Trenčín Kalesi
Trenčín Kalesi (Slovakça: Trenčiansky hrad, Macarca: trencséni vár), batı Slovakya'da bulunan Orta Váh Nehri Vadisi'nin yakınında Trenčín şehirinin üzerinde bulunan kaledir.
Geçmişi
Kalenin tarihi, Roma İmparatorluğu dönemine kadar uzanıyor. Trenčín'deki Roma yerleşimine açık bir kanıt olarak kale içinde Laugaricio'da (Trenčín'in Latince adı) MS 179'da Roma lejyonunun Alman kabilelerine karşı kazandığı zaferini yücelten kale kayasına oyulmuş yazıt gösterilebilir. Trenčín yakınlarındaki kış kampında Roma lejyonunun konakladığına dair bulgularda bulunmaktadır. Bu bölgenin kaderi Alman kabilelerinin çekilmesinden sonra ve Slavların gelişinden önce tamamen belirsizdir. 11. yüzyılda Macar Devleti Trenčín bölgesini kendi topraklarına dahil etmiş ve kaleyi de güçlendirmişti. Kale 1241'de Tatar ordularının saldırısına karşı direndi.
Feodal dönemde, kalenin mimari düzenlemesini Trenčín'li Mat úš Čák gerçekleştirmiştir. Kale bu düzenleme ile genişletilmiş ve onarılmıştır. Kalenin daha da genişletilmesi, 1321'de Kral Charles Robert'ın orduları tarafından kaleye verilen hasarı onaran Büyük Kral Ludovít'in emriyle gerçekleşmiştir. Büyük Ludovít döneminde yeni bir saray inşa edildi ve kale, birçok uluslararası müzakereye ev sahipliği yaptı.
15. yüzyılda kale, Lüksemburglu Sigismund'un ikinci eşi Kraliçe Barbara'nın isteği üzerine Kraliçe'nin armasını taşıyan bir üçgenle ve Gotik mimari düzenlendi. Bu kraliyet kalesinin diğer kullanıcıları Kraliçe Elizabeth, Brandýslu Jan Jiskra, Ján Hunyady ve oğlu Mathias Corvinus yer alıyor. 1461'de Bohem Kralı Poděbrady, Kral George'un kızı Mathias Corvinus ile evlendi ve kale Zápolský ailesinin eline geçti.
Zdpolskýs döneminde kalenin yeniden inşası kapsamlı bir şekilde yapıldı ve onun içinde kalenin yukarı kısmına başka bir saray daha yapıldı. Barbara Sarayı'nda ve Gotik şapelde yüksek tuğla tonozlarla tavanlar yeniden inşa edildi. Surlar, güçlü duvarların, derin hendeklerin inşası, eski Jeremias Kulesi'ne bir köprü ile bağlandı ve Mlynsk á veža (Değirmen Kulesi) inşa edilerek daha da güçlendirildi . Aşağı kalede iki katlı bir kışla yapılmıştır.
1528'de general Katzianer'in kaleyi kuşatması sırasında kale önemli ölçüde hasar gördü. Hasarın onarılması işini Alexius Thurzo yapmıştır. Jeremias Kulesi, surların bir parçasıyla birlikte yeniden inşa edildi. Kasabaya bakan taraftan kale iki küçük kule ile donatıldı. Aşağı kalenin avlusundaki eski ortaçağ kulesi yeniden inşa edildi ve bir burç, yukarı kalenin girişini sağlamlaştırıldı.
16. yüzyılda, Habsburgluların kasası Türklerle savaş nedeniyle mali olarak tükendiğinden kral Ferdinand kaleyi birçok kez kiraladı. O zamanlar, Irnrich Forg áč'ın desteği ve İtalyan ustaların yardımıyla kalenin mimari yapısını önemli ölçüde değiştiren birkaç rekonstrüksiyon yapıldı. Rönesans'ın tipik bir unsuru olan kemerli frizli alçak tavan araları, yüksek çatıların yerini aldı[1].
1594'te kale Štefan Illéšházy'nin eline geçti. Ölümünden sonra, Bílá Hora'daki savaştan sonra protestan mültecilere sığınan hümanist bir bilim insanı olan Gabriel Bethlen'in takipçisi olan yeğeni Caspar Illéšházy'nin eline geçti. Kalenin iç envanterine ve silahlanmasına da özel önem verdi. 1666'da, Illéšházy ailesi kaleyi George Rákoci'ye kiraladı ve bu ailenin kira kontratı 1710'a kadar sürdü. Kalenin güvenliği alt avlunun çevresinde yeni binalar ve kışlalar inşa edilerek artırıldı. Bunların sadece yer altı kısmı günümüze kadar korunmuştur. Kalede çok sayıda Alman askerinin varlığı, Illéšházy ailesinin 1663'te kaleden Nemšová'daki şatolarına ve daha sonra 18. yüzyılın ilk yarısında aile üyelerinin tamamıyla birlikte Dubnica'daki şatolarına taşınmasına neden oldu. Kalede sadece kale muhafızı kalmıştı. Kale daha sonra İlçe Hapishanesi olarak kullanıldı.
18. yüzyılın ikinci yarısında kale tüm önemini yitirdi. 1783'te İmparatoriçe Maria Theresia'nın emri üzerine imparatorluk birlikleri de kaleyi terk etti ve ardından 11 Haziran kalede yangın meydana geldi. II. Štefan Illéšházy kaleyi Baron Sina'ya sattı. Ancak ne o ne de onun soyundan gelenler kaleye yatırım yapmaya istekli değildi ve sonunda onu Trenčín kasabasına bağışladılar. Hasar gören kalenin kurtarılması için çalışmalar yapıldı. Ancak, tüm bu yeniden inşa girişimleri yetersizdi. Ancak kalenin 1953'te Ulusal Kültür Anıtı ilan edilmesinden sonra, daha iyi çalışmalar yapıldı. Arkeolojik araştırmaların ardından yeniden inşa aşamalı olarak başlatıldı ve şimdiki zamana kadar sürdü.
Günümüz
Yeniden inşa edilen binaların bazıları şu anda sergi olarak kullanılıyor. Şu anda ziyaretçilere açılan yerler: Kale kuyusu, Feodal Adalet, Trenčín Müzesi, kale sahiplerinin arması, tarihi mobilyalarını, silahları, resimleri ve diğer eserlerini gösteren serginin yanı sıra bir kale galerisi ve arkeolojik koleksiyonlarda kalede bulunmaktadır. Kale Slovakya Ulusal Kültür Anıtı olarak korunmaktadır. 2006 yılında yaklaşık 100.000 ziyaretçi çekti.
Kaynak
- Linder, Vladimir (2000). Trenčín Castle. Slovak Heritage and Cultural Society of British Columbia (İngilizce). 8. Slovak Heritage Live. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019.