Yapay sapma

Yapay sapma ya da deviasyon[1]; bir pusulada yerel, yapay manyetik alanlar (metal malzemeler, elektrikli cihazlar vs.) nedeniyle meydana gelen sapma. Dünya'nın manyetik alanından kaynaklanan doğal sapma (varyasyon) ile birlikte hesaplanarak, gerçek kuzeyin bulunmasında kullanılır. Yapay sapma eğer manyetik kuzeyin doğusunda ise E, batısında ise W işareti ile gösterilir.

Bir uçağın başına etki eden manyetik kuvvetler ve rüzgar. Pusula kuzeyi ile manyetik kuzey arasındaki batılı deviasyon D harfi ile gösterilmiştir. Örnekteki pusula başı manyetik baştan daha büyük bir açıdır.
1 - Gerçek kuzey
2 - Baş (taşıtın burnunun hedeflediği istikamet)
3 - Manyetik kuzey (Dünya'nın manyetik alanı nedeniyle gerçek kuzeyden farklı)
4 - Pusulada görülen kuzey (deviasyon ve varyasyon hatalarını içerir)
5 - Manyetik deviasyon (taşıtın manyetik alanının neden olduğu sapma miktarı)
6 - Manyetik varyasyon (Dünya'nın manyetik alanının neden olduğu sapma miktarı)
7 - Pusula başı (pusula kuzeyi ile taşıtın başı arasındaki açı miktarı)
8 - Manyetik baş, (pusula başındaki sadece manyetik deviasyon giderilmiş. Bu nedenle manyetik kuzeye göre başı gösteriyor.)
9 - Yan rüzgarın neden olduğu sapma
10 - Gel-git ve dalgaların neden olduğu sapma
AB - Taşıtın rotası (track)

Pusulaların kuzey iğnesi (yapay sapma hesaba katılmadığında) manyetik kuzeyi işaret eder.[2] Hava taşıtlarında kullanılan pusulaları etkileyen ve mıknatıs, motor, telsiz gibi cihazlardan kaynaklanan yapay sapmaların bileşkesi hesaplanarak bir sapma kartına işlenir.[2] Bu karttaki deviasyon bilgileri kullanılarak pusula başından manyetik baş veya tam tersi hesaplanır.

Taşıtın seyahat ettiği istikamete göre deviasyon miktarı değişir.[3] Taşıtın yarattığı yapay sapma miktarı taşıtın boylamasına ekseni ile paralel ise deviasyon yoktur, yani 0'a eşittir.[3]

Galeri
  • Bir pusula dolabı. Pusula dolabındaki gözlere küçük mıknatıslar değişik kombinasyonlarda konularak geminin yarattığı yapay manyetik alan nedeniyle pusulada meydana gelen deviasyon hatası giderilmeye çalışılır.

Kaynakça
  • Pooley, Dorothy, ve David Robson. The Air Pilot's Manual 3: Air Navigation. 6. Shoreham, West Sussex: Pooley's Air Pilot Publishing, 2010.
  1. Harita 20 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. YelkenOkulu.com. Erişim: 16 Mart 2012.
  2. Pooley's ve Robson, s. 32.
  3. Pooley's ve Robson, s. 37.

Ayrıca bakınız
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.