	Kolombiya
2007	Christopher Weeramantry	Sri Lanka
	Dekha Ibrahim Abdi	Kenya
	Percy Schmeiser & Louise Schmeiser	Kanada
	Grameen Shakti	Bangladeş
2008	Krishnammal Jagannathan & Sankaralingam Jagannathan LAFTI	Hindistan
	Amy Goodman	ABD
	Asha Haji Elmi	Somali
	Monika Hauser	Italya
2009	Catherine Hamlin	Avustralya
	René Ngongo	Kongo Demokratik Cumhuriyeti
	David Suzuki	Kanada
	Alyn Ware	Yeni Zellanda
2010	Nnimmo Bassey	Nijerya
	Erwin Kräutler	Avusturya
		Brezilya
	Shrikrishna Upadhyay	Nepal
	Physicians for Human Rights	Israil
2011	Huang Ming	Çin
	Jacqueline Moudeina	Çad
	GRAIN
	Ina May Gaskin	ABD
2012	Campaign Against Arms Trade	ABD
	Gene Sharp	ABD
	Hayrettin Karaca	Türkiye
	Sima Samar	Afganistan
2013	Paul Walker	ABD
	Hans Rudolf Herren & Biovision Foundation	İsviçre
	Raji Sourani	Gazze
	Denis Mukwege	Kongo Demokratik Cumhuriyeti
2014	Bill McKibben & 350.org	ABD
	Basil Fernando & AHRC	Hong Kong SAR, Çin
	Asma Jahangir	Pakistan
	Alan Rusbridger	Birleşik Krallık
	Edward Snowden	ABD
2015	Sheila Watt-Cloutier	Kanada
	Tony deBrum	Marşal Adaları
	Kasha Jacqueline Nabagesera	Uganda
	Gino Strada	Italya
2016	Cumhuriyet Gazetesi	Türkiye
	Suriyen Sivil Savunma	Suriye
	Mozn Hassan & Nazra / Feminist Çalışmalar	Mısır
	Svetlana Gannushkina	Rusya
2017	Robert Bilott	ABD
	Colin Gonsalves	Hindistan
	Khadija Ismayilova	Azerbaycan
	Yetnebersh Nigussie	Etiyopya
2018	Thelma Aldana, Iván Velásquez	Guatemala
		Kolombiya
	Yacouba Sawadogo	Burkina Faso
	Abdullah al-Hamid, Mohammad Fahad al-Qahtani, Walid Abu al-Chair	Sudi Arabistan
	Tony Rinaudo	Avustralya
2019	Greta Thunberg	İsviçre
	Aminatou Haidar	Batı Sahra
	Davi Kopenawa Yanomami	Brezilya
	Guo Jianmei	Çin

Kaynakça

1. "About the Right Livelihood Award". The Right Livelihood Award (İngilizce). 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2020.
2. "About the Right Livelihood Award". The Right Livelihood Award (İngilizce). 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2020.