Titus Lucretius Carus

Lukretius (Titus Lucretius Carus), MÖ 95 - MÖ 55 yılları arasında yaşamış Romalı şair ve filozof.

Lukretius
Doğum MÖ 95
Ölüm MÖ 55 (43 yaşında)
Meslek Yazar, şair, filozof
Milliyet Romalı
Tür Felsefe, şiir
De rerum natura, 1570

Eksik kalan yazılarını ölümünden bir süre sonra Cicero sona erdirmiş, derleyip düzenlemişti. Michel de Montaigne adlı yazarın denemelerinde de, bu ünlü şairin sözlerine rastlanabilir.

« İnsanlar yaşatarak yaşar birbirini ve hayat meşalesini birbirine devreder koşucular gibi. »

Altı kitaptan oluşan De rerum natura (Doğa Üzerine) adlı eserinde Epikür'ün öğretisini açıklamaya çalışan Lukretius maddenin sakınımı yasası da açıkça ifade ediliyordu,

1. hiçten hiçbir şeyin çıkmayacağı ve
2. hiçbir şeyin ortadan kaldırılamayacağı

Varlığı madde ve boşluk olmak üzere iki parçaya ayırarak, bunlardan maddenin atomlardan meydana geldiğini öne sürmüştür. Lukretius, daha sonra cismi de, bileşik ve basit diye, ikiye ayırmıştır. Bunlardan bileşik cisimler nesnelere, şeylere karşılık gelirler; buna karşın, basit cisimler atomlardır. Atomun varoluşunu öne sürdüğü için, maddenin sonsuzca bölünebilirliğine karşı çıkan Lukretius, bir yandan da atomların şekil ve ağırlıkları olduğunu, fakat renk, ses, koku ve tat gibi ikincil niteliklere sahip olmadığını iddia etmiştir. Maddenin temel yapı taşı olan atomların sınırlı türlere sahip olduğunu, fakat sınırsız sayıda olduklarını iddia etmiştir. İnsan da, bir beden ve ruhtan oluşmuştur ama aynı maddeden ya da atomlardan meydana gelmiştir. Fakat ruhu oluşturan atomların bedendeki atomlardan daha ince bir yapıya sahip olduğunu ifade etmiştir. Roma dünyasının Stoacılık'la tanışmasına yardımcı olmuştur.

Evren konusunda da Aristoteles evrenin sınırlı, küre biçiminde olmayıp, merkezi olmayan olarak tasarlamasına karşın, Lucretius, evrenin sınırsız, küre biçiminde olduğunu savunmuştur.Lucretius’un evreninde, her biri canlılar gibi doğan, büyüyen ve ölen Dünya’lar vardır.

Ontoloji konusunda, "Beden ve ruh, birlikte doğar ve birlikte ölürler, yani beden öldüğünde, ruh da ölecektir. O halde, öldükten sonra dirilme inancı yanlıştır" der.

Epistemoloji de "Duyum, yani hissetme, duyumu oluşturan nesnelerden çıkan atomların duyu organlarına ulaşmasıyla gerçekleşir. Tat alma, görme, koklama, işitme gibi duyumlar, farklı atomların farklı alıcılar tarafından algılanması ile meydana gelir. Canlılar, zamanla, değişim ve evrimleşmeye uğrayarak, basitten karmaşıklığa doğru giderler" gibi düşünceleri vardır.

Bu düşünceleri geliştiren Lucretius, daha yazması gereken çok şey varken, kendi eliyle canına kıymıştır. Lucretius’un diğer sözlerinden çeşitli örnekler aşağıdadır;

  • Aklı ve gerçekleri kullanan bir insan mükemmele erişecektir. Doğa, insanın akıl gücüne bir sınırlama getirmemiştir.
  • Neden ölümden korkayım ki? Ölüm varken ben yokum, ben varken ölüm yok (çok benzerini Epikür de söylemiştir).
  • Ölümü geciktirmek sonsuzluğu kısaltmaz.
  • Çocukların kör karanlıktan korktuğu gibi biz de aydınlıktan korkarız. Çocukların karanlıktan dehşetle beklediklerinden daha korkunç olmayan biçimde korktukları gibi.
  • Bazı şeyler değiştiğinde ve uygun sınırlarını aştığında, bu o değişimin ölümü olur.
  • Doğanlar, hem yaşamayı hem de ölümü kabullenirler ve arkalarında çocuklar bırakırlar. Böylece ölüm, yeniden doğar.
  • Hayat bir işinize yaramadıysa, boşu boşuna geçtiyse, onu yitirmekten ne korkuyorsunuz? Daha yaşayıp da ne yapacaksınız?
  • Ben tanrıya inanırım, çünkü eğer yoksa ona inanmakla hiçbir şey kaybetmem, ama eğer varsa inanmamakla çok şey kaybederim.
  • Gözleri doymuş olduğu için şaşmıyor kimse başımın üstündeki ışık tapınaklarına
  • Her şey değişir ve hiçbir şey olduğu gibi kalmaz. Doğa her şeyi değiştirir ve her şeyin şeklini değiştirmeye zorlar.
  • Mademki ölümün önüne geçilemez, ne zaman gelirse gelsin.[1]

Türkçede Lukretius

Evrenin Yapısı, Çeviri: Tomris Uyar, Turgut Uyar, İyi Şeyler Yayıncılık

Varlığın Yapısı, Çeviri: İsmet Zeki Eyüboğlu, Milli Eğitim Bakanlığı Klasikleri

  1. Anadolu Üniv. Yayınları Bilim Tarihi s.64-65
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.