Vereenigde Oost-Indische Compagnie

Vereenigde Oost-Indische Compagnie (kısaca VOC), Genel Hollanda Devletleri'nde sömürge gerçekleştirmek üzere 1602 yılında kurulmuş, Asya'da 21 yıl boyunca tekel faaliyetleri yürütmüş imtiyazlı bir şirkettir. Genellikle dünyanın ilk çokuluslu şirketi olduğu kabul edilir.[1] Ayrıca hisse senedi çıkartan ilk şirkettir.[2] Şirket tartışmalı bir şekilde; savaşa girme yeteneğine sahip, para basabilen, anlaşmalar müzakere eden,[3] koloniler kurmaya yetkili, insanlara ceza verip hapsedebilen ya da mahkûmları çalıştırabilecek yarı resmi yetkilere sahip ilk büyük şirket oldu.[4]

Vereenigde Oost-Indische Compagnie
Endüstri Ticaret
Tür Kamu şirketi
Akıbeti İflas
Kurucu Johan van Oldenbarnevelt 
Genel merkezi
Doğu Hindistan Evi, Amsterdam, Hollanda
,
Hollanda Cumhuriyeti

İstatistiksel olarak, VOC Asya'daki ticari rakiplerinin tümünü geride bıraktı. 1602 ve 1796 yılları arasında, 4.785 VOC gemisinde yaklaşık bir milyon Avrupalı, Asya ile yapılan ticarette çalıştı. Bu çalışmaların sonucunda Asya ticari mallarının 2,5 milyon tondan fazla kısmını taşıdı. Buna karşılık, en yakın rakibi olan İngiliz (daha sonra Britanya) Doğu Hindistan Şirketi 2690 gemiyle, 1500 ile 1795 yılları arasında sadece 882.412 kişi ile bu ticareti yapmış ve VOC tarafından taşınan malların sadece beşte birini taşımıştı. VOC 17. yüzyılda baharat ticaretinden büyük karlar elde etmiştir.[5]

1602 yılında kurulan ve baharat ticaretinden kâr etmek isteyen VOC, Baharat adalarında Batavia (günümüzde Cakarta) adında aynı zamanda bir liman olan başkenti kurdu. Sonraki iki yüzyıl içinde ise şirket ticaret üssü olarak kullanmak amacıyla kentin çevresindeki toprakları ve buna ek limanları kendi çıkarlarını güvence altına almak amacıyla satın aldı.[6]

18. yüzyılın sonlarında iç yolsuzluklar ile boğuşan şirket iflas etti, 1800 yılında ise tam olarak dağıldı. Sahip olduğu mallar Hollanda Batavian Cumhuriyeti hükûmeti tarafından devralındı. VOC toprakları iflasının ardından, Hollanda Doğu Hint Adaları haline geldi, Endonezya takımadalarının tamamını kapsayacak şekilde 19. yüzyıl boyunca genişletildi ve 20. yüzyılda bu topraklarda Endonezya oluştu.

Yaklaşık olarak 1750 yıllarında Amsterdam'da Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'ne ait tersane

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. http://www.kb.nl/dossiers/geschiedenis/dossier-voc-1602-1799 19 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hollanda Ulusal Kütüphanesi'nde VOC (Felemenkçe)
  2. Mondo Visione web sitesi: Chambers, Clem. "Who needs stock exchanges?" 22 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Borsa El Kitabı. -- son erişim 16 Nisan 2012.(İngilizce)
  3. Ames, Glenn J. (2008). The Globe Encompassed: The Age of European Discovery, 1500-1700. ss. 102-103.(İngilizce)
  4. "Slave Ship Mutiny: Program Transcript". Secrets of the Dead. PBS. 11 Kasım 2010. 15 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2012.(İngilizce)
  5. Van Boven, M. W. "Towards A New Age of Partnership (TANAP): An Ambitious World Heritage Project (UNESCO Dünya Belleği – form belgesi, 2002)". VOC Arşivleri Eki 2, s.14. 25 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2012.
  6. Ricklefs, M.C. (1991). A History of Modern Indonesia Since c.1300, 2nd Edition. Londra: MacMillan. s. 110. ISBN 0-333-57689-6.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.