Yargısız infaz

Yargısız infaz bir yasal otoritenin ya da mahkemenin izni olmadan verilen fiziksel cezalandırmaya verilen isimdir. Genel olarak tehlikeli derecede yıkıcı bir etkiden kurtulmak isteyen bir devlet organı tarafından uygulanabilir. Yargısız infaz kavramının bir açıklaması da hükûmetlerin gerek duydukları zaman uygulamak zorunda oldukları kendi yasalarına uymayabilecekleridir. Hükûmet dışı ya da devlet dışı unsurlar da değişik şekillerde yargısız infaz yoluna gidebilir ancak genelde bu eylemler daha çok suikast ve cinayet olarak sınıflandırılır.

Her ne kadar ölüm cezası dünya üzerinde gittikçe kaldırılmasına rağmen, bir hükümetin idare kâbiliyetini tehdit eden kişi ya da gruplar (hatta bazen görece sakin zamanlarda yalnızca "istenmeyen" kişiler bile) bazı rejimler ve bu rejimlerin yandaşları tarafından yargısız infaza uğrayabiliyor. Bu tarz ölümler tipik olarak, halkın başkaldırmasına meydan vermeyecek ve devleti zor duruma düşürecek uluslararası eleştirilere yol açamayacak şekilde, becerikli devlet gizli örgütleri tarafından oldukça hızlı gerçekleştirilir.

Yargısız infaz, ölüm mangaları kullanan totaliter ve diğer baskıcı rejimlerin tipik bir unsuru olarak nitelendirilse de bazı durumlarda demokratik ülkelerin de yargısız infaz kullandığı görülmüştür. Bazı durumlarda yargısız infaz devletin belirli bir organı ve bu organın mensupları tarafından önceden planlanarak ve gizli bir şekilde uygulanır ve hatta devletin diğer sektörlerine bilgi verilmediği gibi bazen de bu tarz eylemler için gizlice emir ya da görev bile verilmemiş olabilir. Devletin diğer sektörleri bazen sessiz kalarak bu tarz yargısız infazları onayladığı gibi bazen de duruma göre doğrudan karşı çıkabilir.

Savaş, doğal afet, sosyal çöküş ya da kurulu bir adli yargı sisteminin olmadığı zamanlarda yargısız infazlara daha sık rastlanabilir. Böyle uç durumlarda polis gücü ya da askeri kuvvetler başkaldırıya, yağmaya ya da şiddet olaylarına karışanları özellikle de suçüstü yakalanırsa yerinde infaz etmeye yetkili kılınabilir.

Yargısız infaza kurban gittiği sanılan kişiler bir daha canlı olarak ortaya çıkmayacak şekilde ortadan kaybolabilir. Başlarına ne geldikleri bilinmemekte ve hiçbir zaman da tam olarak ortaya çıkamamaktadır.