Sumatra fili

Sumatra Fili
Korunma durumu
	; Kirik tehlikede (IUCN 2.3)
Bilimsel sınıflandırma
Âlem:	Animalia;
Şube:	Chordata;
Alt şube:	Vertebrata;
İnfa şube:	Gnathostomata;
Sınıf:	Mammalia;
Takım:	Proboscidea ; (Hortumlular);
Familya:	Elephantidae (Filgiller);
Cins:	Elephas;
Tür:	E. maximus;
Alt tür:	E. m. sumatranus;
Üçlü adlandırma
	Elephas maximus sumatranus; Temminck, 1847

Sumatra fili (Elephas maximus sumatranus) Asya filinin kabul edilmiş üç alt türünden biridir ve Endonezya'nın Sumatra adasına özgüdür. 2011 yılından beri Sumatra fili Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından son üç kuşaktır (75 yıl) popülasyonu en az %80 azaldığı için soyunun tükenme riski had safhada olan kritik tehlikedeki türler arasında listelenir. Türün karşısındaki en önemli tehditler yaşam alanı yokolması ve yaşam alanı parçalanmasıdır ve Sumatra filinin doğal yaşam alanının %69'u son 25 yılda yok olmuştur. Geriye kalan orman örtüsü 250 km²'den küçük bloklar hâlindedir ve sağlıklı bir fil popülasyonunu devam ettirebilmek için yeterli değildir.[1]

Özellikleri

Genel olarak Asya filleri Afrika fillerinden daha küçüktür. Hortumlarının ucunda parmak gibi tek uzantı bulunur. Sırtları dışbükey ya da düzdür. Dişiler erkeklerden daha küçüktür veya kısa fildişleri vardır ya da hiç yoktur.[2]

Seylan fili, Asya filleri arasında 2 ila 3,2 m.'lik omuz yüksekliği ve 2.000 ila 4.000 kg ağırlığındadır. Kaburga kemiklerinin sayısı 20 çifttir. Derileri maximus ve indicus alt türlerinden daha açık renklidir ve pigmenti olmayan lekeler çok az görülür.[3]

Dağılımı ve yaşam alanı

Sumatra fili bir zamanlar adada yaygın olarak bulunmaktaydı ve en çok fil popülasyonuna sahip olduğu düşünülen Riau'da 1980'lerde 1.600 fil olduğu düşünülmektedir.[1] 1985 yılında yapılan bir sayımda Sumatra'nın sekiz ilinde 44 yaşam alanında 2.800 ila 4.800 filin bulunduğu önerilmiştir. Bu sayımda Lampung'da bulunan on iki yaşam alanından 2002 yılında yalnızca üçünün korunabildiği görülmüştür. Bunlardan Bukit Barisan Selatan Ulusal Parkı'nda 498, Way Kambas Ulusal Parkı'nda ise 180 fil bulunmaktaydı. Gunung Rindingan–Way Waya'da bulunan üçüncü popülasyonun ise uzun vadede sağlıklı olarak devam etmesi için yeterli sayıda olmadığı anlaşılmıştır.[4]

2008 yılına gelindiğinde 1985'te belirlenen 44 alanın 23'ünde fillerin tamamen soyunun tükendiği görülmüştür. Batı Sumatra'da tamamen soyları tükenen fillerin Kuzey Sumatra'dan da yok olması kuvvetle muhtemeldir. Riau'da ise yalnızca 9 alanda 350 kadar fil hayatta kalmıştır.[1]

Tehditler

Ormanların yerleşim ve tarım alanlarına çevrilerek yok olmasından ötürü Sumatra fili popülasyonu insanoğlu ile ciddi şekilde karşı karşıya kalmıştır. Sonucunda doğada yaşan birçok fil öldürülmüş ya da esâret altına alınmıştır. Ayrıca filler yasadışı olarak fildişi ticareti için de öldürülmüşlerdir. 1985 ila 2007 arasında Sumatra fili popülasyonunun %50'si ölmüştür.[1] 1980 ila 2005 arasında, yalnızca bir fil neslinde Sumatra fili yaşam alanının %69'unu kaybetmiştir. Günümüzde de yaşam alanı kaybı kontrolsuz olarak devam etmektedir. Riau ve Lampung'da fil popülasyonlarının bu nedenle yok olduğuna dair doğrudan kanıtlar bulunmaktadır.[4]

Notlar

Gopala, A., Hadian, O., Sunarto, Sitompul, A., Williams, A., Leimgruber, P., Chambliss, S. E., Gunaryadi, D. (2011). "Elephas maximus ssp. sumatranus". 2012.2. IUCN Red List of Threatened Species version 2012.2 International Union for Conservation of Nature. 27 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2013.
Shoshani, J., Eisenberg, J.F. (1982) Elephas maximus 30 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Mammalian Species 182: 1–8
Shoshani, J. (2006) Taxonomy, Classification, and Evolution of Elephants 4 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. In: Fowler, M. E., Mikota, S. K. (eds.) Biology, medicine, and surgery of elephants. Wiley-Blackwell. ISBN 0813806763. S. 3–14
Hedges, S., Tyson, M. J., Sitompul, A. F., Kinnaird, M. F., Gunaryadi, D., Aslan. (2005). Distribution, status, and conservation needs of Asian elephants (Elephas maximus) in Lampung Province, Sumatra, Indonesia. Biological Conservation 124: 35–48.

Dış bağlantılar

WWF: Sumatran elephant13 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[IUCN-1] Gopala, A., Hadian, O., Sunarto, Sitompul, A., Williams, A., Leimgruber, P., Chambliss, S. E., Gunaryadi, D. (2011). "Elephas maximus ssp. sumatranus". 2012.2. IUCN Red List of Threatened Species version 2012.2 International Union for Conservation of Nature. 27 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2013.

[2] Shoshani, J., Eisenberg, J.F. (1982) Elephas maximus 30 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Mammalian Species 182: 1–8

[Shoshani-3] Shoshani, J. (2006) Taxonomy, Classification, and Evolution of Elephants 4 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. In: Fowler, M. E., Mikota, S. K. (eds.) Biology, medicine, and surgery of elephants. Wiley-Blackwell. ISBN 0813806763. S. 3–14

[Hedges05-4] Hedges, S., Tyson, M. J., Sitompul, A. F., Kinnaird, M. F., Gunaryadi, D., Aslan. (2005). Distribution, status, and conservation needs of Asian elephants (Elephas maximus) in Lampung Province, Sumatra, Indonesia. Biological Conservation 124: 35–48.