Szlachta

Szlachta (Lehçe telaffuz: [szlachta], endonim: Soylu), Polonya Krallığı ve Litvanya Büyük Dükalığı'nda yasal olarak ayrıcalıklı bir soylu sınıftı. 1569'da Lublin Birliği'nden sonra, Büyük Dükalık ve komşu Krallık tek bir devlet, Lehistan-Litvanya Birliği oldu. Szlachta'nın kökenleri belirsizdir ve bu belirsizlik birkaç teorinin konusudur.[1]

Polonya Krallığı'na bağlı voyvodalıklar, Litvanya Büyük Dükalığı ve 17. ve 18. yüzyılda Lehistan-Litvanya Birliği'nin kostümleriyle Szlachtalar (soylular).

Geleneksel olarak üyeleri, genellikle "malikane" ya da halk biçiminde toprak sahipleriydi.[2] Soylular, 18. yüzyılın sonlarında Lehistan-Litvanya Birliği'nin gerilemesi ve sona ermesine kadar tüm tarihi boyunca önemli siyasi ve yasal ayrıcalıklar kazandı. Orduya subay sağlamalarının yanı sıra, başlıca yurttaşlık yükümlülükleri arasında hükümdarı seçmek, mahkemede danışmanlık ve fahri rollere sahiptiler, örneğin Stolnik - "Kralın Kiler Ustası" veya asistanı Podstoli ve eyaletlerin kendi hükümeti vardı. Sejm'de (Ulusal Parlamento) ve yerel Sejmiki meclislerinde seçilmiş temsilciler olarak görev yaptılar, yetkilileri atadılar ve il düzeyinde vergi artırımı da dahil olmak üzere adli ve mali yönetimi sağladılar.[3][4]

Soylular, Polonya Krallığı'nda Büyük Kral III. Casimir döneminde 1333 ile 1370 yılları arasında önemli kurumsal ayrıcalıklar kazanmaya başladı.[5] 1413'te, Litvanya Büyük Dükalığı ile Polonya Krallığı arasındaki bir dizi geçici kişisel birliğin ardından, mevcut Litvan-Ruten soyluları bu sınıfa resmen dahil edildi. Lehistan-Litvanya Topluluğu (1569-1795) gelişip bölgesel olarak genişledikçe, Prusya Dükalığı ve Livonya liderlerini de içerecek şekilde büyüdü.[6] 1772'den 1795'e kadar Polonya'nın bölünmeleri sırasında, soylular bu yasal ayrıcalıkları ve sosyal statülerini kaybetmeye başlarken, elit kesim, bir süre daha bölünen ülkelerde söz sahibi olmaya devam etti.[7]

Szlachta üyeleri, zenginlik ve siyasi nüfuz nedeniyle büyük ölçüde eşitsiz bir statüye sahip olsalar da, seçkinler ve ortak soylular arasında çok az resmi ayrım vardı.[8]

Kaynakça
  1. Davies, Norman (1982). God's Playground: A History of Poland, Volume I - The Origins to 1795. Columbia University Press. ISBN 0-231-05351-7.
  2. Szulc, Halina. (1995) Morfogeneza Osiedli Wiejskich w Polsce. published by Continuo. 83-86682-00-0. esp. p.59. In Polish but with a decent Summary in English about patterns of rural settlement in Poland since the Middle Ages. http://rcin.org.pl/igipz/Content/685/Wa51_5218_r1995-nr163_Prace-Geogr.pdf 9 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [accessed 2018-11-08]
  3. Góralski, Zbigniew (1998). Urzędy i godności w dawnej Polsce. LSW. ISBN 83-205-4533-1. (Pol.)
  4. Topór-Jakubowski, Theodore. "It's Time to End the Myth That Polish Immigrants Were Peasants". West European Grand Priory, International Order of St Stanislas. Croxteth House, Liverpool, Lancashire county, Merseyside, North West England, ENGLAND, UNITED KINGDOM: Order of St Stanislas. 4 Temmuz 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2014.
  5. Robert Strybel, Maria Strybel. Polish Heritage Cookery (Wildfowl and Game). Hippocrene Books. 2005.
  6. "Historia Ogara Polskiego" (Lehçe). 16 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2018. retrieved 2015-11-24.
  7. Bajer, Peter Paul (2008). "Scotsmen and the Polish nobility from the sixteenth century to eighteenth century". Unger, Richard (Ed.). Britain and Poland-Lithuania: Contact and Comparison from the Middle Ages to 1795. ss. 331.
  8. "Polityka caratu wobec drobnej szlachty przed powstaniem listopadowym" (PDF). 3 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2019.

Konuyla ilgili yayınlar
  • Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego (Etymological Dictionary of the Polish Language), first edition, Kraków, Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927 (9th edition, Warsaw, Wiedza Powszechna, 2000).
  • (İngilizce) Górecki, Piotr (1992). Economy, Society, and Lordship in Medieval Poland: 1100-1250. New York, NEW YORK: Holmes and Meier Publishers, Inc. ISBN 0-8419-1318-8. OCLC 25787903.
  • Manteuffel, Tadeusz (1982), The Formation of the Polish State: The Period of Ducal Rule, 963–1194, Detroit, MICHIGAN, U.S.A.: Wayne State University Press, ISBN 978-0-8143-1682-5.
  • Żernicki-Szeliga Emilian v., Der Polnische Adel und die demselben hinzugetretenen andersländischen Adelsfamilien, General-Verzeichnis. Published by Verlag v. Henri Grand. Hamburg 1900. https://archive.org/details/derpolnischeade00szegoog (Ger).

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.