Serbest bölge
Genel olarak serbest bölgeler; ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı, sanayi ve ticari faaliyetler için daha geniş teşviklerin tanındığı ve fiziki olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılan yerler olarak tanımlanabilir. 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu'nda serbest bölgelerin kurulması ve işletilmesindeki temel amaçlar; ihracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak, işletmeleri ihracata yönlendirmek ve uluslararası ticareti geliştirmek olarak sıralanmıştır.
Türkiye'deki serbest bölgeler
- Mersin Serbest Bölgesi (http://www.mesbas.com.tr 3 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (1987),
- Antalya Serbest Bölgesi (http://www.asbas.com.tr 3 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (1987),
- Ege Serbest Bölgesi (www.esbas.com.tr 9 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (1990),
- İstanbul-Atatürk Havalimanı Serbest Bölgesi (www.isbi.com.tr 11 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (1990),
- Trabzon Serbest Bölgesi (www.transbas.com 11 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (1992),
- İstanbul-Deri ve Endüstri Serbest Bölgesi (www.desbas.com.tr 15 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (1995),
- Doğu Anadolu Serbest Bölgesi (1995),
- Mardin Serbest Bölgesi (www.masbas.com.tr) (1995),
- İMKB Uluslararası Menkul Kıymetler (1997)
- İzmir Menemen Deri Serbest Bölgesi (www.idesbas.com 29 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (12.03.1998),
- Rize Serbest Bölgesi (www.risbas.com) (26.04.1998),
- Samsun Serbest Bölgesi (www.sasbas.com 7 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (20.03.1998),
- İstanbul Trakya Serbest Bölgesi (Çatalca) (www.isbas.com.tr 10 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (06.03.1998)
- Kayseri Serbest Bölgesi (www.kayser.com.tr 1 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (01.11.1998)
- Avrupa Serbest Bölgesi (http://www.asb.com.tr 19 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)] (01.06.1999)
- Gaziantep Serbest Bölgesi (www.gasbas.com.tr 3 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (05.07.1999)
- Adana Yumurtalık Serbest Bölgesi (www.tayseb.com 10 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (1998)
- Bursa Serbest Bölgesi (www.buseb.com 11 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (2001)
- Denizli Serbest Bölgesi (www.denser.com.tr 9 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (2002)
- Kocaeli Serbest Bölgesi (www.kosbas.com.tr 25 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (2001)
- TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (www.marmarateknokent.com.tr 9 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) (2002)
Türkiye'nin en büyük serbest bölgelerinde bazıları Avrupa Serbest Bölgesi (http://www.asb.com.tr 19 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.), İstanbul-Deri ve Endüstri Serbest Bölgesi (www.desbas.com.tr), Ege Serbest Bölgesidir (www.esbas.com.tr). Serbest Bölgelerde altyapısı hazır arsalar, genel ve müstakil depolar, ofisler ve açık stok sahaları, hazır üretim tesisleri kiralık veya tapu mülkiyeti ile yatırımcıların hizmetine sunulmaktadır. Maliyet rekabeti ve bürokrasinin en aza indirgendiği bu tekno-kentlerde her türlü altyapı hizmeti (elektrik, su, doğalgaz, atık su, arıtma, yol, haberleşme) sağlanmıştır. Bu altyapı hizmetlerinin yanı sıra, Avrupa Serbest Bölgesi gibi serbest bölgeler inşaat-taahhüt, toplu yemek, bilişim, sigorta, bakım onarım, yükleme/boşaltma, depoculuk, danışmanlık, özel güvenlik, konferans salonu vb. hizmetleri de yatırımcısına sunmaktadır.
Serbest bölgelerdeki bazı teşvik ve avantajlar
- Firmalar, Kurumlar Vergisi ve Gelirler Vergisinden %100 muaftırlar.
- Bölgeye giren mallar için Gümrük Vergisi, KDV, KKDF ödenmez.
- Üretiminin %85 ve fazlasını ihraç eden firmalar personel maaşları üzerinden muhtasardan %100 muaftırlar.
- Elde edilen kârlar hiçbir izne gerek olmadan yurt içine veya yurt dışına transfer edilebilir.
- Türkiye’den Serbest Bölgeye yapılan satışlar ihracat sayıldığından firmalar, Türkiye’den ihraç fiyatına KDV’siz mal satın alabilirler.
- Her türlü altyapı hizmetleri (Elektrik, Su, Doğal gaz, Haberleşme) KDV’siz olarak firmalara sunulur.
- İkinci el makinelerin Serbest Bölgelere girişlerinde yaş sınırı yoktur.
- Serbest Bölgelerde alım-satım, stok değerleme ve muhasebeleştirme konvertibl dövizlerle yapıldığı için kullanıcılar enflasyondan olumsuz etkilenmezler.
- Mahrecine iade işlemi çok kolay olup sadece fatura kesilerek gerçekleştirilebilir.
- Gümrüksüz ve süre kısıtlaması olmadan stoklama yapılabilir.