Teotig

Teotoros Lapçinciyan veya Teotig adıyla bilinir, (d. 5 Mart 1873, İstanbul - ö. 24 Mayıs 1928, Paris), Ermeni yazar ve salnameci.

Teotoros Lapçinciyan
Kendi dilinde adı Ամէնուն Տարեցոյցը
Doğum 5 Mart 1873(1873-03-05)
Ölüm 24 Mayıs 1928 (55 yaşında)
Mahlas Teotig
Meslek Yazar, salnameci
Milliyet Ermeni
Vatandaşlık Osmanlı İmparatorluğu
Fransa
Eğitim Robert Kolej
Önemli eser Amenun Daretsuytsı ("Umumi Salname" ya da "Herkesin Yıllığı")
,Dib u Dar (Baskı ve Harf)
Evlilik Arşaguhi Teotig

1907'den 1929'a kadar Amenun Daretsuytsı ("Umumi Salname" ya da "Herkesin Yıllığı") adlı yıllıkları yayımlamıştır. Ermeni matbaacılık tarihini başyapıtı kabul edilen Dib u Dar (Baskı ve Harf) adlı eserin yazarıdır.[1]

Yaşamı

5 Mart 1873'te Üsküdar'da doğdu. bir süre Cemran ve Berberyan okullarına, ardından Robert Kolej'e devam etti. Manzume-i Efkâr, Ceride-i Şarkiye, Dzgig, Püzantiyın gazetelerinde yazdı.

1902 yılında 19. yüzyılın önemli matbaacı ve yayıncılarından Bedros Cezveciyan'ın kızı Arşaguhi Teotig ile evlendi.[2] Eşinin de yardımıyla 1907’den 1929’a kadar Amenun Daretsuytsı ("Umumi Salname" ya da "Herkesin Yıllığı") adlı yıllıkları yayımladı. 1912 yılında Ermenice harflerinin bulunuşunun 1500. ve Ermeni matbaacılığının 400. yılı vesilesiyle Dib u Dar (Baskı ve Harf) adlı 23 ciltlik eseri (1916-1920 yıllarını kapsayan 10.-14. ciltler aslında tek kitap olduğu için 19 cilt olarak kabul edilebilir) hazırladı.[3] Eserde Venedik’ten İstanbul'a, Boston'dan Van'a, Kahire'den Stockholm'e, 17 ülkenin 95 şehrinde kurulmuş 462 matbaa hakkında tek tek bilgi verdi.[1]

I. Dünya Savaşı'nın başlangıcında Amenun Daretsuytsı'da yer alan bir yazı nedeniyle bir yıl hapis cezasına çarptırıldı.[3] 1916 Nisan'ında hapisten çıkınca tekrar tutuklanıp sürgüne yollandı. Başka bir isim altında Toros Dağları'ndaki tünellerde işçilik yaparak ölümden kurtuldu.[2]

Savaştan sonra İstanbul'a döndü ancak değişen siyasi koşullar nedeniyle 1923'te ülkeden ayrılmak zorunda kaldı.[3] Sırayla Yunanistan, Kıbrıs ve ardından Paris'e yerleşti. Yıllıklarını yayımlamaya devam etti. Yıllıkların 18. cildi basılmakta iken 24 Mayıs 1928'de Paris'te öldü.

Eserleri
  • Bolso Hayevarı (İstanbul Ermenicesi, 1905)
  • Gağant (Yılbaşı, 1912)
  • Dib u Dar’ı (Baskı ve Harf)
  • Huşartsan Abril 11 (11 Nisan Abidesi, 1919)
  • Zulumi yev mer Vorperi (Zulüm ve Yetimlerimiz, 1920)
  • Koğkota Hay Hıkevooraganutyan (Ermeni Din Adamlarının Golgothası, 1920)

Kaynakça
  1. Ertani, Emre. "Ermeni matbaacılık tarihinin başyapıtı Türkçede Ermeni matbaacılık tarihinin başyapıtı Türkçede". http://www.agos.com.tr/. Agos gazetesi, 4 Ocak 2013. 27 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2018. |website= dış bağlantı (yardım)
  2. "Arşaguhi Teotig". http://tr.writersofturkey.net/i. Türkiyeli Kadın Yazarlar internet sitesi. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2018. |website= dış bağlantı (yardım)
  3. "Ermeni matbaacılığının en önemli kitabı Türkçede". http://www.gazeteciler.com. Gazeteciler.com sitesi, 26 Aralık 2012. 27 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2018. |website= dış bağlantı (yardım)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.