Sıçansılar (balık)
Sıçansılar (Chimaeriformes)[1] Kıkırdaklı balıklar sınıfından bir balık takımıdır. Çeşitli dillerde deniz kedileri (Seekatzen), hayalet balık (spookfish), hayalet köpekbalığı (ghost sharks) gibi farklı şekillerde de nitelenirler. Köpekbalıkları ve vatozlarla birlikte kıkırdaklı balıklar sınıfının üçüncü büyük taksonunu oluştururlar.
| Sıçansılar | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Hydrolagus colliei | ||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||
| ||||||||||
|
Callorhinchidae | ||||||||||
"Günümüzde yaşayan en eski ve en esrarengiz balıklar"[2] oldukları söylenir. Fosil kayıtlarına göre bir zamanlar oldukça bol ve değişik türlerde olan bu balıklar, evrimsel terimlerle yaklaşık 400 milyon yıl önce köpekbalıkları ile ayrı kollara ayrılmış ve o zamandan beri izole olmuş şekilde kalmıştır.[2] Günümüzde büyük ölçüde derin sulara hapsolmuşlardır.[2]
Fiziksel özellikler
Sıçansılar, okyanusların 2600 metreye kadar olan derinliklerdeki sıcaklıklarda yaşarlar, az sayıda bazı türleri 200 metreden daha sığ sularda da görülebilir. İstisnalar Callorhinchus gibi birkaç türü içerir. Bu yüzden bu türler kamuya açık akvaryumlarda görülebilicek yegane türdür.[3] Uzun, yumuşak gövdesi, iri bir kafası vardır. Uzunlukları 150 cm.ye kadar çıksa da, bu büyüklüğe ancak uzun kuyruklu olan bazı türler çıkabilir. Bazı türlerde burun gelişmiş bir duyu organıdır.[4]
Diğer kıkırdaklı balıklarda olduğu gibi, sıçansılar da kıkırdaktan oluşan bir iskelete sahiptir. Derileri pürüzsüz ve tabak biçimli pullarla kaplıdır ve renkleri siyahtan kahverengimsi griye kadar değişebilir. Birçok sıçansının sırt yüzgeçlerinin önünde savunma amaçlı kullandıkları zehirli dikenleri bulunur.
Sıçansılar birçok açıdan köpekbalıklarına benzerler, dişilerin içerden döllenmesini sağlamak için erkeklerin penis benzeri bir klipsleri vardır ve yumurtalarını deri keselerin içine bırakırlar.
Sınıflandırma
Sıçansılar, bazı sınıflandırmalarda Kıkırdaklı balıklar (Chondrichthyes) sınıfının ait bit takım olarak gösterilirken, bazı sınıflandırmalarda ayrı bir sınıf düzeyine çıkarılırlar. Çünkü, kemikli balıkların bazı karakteristik özelliklerine de sahiptirler.
Derin suları araştırmak ve müze koleksiyonlarında bulunan türlerin taksonomik araştırmalarını yapmak için 21. yüzyılın ilk on yıllarında başlayan yeni çalışmalar yeni bazı türlerin saptanmasını sağlamıştır.[2] Bu gruba ait 50'den fazla yaşayan tür bulunmaktadır. Bu türler 3 familya altında 6 cins olarak gruplanmıştır. Bunlara ilaveten iki cins ve 3 familya da fosil kayıtlarından bilinmektedir.
- Familya Callorhinchidae Garman, 1901
- Cins Callorhinchus (3 türe sahip) Lacépède, 1798
- Cins Edaphodon (14 tükenmiş türe sahip)
- Familya Chimaeridae Bonaparte, 1831
- Family Rhinochimaeridae Garman, 1901
- Genus Harriotta (2 türe sahip) Goode & Bean, 1895
- Genus Neoharriotta (3 türe sahip) Bigelow & Schroeder, 1950
- Genus Rhinochimaera (3 türe sahip) Garman, 1901
- Family Squalorajidae (tükenmiş)
- Genus Squaloraja (tükenmiş) Agassiz, 1836
- Family Echinochimaeridae (tükenmiş)
- Genus Echinochimaera (tükenmiş 2 türe sahip) Lund, 1977
Kaynakça
- Fishbase.org'da Chimaeriformes 14 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. maddesi
- "Ancient And Bizarre Fish Discovered: New Species Of Ghostshark From California And Baja California". ScienceDaily. 23 Eylül 2009. 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2009.
- Tozer, H., & D. D. Dagit (2004). Husbandry of Spotted Ratfish, Hydrolagus colliei., Chapter 33 in: Smith, M., D. Warmolts, D. Thoney, & R. Hueter (editors). Elasmobranch Husbandry Manual: Captive Care of Sharks, Rays, and their Relatives. Ohio Biological Survey, Inc.
- Stevens, J. & Last, P.R. (1998). Paxton, J.R. & Eschmeyer, W.N. (Ed.). Encyclopedia of Fishes. San Diego: Academic Press. s. 69. ISBN 0-12-547665-5.