Termosfer
Termosfer, Atmosferin bir tabakasıdır. Termosfer, Dünya atmosferinde doğrudan mezosferin üzerinde ve ekzosferin altındaki tabakadır. Mezosferin üst sınırında, sıcaklık eğrisinin yine yön değiştirdiği 90 km. yükseklikte başlar. Bu aynı zamanda, iyonosfer olarak adlandırılan atmosfer katmanının alt sınırıdır. Bu düzeyden başlayarak, atmosferin daha alçaktaki üç katmanda alışılmış bileşimi değişmeye başlar. Güneş ışınımlarının yoğun etkisinin hissedildiği bu yükseltilerde iyonize atomlar ve serbest elektronlar bir plazma ortamı içinde bulunurlar. Çeşitli dalga boylarında ışınımların gözlendiği termosfer, adını yükselti ve Güneş etkinliğine göre 200-1600oC arasında değişen sıcaklığından alır. Adını ısı anlamına gelen Yunanca θερμός'dan (termos olarak telaffuz edilir) alan termosfer, deniz seviyesinden yaklaşık 80 km (50 mil) yüksekte başlar. [1] Bu yüksek irtifalarda, artık atmosferik gazlar, moleküler kütleye göre katmanlara ayrılır (bkz. Türbosfer). Yüksek enerjili güneş radyasyonunun soğurulması nedeniyle termosferik sıcaklıklar irtifa ile artar. Sıcaklıklar büyük ölçüde güneş aktivitesine bağlıdır ve 1.700 ° C'ye (3.100 ° F) yükselebilir. [2] Radyasyon, bu katmandaki atmosfer parçacıklarının elektrik yüklü parçacıklar haline gelmesine neden olarak radyo dalgalarının kırılmasını ve böylece ufkun ötesine alınmasını sağlar. Ekzosferde, deniz seviyesinden yaklaşık 600 km (375 mil) itibaren başlayan atmosfer uzaya dönüşür, ancak Kármán hattının tanımı için belirlenen değerlendirme kriterlerine göre termosferin kendisi uzayın bir parçasıdır. Bu katmandaki yüksek oranda zayıflatılmış gaz, gün boyunca 2.500 ° C'ye (4.530 ° F) ulaşabilir. Yüksek sıcaklığa rağmen, bir gözlemci veya nesne termosferde soğuk sıcaklıklar yaşayacaktır, çünkü gazın aşırı düşük yoğunluğu (pratikte sert bir vakum) moleküllerin ısıyı iletmesi için yetersizdir. Normal bir termometre, en azından geceleri 0 ° C'nin (32 ° F) önemli ölçüde altında okuyacaktır, çünkü termal radyasyonla kaybedilen enerji, doğrudan temasla atmosferik gazdan elde edilen enerjiyi aşacaktır. 160 kilometrenin (99 mil) üzerindeki akustik bölgede yoğunluk o kadar düşüktür ki moleküler etkileşimler sesin iletilmesine izin vermeyecek kadar seyrektir. Termosferin dinamiklerine, ağırlıklı olarak günlük ısınma ile yönlendirilen atmosferik gelgitler hakimdir. Atmosferik dalgalar, nötr gaz ve iyonosferik plazma arasındaki çarpışmalar nedeniyle bu seviyenin üzerinde dağılır. Termosfer, Uluslararası Uzay İstasyonu haricinde tamamen ıssızdır. Uluslararası Uzay İstasyonu, 408 ila 410 kilometre (254 ila 255 mil) arasında, termosferin ortasında Dünya'nın etrafında dönüyor.
Ayrıca bakınız
- Duxbury & Duxbury. Introduction to the World's Oceans. 5ed. (1997)
- The temperature at which iron melts